finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

5 Het causale verband
5.1 Het model
Ik beschrijf in deze paragraaf de verbanden tussen de elementen van de institutionele context
en de elementen van de stijl van verzelfstandiging. Mijn veronderstelling is namelijk dat
elementen van de institutionele context invloed hebben op de invulling van de elementen die
tezamen de verzelfstandigingsstijl behelzen. Een stijl is een manier van doen. De stijl van een
organisatie wordt gevormd door de gedragingen van de individuen die gezamenlijk de
organisatie uitmaken. De gedragingen worden – zoals uit de publicatie van March & Olsen
blijkt – bepaald door de politieke en sociale instituties (March & Olsen, 1989: 23). De stijl wordt
derhalve beïnvloed door de institutionele context waarbinnen een organisatie – of een groep
individuen – opereert. Ik heb de verbanden tussen de politieke en sociale instituties en de
elementen van de stijlen van verzelfstandiging ondergebracht in een figuur (figuur 6). Ik zal de
verbanden hieronder nader uitwerken.
Institutionele context Stijl van verzelfstandiging
Departementale
cultuur
Opleiding van
de ambtenaren
Jaar van
instelling
Figuur 6: Het conceptueel model
5.2 Uitleg van de verbanden
Instellingsmotief
Verzelfstandiging
Bekostiging
Corporatisme
Hoofdtaak
Ik heb in figuur 6 geen onderlinge verbanden gelegd tussen variabelen. Deze bivariate
verbanden zijn – in dit geval – weinig zinvol, omdat er meerdere relaties tussen de variabelen
van de institutionele context en de variabelen van de verzelfstandigingsstijl mogelijk zijn. De
(beroeps)opleiding van de ambtenaren heeft – bijvoorbeeld – invloed op de wijze waarop de
zelfstandige organisaties worden bekostigd. De opleiding heeft echter ook – indirect – invloed
op het motief van oprichting en de mate van corporatisme. Ambtenaren met een technische
opleiding zullen bijvoorbeeld eerder kiezen voor het deskundigenmotief dan ambtenaren met
een economische opleiding; die zullen waarschijnlijk eerder kiezen voor het doelmatigheids-
en doeltreffendheidsmotief. Juristen zullen minder geneigd zijn om adviesorganen te
raadplegen dan ambtenaren met een sociaal-wetenschappelijk opleiding, enzovoorts.