Het schemergebied voor faillissement - Höcker Advocaten

De verlengde Beklamel-norm en de verantwoorde financieringsstructuur
van risicoverdeling ontwikkeld. De risico’s van de onderneming worden
verdeeld over de participanten in een onderneming. Deze kunnen gemakshalve
ruwweg worden onderscheiden in drie groepen: de verschaffers van
risicodragend kapitaal – aandelen en achtergestelde leningen – hierna aan te
duiden als aandeelhouders; degenen die voorzien in een structurele financiering
en/of die zekerheid hebben voor hun vordering (inclusief een eventueel recht
van reclame of eigendomsvoorbehoud), hierna te noemen financiers; en, andere
crediteuren zonder vorm van zekerheid, hierna te noemen de crediteuren.
Het investeringsrisico bestaat uit het verschil tussen de contante waarde
van de te verwachten en de te realiseren opbrengst uit de investering. Omdat
aandeelhouders slechts aanspraken hebben na betaling van verplichtingen aan de
andere participanten en hun aanspraken overigens niet contractueel gelimiteerd
zijn, zoals bij de andere participanten, neemt het investeringsrisico van
aandeelhouders toe naarmate de onderneming meer schulden heeft in
verhouding tot het eigen vermogen (debt-equity ratio). 130 De debt-equity ratio
kan ook uitgedrukt worden in een solvabiliteitsratio ‘s’ (eigen vermogen/
balanstotaal). 131 Het investeringsrisico is uiteraard voor een deel afhankelijk van
eventueel op te treden insolventie. De contante waarde van de investering wordt
bij faillissement op termijn 0 omdat er na liquidatie en uitdeling geen inkomsten
meer zullen zijn.
Het insolventierisico is een verhaalsrisico. Het heeft, anders dan het
investeringsrisico, geen betrekking op toekomstig rendement, maar op datgene
wat op enig moment verschuldigd is. Het insolventierisico kent twee
verschijningsvormen: de kans van optreden en de omvang van het risico. De
kans van optreden wordt in bancaire termen de Probability of Default (PD)
genoemd. De omvang van het insolventierisico wordt, in bancaire termen,
onderscheiden in Loss Given Default (LGD) en Exposure at Default (EAD),
Exposure at Default (de vordering waarvoor uiteindelijk verhaal moet worden
gevonden) en Loss Given Default (de vordering voor zover daarvoor geen
verhaal kan worden gevonden) zijn gezamenlijk te beschouwen als de bepalende
determinanten voor het totale insolventierisico. 132 De Probability of Default is
voor alle participanten objectief gelijk, zij het dat de subjectieve waarneming
onderling kan verschillen doordat de participanten in verschillende mate inzicht
en kennis hebben van de relevante omstandigheden hebben. Dit wordt
informatie-asymmetrie genoemd. Exposure at Default en Loss Given Default
verschillen voor de drie soorten participanten.
Dat aandeelhouders betrokken zijn bij het insolventierisico is inherent
aan de aard van de verschaffing van risicodragend kapitaal. Bij gedwongen
liquidatie zullen meestal ook de andere participanten niet geheel voldaan kunnen
worden. De omvang van dit risico van financiers en crediteuren gezamenlijk zal
130 Zie verder V.2.
131 Als we vreemd vermogen (debt) aanduiden als D, eigen vermogen (equity) als E, het
balanstotaal als b en de solvabiliteitsratio s is E/b, dan is de debt-equity ratio D/E uit te
drukken als (b - s.b)/s.b.
132 Vergelijk Basel I- en II-Verdrag; zie Severgny en Renault (2004).
47