open/download alle cahiers in één pdf - Kohnstamm, Dolph en Rita

zijdig het ook is, zo slecht nog niet is. Als mij gevraagd zou
worden: Wat vindt u beter, dat zo’n voorval in de loop van
een jaar geen enkele maal plaatsvindt of geregeld bij meer
dan de helft van de lessen, dan zou ik nog voor het laatste
kiezen. Ik zelf ben tenminste heel blij dat zulke voorvallen
hier op Jasnaja Poljana een paar keer per maand voorkomen.
Ondanks het feit dat leerlingen regelmatig wordt gezegd
dat ze vrij zijn om weg te gaan, wanneer ze maar willen,
is de invloed van de onderwijzer zo groot dat ik de laatste
tijd een beetje bang ben dat de discipline van klassen, roosters
en cijfers ongemerkt hun vrijheid zo heeft beperkt, dat
zij volkomen verstrikt zijn in de listig door ons uitgezette
netten van ordentelijkheid. En dat zij daardoor hun recht
verloren hebben om te kiezen of protesteren.
Dat zij nog steeds blijven komen, ondanks de hun geboden
vrijheid, bewijst volgens mij niet dat de school van Jasnaja
Poljana zulke bijzondere kwaliteiten heeft. Ik denk eerder
dat zich op de meeste scholen precies hetzelfde zou voordoen
omdat de leergierigheid zo sterk in kinderen leeft, dat
zij om die wens te vervullen zich zullen onderwerpen aan
harde voorwaarden en veel gebreken van de school zullen
verdragen. De vrijheid om plotseling uit de les weg te lopen
is goed en noodzakelijk om de onderwijzer te behoeden
voor het maken van de allerergste vergissingen en grofste
fouten.
’s Avonds wordt er meestal gezongen, in boeken gelezen of
worden opstellen geschreven. Ook worden er wel discus­
33