GGD-richtlijn medische milieukunde: Kwik in het ... - Radar

RIVM Rapport 609300021
Samenvatting
Het bekende kwikzilver, zoals vloeibaar kwik ook wel wordt genoemd, heeft
meer negatieve effecten op de gezondheid dan de meeste mensen vermoeden.
Kwik kan in huishoudens voorkomen in kwikthermometers, kwikbarometers en
thermostaten. Tevens zijn er ook kleine hoeveelheden kwik aanwezig in
energiezuinige lampen zoals tl-lampen en spaarlampen. Ondanks dat de verkoop
van de meeste kwikhoudende producten is verboden, blijven kwikincidenten
mogelijk door het breken van oude, kwikhoudende producten en het vrijkomen
van het vloeibare kwik. Hierdoor ontstaat bij de GGD en de behoefte aan
informatie over de blootstellingsbepaling, de gezondheidskundige advieswaarden
en de opruimprocedure na kwikincidenten. Daarom heeft het RIVM, in opdracht
van het ministerie van VWS, met de GGD en de richtlijn Kwik in het
binnenmilieu en gezondheid ontwikkeld.
Het doel van deze richtlijn is om GGD-medewerkers achtergrondinformatie te
geven en een handvat te bieden bij het beoordelen van kwikincidenten. De
richtlijn geeft de benodigde informatie voor een zorgvuldige risicoanalyse en
advisering over te nemen maatregelen. Er is een stappenplan ontwikkeld als
hulpmiddel bij de behandeling van een kwikincident. Tevens worden de
mogelijkheden besproken om kwikincidenten in het binnenmilieu te voorkomen
door bijvoorbeeld voorlichting te geven of door het inwisselen van thermometers
aan te bieden. In de bijlagen staan voorbeeldteksten voor
voorlichtingsdoeleinden.
Langdurige blootstelling aan lage concentraties kwikdamp kan aanleiding geven
tot ernstige gezondheidseffecten. Blootstelling kan ontstaan als na de breuk van
een kwikhoudend product binnenshuis kwik achterblijft door niet of onvoldoende
opruimen. Bij het opruimen lijkt alles verwijderd maar een kleine hoeveelheid
kwik kan gemakkelijk achterblijven in vloerbedekking of in een kier. Het kan nog
langdurig uitdampen en zorgen voor verhoogde kwikconcentraties in een
woning. Omdat veel mensen de gevaren van kwik niet kennen is het een
onderschat probleem met gezondheidsrisico s tot gevolg. Veel symptomen van
een chronische kwikvergiftiging zijn aspecifiek: hierbij gaat het om
veelvoorkomende klachten. Hierdoor is het mogelijk dat gevallen van lichte
kwikvergiftiging niet opgemerkt worden. Voor deze richtlijn zijn
gezondheidskundige advieswaarden afgeleid voor verschillende
blootstellingsduur (24-uur en een week) om gemeten luchtconcentraties te
kunnen interpreteren en het gezondheidsrisico in te kunnen schatten.
In deze richtlijn wordt ingegaan op een reactieve aanpak van kwikincidenten bij
meldingen bij de GGD. Een stapsgewijs overzicht van de aandachtspunten die
van belang zijn voor de behandeling van meldingen van kwikincidenten wordt
gegeven. Verder wordt besproken hoe bij een kwikincident telefonisch een
risicobeoordeling kan worden uitgevoerd en een opruimadvies kan worden
gegeven. Mochten er bij de GGD-medewerker twijfels bestaan over de situatie
ter plaatse of mocht de indruk bestaan dat de melder de adviezen niet begrijpt
of niet kan uitvoeren, dan kan het raadzaam zijn om direct een huisbezoek uit te
voeren. In de bijlagen wordt per type kwikincident een specifiek opruimadvies
gegeven.
Er zijn bijzondere omstandigheden, zoals de melding van gezondheidsklachten
die passen bij een kwikvergiftiging, waarbij nader onderzoek met behulp van
biomonitoring een aanvullende waarde kan hebben.
Pagina 9 van 82