Het schemergebied voor faillissement - Höcker Advocaten

Hoofdstuk IV
Aan het begrip solvabiliteit worden verschillende eigenschappen toegeschreven. De betekenis is in
zoverre beperkt dat bij waardering uitgaande van continuïteit het discontinuïteitsrisico, voor zover
veroorzaakt door liquidatieverliezen, niet zichtbaar wordt. Meer algemeen is het begrip afhankelijk
van de gehanteerde waarderingsmethodes, die onderling sterk kunnen verschillen. 184 In de
solvabiliteitsratio (eigen vermogen/balanstotaal) is het balanstotaal enigszins willekeurig. Maar
solvabiliteit wordt wel gezien als een duidelijke graadmeter voor vertrouwen. Zij is de resultante
van de rentabiliteit – na kapitaalstortingen en dividenduitkeringen – in het verleden en in verband
met investeringen nog niet gerealiseerde, verwachte kasstromen in de toekomst.
De solvabiliteit indiceert of de onderneming op langere termijn aan haar
verplichtingen zal kunnen voldoen en ondernemersrisico’s zal kunnen
opvangen. Maar solvabiliteitseisen doen meer. Indirect bepalen zij – uitgaande
van het balanstotaal en de andere passiva – de te hanteren verhouding tussen
leningen en eigen vermogen bij de financiering van de onderneming. Bij een
tekort aan liquide middelen zullen solvabiliteitseisen dicteren in hoeverre
tenminste met eigen vermogen in dat tekort zal moeten worden voorzien. In dat
opzicht zijn solvabiliteitseisen het verlengstuk van liquiditeitseisen.
Solvabiliteitseisen vervullen drie functies:
- het stellen van grenzen aan de dekking voor verplichtingen;
- de onderlinge verdeling van risico over de drie soorten participanten; en,
- het tijdig kunnen vaststellen of er daadwerkelijk vertrouwen bestaat in een
toekomstige voldoende rentabiliteit.
In IV.4 bleek ook dat solvabiliteitseisen een sterke indicator zijn voor de te verwachten positieve
rentabiliteit van een onderneming in moeilijkheden. Solvabiliteitseisen, gebaseerd op waardering
volgens continuïteit, voorkomen insolventie niet. Zij beperken het relatieve risico maar laten in
stand dat liquidatieverliezen voor rekening van de financier en crediteuren kunnen komen. 185 Zij
maken het ‘gokken in het casino 186 ’ voor risico van crediteuren die nauwelijks zicht en invloed op
het risico hebben, minder vrijblijvend. In tijd gemeten dicteren solvabiliteitseisen in hoeverre
geleden en nog te lijden verliezen gefinancierd moeten worden met risicodragend vermogen. 187
Liquiditeit en solvabiliteit zouden, in elkaars verlengde, idealiter op hetzelfde moment tot de
begrenzing van het discontinuïteitsrisico voor crediteuren moeten komen.
In aansluiting op de liquiditeitseis in de Beklamel-norm moet dus ook een
solvabiliteitseis worden gesteld (verlengde Beklamel-norm). Aan de
continuïteitsveronderstelling kan alleen zinvol inhoud gegeven worden door
gelijktijdig eisen aan de liquiditeit en solvabiliteit te stellen (idem RAC 570). 188
Liquiditeit en solvabiliteit zijn bij liquidatie uiteindelijk ook één en hetzelfde
begrip. In IV.6 zal blijken dat het gelijktijdig stellen van beide eisen het
mogelijk maakt de minimaal vereiste financieringsstructuur in twee samenhangende
balansformules te vertalen.
Hoewel de solvabiliteit een weergave is van de op enig moment bestaande verwachting voor de
dekking van verplichtingen, kunnen de solvabiliteitseisen zich in weinig populariteit verheugen. De
184
Zie Beckman (2006) en Van Eeghen (2004 a en b) en IV.6.4.
185
Zie IV.3.3.
186
Zie IV.3.2.
187
Zie voor een vergelijkbare benadering in België: Colle (1989), p. 24 en aldaar genoemde
Belgische literatuur en jurisprudentie.
188
Richtlijnen voor de Accountants Controle.
64