finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

3.4.2 De beleidssector Cultuur
De sector Cultuur telt achttien verzelfstandigde organisaties, oftewel 8 % van het totale aantal
verzelfstandigingen. Deze sector heeft een (boven-)gemiddeld aantal verzelfstandigingen,
aangezien het gemiddelde dertien verzelfstandigingen per sector is. Het privaatrechtelijk zbo
(elf van de achttien) is de meest voorkomende vorm van verzelfstandiging. De overige
vormen van verzelfstandiging zijn – in aflopende volgorde – het publiekrechtelijk zbo (vier),
het agentschap (één) en de privaatrechtelijke rwt (één). De resterende organisatie valt in de
categorie anders. Het betreft – net als bij de sector Onderwijs & Wetenschap – een
privatisering. De indicator ‘verzelfstandiging’ is derhalve gemiddeld en extern (privaat). Deze
indicator wijst op een professionele stijl.
Het belangrijkste motief van oprichting in deze sector is verreweg onafhankelijkheid &
rechtsgelijkheid (dertien van de achttien). Deskundigheid (twee), beheer & delegatie (één),
participatie (één) en doelmatigheid & doeltreffendheid (één) zijn de andere motieven voor de
oprichting van verzelfstandigde organisaties in de beleidssector Cultuur. Het motief
onafhankelijkheid duidt op de bureaucratische stijl.
Het ministerie financiert de verzelfstandigde taken op één na allemaal uit haar eigen
begroting. De resterende taak wordt uit tarieven bekostigd. De indicator ‘bekostiging’ geeft
een traditionele of bureaucratische stijl aan. Deze variabele helt meer naar de traditionele
stijl, omdat slechts één verzelfstandigde taak niet uit de Rijksbegroting wordt gefinancierd.
De minister oefent slechts bij twee verzelfstandigde beleidsonderdelen rechtstreeks toezicht
uit. Het meeste toezicht geschiedt door middel van een Raad van Toezicht (één orgaan) of een
commissie (dertien) waarvan de leden door de minister of bij KB worden benoemd. Bij een
klein deel van de Raden van Toezicht (twee) worden de leden op voordracht van de raad of
het veld door de minister benoemd. Maatschappelijke organisaties hebben bijgevolg niet veel
invloed op de besluitvorming in deze sector. Het Ministerie van OCW heeft zes erkende
adviesorganen. De geringe invloed van belangenorganisaties duidt op een bedrijfsmatige
stijl, aangezien het meeste toezicht niet rechtstreeks door de minister wordt uitgevoerd; maar
door onafhankelijke – althans hiërarchisch – organen.
De meest voorkomende hoofdtaak van verzelfstandigde organisaties in deze sector is het
uitkeren & innen (twaalf van de achttien) van subsidies. Deze taak komt het meeste voor,
aangezien deze sector veel stichtingen heeft die subsidies verlenen aan kunst en cultuur. De
overige hoofdtaken zijn beheer (twee), inspectie & controle (twee) en opleiden & voorlichting
(twee). Deze hoofdtaken bieden de uitvoerders van deze taken weinig discretionaire ruimte.
Deze indicator wijst bijgevolg op een traditionele stijl
De meeste variabelen – elk twee van de zes – lijken op een combinatie van de traditionele en
de bureaucratische stijl van verzelfstandiging te duiden voor de beleidssector Cultuur. Er is
echter veel variatie binnen de indicatoren. Kleine veranderingen in het aantal of de
samenstelling van de verzelfstandigde organisaties in deze beleidssector zouden gevolgen
kunnen hebben voor de stijl die de indicatoren aangeven. Welke stijl geven de twee
indicatoren van de institutionele context aan?