GGD-richtlijn medische milieukunde: Kwik in het ... - Radar

RIVM Rapport 609300021
4 Wet- en regelgeving en beleid
4.1 Wet- en regelgeving
Sinds de kwikincidenten in Japan in 1953 en 1971 (in respectievelijk Miamata en
Niigata) en in Irak (1972) waarbij kwik via het milieu in de voedselketen terecht
is gekomen, zijn er nationaal en internationaal afspraken gemaakt om de
emissies van kwik naar het milieu tot een minimum terug te brengen.
4.1.1 Europese regelgeving
Sinds 1976 staat kwik op de zwarte lijst in de EG Richtlijn 76/464/EEG
waarvoor een streven naar een nullozing geldt . Op Europees niveau is in 2007
door het Europees Parlement bepaald dat de lidstaten per april 2009 geen
nieuwe koortsthermometers of andere meettoestellen die kwik bevatten op de
markt mogen brengen (Raad van Europese Gemeenschappen, 1976; Europees
Parlement, 2007). Wel mogen nog antieke (fabricatiejaar < 1947)
meettoestellen die kwik bevatten verhandeld worden.
4.1.2 Nederlandse wet- en regelgeving
In 1998 is door het toenmalige ministerie van VROM het Besluit kwikhoudende
producten ofwel Kwikbesluit opgesteld waarin afspraken zijn gemaakt over het
gebruik van kwikhoudende producten (Ministerie van VROM, 1998). Het
Kwikbesluit heeft alleen betrekking op producten. De toepassing van kwik en
kwikverbindingen als zodanig, bijvoorbeeld in laboratoria of in
productieprocessen, is niet verboden. Het Kwikbesluit heeft ook geen betrekking
op kwikhoudende farmaceutische producten en amalgaam dat in de
tandheelkunde wordt gebruikt.
In grote lijnen, en uitzonderingen daargelaten, verbiedt het Kwikbesluit sinds
2000 de import en productie van kwikhoudende producten. Voor kwikhoudende
barometers is het productie- en importverbod in 2005 ingegaan. Sinds 2003
mogen er geen kwikhoudende producten meer worden verkocht en moeten alle
nog aanwezige kwikhoudende producten als chemisch afval worden afgevoerd.
Voor kwikhoudende barometers geldt het verkoopverbod sinds 2006.
4.2 Handhaving en Aansprakelijkheid
Het opruimen van kwik moet zorgvuldig gebeuren en in de meeste gevallen
brengt dit kosten met zich mee doordat bijvoorbeeld de stofzuiger of
vloerbedekking vervangen moet worden. Bij breuk van apparaten waarbij veel
kwik is vrijgekomen verdient het de voorkeur om het opruimen van kwik door
een gespecialiseerd bedrijf te laten uitvoeren en tevens door een ander bedrijf
een controlemeting te laten verrichten (zie paragraaf 5.1.2). Deze kosten
kunnen de reden zijn dat vooral particulieren terughoudend zijn met het zelf
opruimen van kwik, met het inschakelen van professionele hulp of met het laten
uitvoeren van (controle)metingen. Hierdoor bestaat de mogelijkheid dat het
kwik niet adequaat wordt opgeruimd en nog geruime tijd kan verdampen.
Mochten de bewoners verhuizen dan kunnen ook volgende bewoners
blootgesteld worden.
Tijdens bewoning is de bewoner zelf verantwoordelijk voor de eigen gezondheid
en die van medebewoners bij incidenten die door eigen handelen zijn
veroorzaakt. In sommige gevallen kan wel aanspraak gemaakt worden op een
inboedelverzekering.
Pagina 29 van 82