finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

3.1 Ministerie van Buitenlandse Zaken
Het Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft een gering aantal verzelfstandigde organisaties.
De sector Buitenlandse Zaken heeft beter gezegd geen enkel zelfstandig beleidsonderdeel. De
drie verzelfstandigingen van dit departement behoren allen tot de portefeuille
Ontwikkelingssamenwerking. Ik behandel in deze paragraaf bijgevolg alleen de beleidssector
OS van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Men zou kunnen veronderstellen dat de sector
Buitenlandse Zaken een traditionele stijl heeft, aangezien geen enkele verzelfstandiging
heeft plaatsgevonden in deze beleidssector. Maar deze bevinding weerhoudt mij er ook van
om enige concrete uitspraken te kunnen doen over de sector Buitenlandse Zaken.
3.1.1. De beleidssector Ontwikkelingssamenwerking (OS)
De sector Ontwikkelingssamenwerking bestaat uit drie verzelfstandigde organisaties. Deze
sector heeft daarmee een zeer gering aantal verzelfstandigingen (3 van de 236). De vormen
van de verzelfstandigingen in deze sector zijn één agentschap, één privaatrechtelijk zbo en
één privaatrechtelijke rwt. De mate van verzelfstandiging bij Ontwikkelingssamenwerking is
minimaal, aangezien het aantal zelfstandige diensten meer dan de helft onder het gemiddelde
aantal (dertien) ligt. De meeste vormen van verzelfstandiging – twee van de drie – in deze
beleidssector zijn vormen van externe verzelfstandiging. Deze externe verzelfstandigingen
hebben een privaatrechtelijke grondslag. De indicator ‘verzelfstandiging’ is derhalve
minimaal en extern (privaat). Deze indicator wijst enerzijds op een traditionele stijl
(minimaal), maar anderzijds op een professionele stijl (extern en privaatrechtelijk).
De motieven voor de oprichting van de verzelfstandigde organisaties zijn beheer & delegatie,
onafhankelijkheid & rechtsgelijkheid en participatie. De beleidssector OS heeft slechts drie
zelfstandige diensten, daardoor is het moeilijk het belangrijkste motief aan te wijzen. De
indicator ‘motief van oprichting’ wijst daardoor nog minder in de richting van een bepaalde
stijl dan de indicator ‘verzelfstandiging’. Het motief beheer wijst op de traditionele stijl, het
motief onafhankelijkheid op de bureaucratische stijl en het motief participatie wijst op de
professionele stijl.
De zelfstandige overheidsonderdelen uit deze sector worden volledig uit de Rijksbegroting
gefinancierd. De indicator ‘bekostiging’ wijst op de traditionele of bureaucratische stijl.
Deze variabele neigt meer naar de traditionele stijl, aangezien men bij de bureaucratische stijl
waarschijnlijk meer variatie zou waarnemen in de wijze van bekostiging.
Twee van de drie verzelfstandigde organen heeft een Raad van Toezicht. De samenstelling
van deze raden wordt door de raad of het veld zelf bepaald zonder tussenkomst van het
moederdepartement. De minister oefent op de resterende verzelfstandiging rechtstreeks
toezicht uit. Het ministerie heeft acht erkende adviesorganen (het gemiddelde is zeven
adviesorganen per ministerie). De beleidssector OS heeft daarom een grote mate van
corporatisme. Dat wil zeggen dat het ministerie belangenorganisaties betrekt bij de
besluitvorming binnen het ministerie. De aanzienlijke mate van corporatisme in deze sector
wijst op de professionele stijl.