finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

3 Reflectie
Ik heb in de voorgaande paragraaf aan de hand van de probleemstelling en de
onderzoeksvragen nogmaals de uitkomsten van dit onderzoek besproken. In deze paragraaf
wil ik het theoretisch kader ter discussie stellen. Ik kan in het licht van de resultaten van dit
onderzoek reflecteren op de gebruikte theorie. De aanbevelingen naar aanleiding van dit
onderzoek komen in de volgende paragraaf (paragraaf 4: p. 90) aan de orde.
Uit dit onderzoek blijkt dat de meeste beleidssectoren (negen van de achttien) een
bureaucratische stijl van verzelfstandiging hebben. Men zou misschien een meer evenwichtige
verdeling van de vier stijlen over de beleidssectoren verwachten. Bakker en Van Waarden
blijven in hun boek (Ruimte rond regels, 1999) op het theoretische vlak. Zij toetsen de vier stijlen
niet in de praktijk. Ik kan derhalve niet aangeven in welke mate men de stijlen in de praktijk
zou moeten verwachten.
De bevinding dat de bureaucratische stijl het meeste voorkomt, is desalniettemin niet
wonderlijk. De ministeries zijn immers politieke bureaucratieën (Kickert, 1993: 251).
“Basisassumpties over de overheidsbureaucratie houden verband met de fundamentele
normatieve grondslagen van onze staat en overheid” (Kickert, 1993: 305). Deze grondslagen zijn
rechtszekerheid en rechtsgelijkheid, beginselen van behoorlijk bestuur, legaliteit, legitimiteit
en rationaliteit (Kickert, 1993: 305). Deze elementen komen in grote mate overeen met de
bureaucratische stijl. Het is dus niet verrassend dat uit de resultaten van dit onderzoek blijkt
dat de meeste beleidssectoren deze stijl hebben.
De berekening van de mate van corporatisme en de mate van discretionaire ruimte is van
groot belang voor de bepaling van de stijl van verzelfstandiging. Deze indicatoren
vertegenwoordigen immers twee van de vijf indicatoren waar de stijl van een beleidssector op
wordt gebaseerd. De vaststelling van deze twee indicatoren is echter discutabel. De mate van
corporatisme wordt slechts gemeten door het aantal adviesorganen en de
toezichtsarrangementen van de verzelfstandigde organisaties te bestuderen. Dit onderzoek
heeft geen aandacht voor de samenstelling van de adviesorganen en de frequentie van
daadwerkelijke consultatie van de adviesorganen. Voorts is de frequentie waarmee
maatschappelijke belangenorganisaties de mogelijkheid krijgen om mee te praten / invloed uit
te oefenen tijdens de besluitvorming niet in kaart gebracht.
De vaststelling van de mate van beleidsvrijheid is op een vermoeden gegrondvest. De mate
van discretionaire ruimte van de hoofdtaken is niet aan een wetenschappelijke studie ontleend.
Ik heb slechts vanuit het vermoeden beredeneerd wat de mate van beleidsvrijheid van de
verschillende categorieën hoofdtaken is.
Ik heb in het theoretisch kader vijf indicatoren van de institutionele context geformuleerd.
Drie indicatoren konden echter in het tijdsbestek van dit onderzoek niet onderzocht worden.
Het gevolg is dat de beweringen over de institutionele context van de beleidssectoren niet
hard gemaakt kunnen worden. Het onderzoek naar de institutionele context is op te weinig
indicatoren gefundeerd.