Het schemergebied voor faillissement - Höcker Advocaten

Hoofdstuk X
daarmee is in casu de kous niet af. Tegelijkertijd is er aanleiding om
aan te nemen dat de terugbetaling jegens de bank een schending van een
verplichting vormde, en dat die schending tot specifiek nadeel van de
bank leidde omdat hij daarna niet meer kon verrekenen. In samenhang
daarmee staat het geenszins vast dat de terugbetaling wel tot nadeel van
crediteuren leidde.
(iii) Voor zover de uitspraak dat toelaat, zal worden getracht de feiten in een
ruimer verband te analyseren. Vóór de betaling aan Kuijsters beschikte
de BV over een creditsaldo van circa f 750.000 op een rekening.
Aannemelijk is echter dat ook met inachtneming van dit creditsaldo er
(na verrekening) een schuld van de BV aan de bank bestond. Immers
ruimschoots na faillissement (en dus ook vermoedelijk na uitwinning
van eventuele andere zekerheden) doet de bank jegens Kuijsters een
beroep op de verpanding van de gelden tot zekerheid van de schuld van
de BV. 1147 Zou de betaling aan Kuijsters dus niet hebben plaatsgehad en
faillissement zijn gevolgd, dan zou de bank de creditstand van f
750.000 in principe hebben verrekend met de totale schuld en zou dit
bedrag ook niet ter beschikking van crediteuren hebben gestaan. Door
de betaling aan Kuijsters werden dus niet de faillissementscrediteuren
benadeeld maar de bank en wel vanuit twee samenhangende invalshoeken.
Het creditsaldo kon niet meer worden verrekend en een bij de
bank achtergestelde vordering werd betaald voordat de bank was
betaald. Dat de bank zich tegen die betaling aan Kuijsters verzette is
dus niet zo vreemd. Het ware eenvoudiger en wellicht ook beter
geweest als de bank de terugbetaling aan de BV had gevorderd (op de
oorspronkelijke rekening), maar met de plaatsing van het betaalde
bedrag op een afzonderlijke rekening en de verpanding van het saldo
werd uiteindelijk hetzelfde resultaat bereikt. Dat geldt niet alleen voor
het aanvankelijke creditsaldo van f 750.000 maar ook voor de
resterende f 250.000 omdat dit bedrag in feite ook door de bank betaald
is en in mindering strekte op de verhaalspositie van de bank en
overigens de crediteuren niet benadeelde. In de casus waar de Hoge
Raad – net als het Hof en deze bespreking – veronderstellenderwijs 1148
van uitgaat, vindt de bank alsnog verhaal door middel van de
verpanding door Kuijsters aan de bank, voor zover haar verhaalspositie
onrechtmatig is uitgehold. Maar tegelijkertijd brengt de Hoge Raad de
boedel in een positie alsof die verhaalsrechten van de bank nooit
hebben bestaan door aan te nemen dat Kuijsters de f 1 miljoen moet
terugbetalen aan de boedel. Dat betekent dat per saldo de oude situatie
1147 Op de positie van de dochter wordt omwille van de eenvoud later ingegaan.
1148 Hof en Hoge Raad gaan uit van de veronderstelling dat Kuijsters de bank moet betalen.
Zie echter de uitspraak tussen Kuijsters en de bank (vermeld door Sevenheck (1995)).
Uiteindelijk krijgt niet Kuijsters maar de bank het lid op de neus aan de hand van de
specifieke omstandigheden van het geval. Kuijsters is de overeenkomst tot verpanding in
dwaling aangegaan. Maar ook daarna geldt dat de boedel en de faillissementscrediteuren
te veel hebben gekregen.
416