finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

De minister houdt voor het grootste deel (twee van de drie) rechtstreeks toezicht op de
zelfstandige beleidsonderdelen van de beleidssector Defensie. Eén door de minister benoemde
commissie houdt nochtans toezicht op het privaatrechtelijk zbo. De minister benoemt de leden
van deze commissie op voordracht van de werkgever (Defensie) en de werknemers. Defensie
beschikt over zeven erkende adviesorganen. Defensie heeft bijgevolg een gemiddelde mate
van corporatisme gegeven het aantal adviesorganen en de manier van toezicht op de
verzelfstandigde taken. Deze indicator duidt op de bureaucratische stijl.
De meest voorkomende hoofdtaak van de verzelfstandigde organisaties is het beheer van
gebouwen en informatiestromen (twee van de drie). De hoofdtaak van de andere zelfstandige
dienst is het uitkeren & innen van gelden in het kader van de verzekering tegen ziektekosten
voor het leger. De uitvoerders van deze taken hebben een zeer geringe mate van discretionaire
ruimte. De traditionele stijl past het beste bij deze indicator.
Defensie heeft zeer waarschijnlijk een traditionele stijl van verzelfstandiging. Vier van de
zes variabelen van de stijl van verzelfstandiging geven deze stijl aan. De resterende variabelen
wijzen in de richting van de bureaucratische stijl. De indicatoren van de stijl lijken dus op de
traditionele stijl te wijzen. Welke stijl geven de indicatoren van de context evenwel aan?
De indicatoren van de institutionele context zijn het jaar van oprichting en de opleiding van de
ambtenaren van het moederministerie. Het ministerie heeft alle verzelfstandigingen
doorgevoerd in de periode 1995-1999. De verklaring hiervoor is dat de overheid in 1994 is
gestart met het agentschapsmodel (Smullen e.a., 2001: 190). Dat is begrijpelijk, aangezien het
merendeel van de verzelfstandigingen van Defensie (twee van de drie) agentschappen zijn.
Het ministerie heeft na deze periode geen beleidsonderdelen meer verzelfstandigd. Defensie
lijkt daarom een afwachtende houding te hebben ten opzichte van verzelfstandiging. Deze
houding duidt op de bureaucratische stijl.
Het onderzoek dat ik heb gebruikt voor de – hoogst voltooide – opleiding van ambtenaren per
ministerie, vermeldt dat de meest voorkomende opleiding onder de (beleids-)ambtenaren van
het Ministerie van Defensie niet bekend is (BZK, 2004). Een groot deel van de ambtenaren van
Defensie heeft een militaire opleiding gevolgd. Een militaire opleiding is aan te merken als
een traditionele opleiding. Deze opleiding zou dientengevolge een traditionele stijl
aangeven.
De variabelen van de institutionele context duiden zowel op de bureaucratische, als op de
traditionele stijl van verzelfstandiging. De stijl van verzelfstandiging lijkt zodoende in zekere
zin consistent met de institutionele context van Defensie, omdat de ‘stijl’-indicatoren ook
zowel op de traditionele, als op de bureaucratische stijl wijzen. De traditionele stijl is in deze
beleidssector echter duidelijk overheersend (vijf van de acht variabelen).
3.7 Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
(VROM)
Het Ministerie van VROM heeft drie beleidssectoren: Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer. De resultaten van deze beleidssectoren op de variabelen zijn
echter zeer éénvormig. Mijn vermoeden is derhalve dat dit ministerie één stijl van
verzelfstandiging heeft. Zij benadert het vraagstuk verzelfstandiging op elk van de drie
beleidssectoren op dezelfde manier (stijl).