finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

De laatste jaren (sinds 2000) heeft het departement slechts één organisatie verzelfstandigd.
Het proces van verzelfstandiging lijkt bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken
voornamelijk in de jaren ’90 te hebben plaatsgevonden. Het meest voorkomende jaar van
oprichting duidt op een bureaucratische stijl.
Een sociaal-wetenschappelijke opleiding is de meest voorkomende opleiding van ambtenaren
van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Deze contextuele indicator
geeft tevens een bureaucratische stijl aan.
De stijl van verzelfstandiging lijkt volkomen consistent te zijn met de institutionele context
van de beleidssector BZK. Ik moet de lezer er niettemin op wijzen dat ik slechts twee – van de
vijf – indicatoren van de institutionele context heb kunnen onderzoeken. Deze bewering dient
dus onder voorbehoud gedaan te worden.
3.4 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)
Het Ministerie van OCW heeft – zoals al blijkt uit de naam van het departement – drie
beleidssectoren: Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Men zou de sectoren Onderwijs en
Wetenschap als twee aparte beleidssectoren kunnen beschouwen. Ik heb deze sectoren echter
samengevoegd tot één beleidssector, omdat zij op de meeste indicatoren dezelfde waarden
hebben. De beleidssector Cultuur verschilt daarentegen op de meeste variabelen van de stijl
van verzelfstandiging van de andere twee beleidssectoren. Ik behandel deze sector daarom
afzonderlijk in de tweede subparagraaf.
3.4.1 De beleidssector Onderwijs & Wetenschap
De beleidssector Onderwijs & Wetenschap heeft 23 zelfstandige beleidsonderdelen (10 % van
het totaal). Deze sector is – samen met de sector Landbouw van LNV – de grootste sector
voor wat betreft het aantal verzelfstandigingen. De meerderheid van de verzelfstandigingen
(16 van de 23) bestaat uit zbo’s. De meest voorkomende vorm van verzelfstandiging is het
publiekrechtelijk zbo (negen). De overige verzelfstandigde organisaties hebben de vorm van
het privaatrechtelijk zbo (zeven), de publiekrechtelijke rwt (drie), de privaatrechtelijke rwt
(twee) en het agentschap (één). Eén verzelfstandigde dienst valt in de categorie anders. Het
betreft hier een geprivatiseerde organisatie. De mate van verzelfstandiging in deze sector is
maximaal en extern (publiek). De eerste indicator van O&W geeft een bedrijfsmatige stijl
aan.
Participatie (10 van de 23) is het motief van oprichting dat het meest voorkomt in de sector
Onderwijs & Wetenschap. De overige motieven zijn deskundigheid (zeven), doelmatigheid &
doeltreffendheid (drie), onafhankelijkheid & rechtsgelijkheid (twee) en beheer & delegatie
(één). De motieven participatie en deskundigheid (samen zeventien van de 23) duiden op de
professionele stijl.
Het ministerie bekostigt het overgrote deel van de verzelfstandigde taken (22 van de 23) uit de
Rijksbegroting. De resterende taak wordt uit andere middelen – tarieven – gefinancierd. Deze
indicator wijst op de traditionele of bureaucratische stijl. Deze variabele neigt naar de
traditionele stijl, aangezien slechts één taak niet uit de Rijksbegroting wordt bekostigd.