finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

Het Ministerie van VROM heeft vijftien verzelfstandigde organisaties, oftewel 6 % van het
totaal. Dit ministerie heeft dientengevolge een (boven-)gemiddeld aantal verzelfstandigingen.
De meest voorkomende vorm van verzelfstandiging is het privaatrechtelijk zbo (acht van de
vijftien), gevolgd door het publiekrechtelijk zbo (vier), het agentschap (één), de
publiekrechtelijke rwt (één) en de privaatrechtelijke rwt (één). De indicator
‘verzelfstandiging’ in deze beleidssector is gemiddeld en extern (privaat). Deze indicator geeft
een professionele stijl aan.
Deskundigheid (zeven van de vijftien) is het meest voorkomende motief van oprichting bij de
zelfstandige beleidsonderdelen van VROM. De overige motieven zijn onafhankelijkheid &
rechtsgelijkheid (vier), participatie (drie) en beheer & delegatie (één). De combinatie van de
motieven deskundigheid en participatie (samen tweederde) past het beste bij de professionele
stijl.
Het ministerie bekostigt éénderde van de verzelfstandigde taken (vijf van de vijftien) uit haar
eigen begroting. Tweederde van deze taken (tien) wordt uit andere middelen – voornamelijk
tarieven – gefinancierd. De wijze van bekostiging duidt onmiskenbaar op de professionele
stijl, aangezien men bij de bedrijfsmatige stijl minder diversiteit zou verwachten.
De minister oefent op de meeste zelfstandige beleidsonderdelen (zes van de vijftien)
rechtstreeks toezicht uit. Het toezicht op de resterende verzelfstandigingen heeft de minister
opgedragen aan een Raad van Toezicht (vier) of een commissie (vijf). De leden van deze
raden en commissies worden door de minister – of bij KB – benoemd (vier), op voordracht
van het veld (twee), of door het veld zelf gekozen (drie). Het Ministerie van VROM heeft
negen erkende adviesorganen. Deze sector heeft een aanzienlijke mate van corporatisme door
het grote aantal raden met leden die rechtstreeks door het veld gekozen worden. De mate van
corporatisme wijst dus op de professionele stijl.
De hoofdtaken van de verzelfstandigde organisaties zijn behoorlijk divers en evenwichtig
over de zes categorieën verdeeld. De vijftien zelfstandige overheidsonderdelen van VROM
hebben de volgende hoofdtaken: uitkeren & innen (drie), inspectie & controle (drie),
registreren & vergunning verlenen (drie), quasi-rechtspraak (twee) en beheer (één). De mate
van beleidsvrijheid voor de uitvoerders is bijgevolg gemiddeld te noemen. Een gemiddelde
mate van discretionaire ruimte past bij de bureaucratische en de bedrijfsmatige stijl. Een
belangrijk deel van de taken zijn toezichthoudende taken. Dit gegeven wijst erop dat de
bedrijfsmatige stijl beter bij deze indicator past.
De beleidssector VROM heeft vermoedelijk een professionele stijl van verzelfstandigen. Vier
van de zes variabelen duiden op deze stijl. De andere stijlen waar deze variabelen op wijzen
zijn de bureaucratische en de bedrijfsmatige stijl. Is de professionele stijl echter in
overeenkomst met de institutionele context van VROM?
De meeste verzelfstandigingen (zeven van de vijftien) van VROM stammen van vòòr 1990. In
het begin van de jaren ’90 heeft het ministerie drie beleidsonderdelen verzelfstandigd. VROM
heeft vervolgens eind jaren ’90 nog eens vijf verzelfstandigingen doorgevoerd. De laatste
jaren (sinds 2000) heeft het ministerie geen beleidsonderdelen meer verzelfstandigd. Het
zwaartepunt van de verzelfstandigingen ligt bij VROM in de jaren ’90, en daarvoor. Het
ministerie lijkt er vroeg bij geweest te zijn. Deze contextuele indicator wijst op de
professionele stijl.