finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

Wat zijn mijn verwachtingen ten aanzien van de mate van corporatisme van beleidssectoren in
de verschillende stijlen? De traditionele stijl is zeer informeel en pragmatisch. Ik verwacht
daarom dat er weinig erkende adviesorganen zijn. Men zal in individuele gevallen advies
aanvragen, maar dat wordt niet vastgelegd in regelgeving. De traditionele stijl heeft een
geringe mate van corporatisme. De banden tussen het moederministerie en de zelfstandige
organisatie zijn namelijk zeer nauw; er is sprake van een sterke hiërarchie. Maar wat
belangrijker is, is de paternalistische houding van het moederministerie. Zij weten wat het
beste is voor de samenleving. Zij dienen het algemeen belang; en zij hebben geen behoefte
aan de inmenging van organisaties die slechts een deelbelang vertegenwoordigen. De mate
van corporatisme is dus gering; en het toezicht op de verzelfstandigde diensten wordt
grotendeels rechtstreeks door de minister – het departement – uitgeoefend.
Beleidssectoren met een bureaucratische stijl zullen vermoedelijk meer corporatistisch zijn
dan de traditionele stijl. De bureaucratische stijl kenmerkt zich door een hoge mate van
formalisme en een legalistische handhaving. Indien er contacten zijn met maatschappelijke
organisaties, dan zullen deze contacten zeer waarschijnlijk formeel worden vastgelegd. Ik
verwacht daardoor een formelere houding ten opzichte van de betrokkenheid van
belangenorganisaties dan de traditionele stijl; en dus een grotere mate van corporatisme. De
beleidssectoren met een bureaucratische stijl zullen vermoedelijk een gemiddelde mate van
corporatisme hebben, gezien de paternalistische houding van het moederministerie. De
minister zal hoogst waarschijnlijk de samenstelling van de raden van toezicht vaststellen, en
in de raden zullen voornamelijk ambtenaren van het moederministerie zitting hebben. De
leden van deze organen zullen – in beperkte mate – op voordracht van het maatschappelijke
veld worden gekozen. De minister houdt uiteindelijk de touwtjes in handen. Men kan
daarnaast een gemiddeld aantal adviesorganen verwachten, aangezien deze stijl formeel en
legalistisch is.
De professionele stijl is de meest corporatistische stijl. De consensuele houding binnen deze
stijl betekent dat men veel externe belanghebbenden bij de uitvoering van het beleid betrekt.
Zij houden zoveel mogelijk rekening met de belangen van andere betrokkenen om een zo
groot mogelijk draagvlak te creëren. Centraal staat namelijk het bereiken van doeleinden. Hoe
groter het draagvlak, hoe meer een beleid kans heeft van slagen. Deze beleidssectoren zullen
dientengevolge veel erkende adviesorganen bevatten, hoewel de omgang met mensen
pragmatisch is. Ik verwacht dat de samenstelling van de raden van toezicht in de professionele
stijl in grote mate wordt bepaald door de raden zelf; en dat de raden voornamelijk bestaan uit
vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties.
De bedrijfsmatige stijl wordt gekenmerkt door een antagonistische houding ten opzichte van
belangenorganisaties. Men wil de schijn van belangenverstrengeling – angstvallig –
vermijden. Beleidssectoren met een bedrijfsmatige stijl worden derhalve gekarakteriseerd
door een geringe mate van corporatisme. Ik verwacht dat er daardoor weinig erkende
adviesorganen zijn. De stijl wordt verder gekenmerkt door een strikt toezicht. Ik vermoed dat
de samenstelling van de raden van toezicht in deze stijl worden voorgeschreven door de
minister. Deze raden zullen echter – in tegenstelling tot de bureaucratische stijl – niet bestaan
uit ambtenaren van het moederministerie, maar uit managers met ervaring in het
bedrijfsleven. Zij zijn immers het best toegerust om de belangrijkste doelen van deze stijl te
bewaken: doelmatigheid en doeltreffendheid. De mate van corporatisme is bij deze stijl net als
bij de traditionele stijl gering. Het verschil is echter dat het toezicht bij de traditionele stijl
voornamelijk rechtstreeks door de minister wordt uitgeoefend, terwijl het toezicht bij de