Het schemergebied voor faillissement - Höcker Advocaten

Hoofdstuk X
onverhaalbaarheid van haar vordering op Osby-Nederland, aan een onrechtmatige daad van Osby-
Zweden is te wijten.
Het Hof overweegt mede in het kader van de vast te stellen feiten: ‘4. Het geplaatste
kapitaal van Osby-Nederland beliep – afgezien van de allereerste periode (toen er namelijk slechts
f 25 000 heeft uitgestaan) – aanvankelijk niet meer dan f 100 000 en werd, na korte tijd f 275 000 te
zijn geweest, vervolgens tot f 500 000 opgetrokken, welk laatste bedrag vanaf het einde van het
tweede boekjaar op de balans heeft gestaan en sindsdien zo is gebleven en dus nooit meer is
verhoogd. Naast dit werkkapitaal was er, voor zover thans van belang, nog een bankcrediet en
bovendien – uit rekening-courant en later ook uit geldlening – een door Osby-Zweden als moeder
aan Osby-Nederland als dochter verleend extra crediet. Een en ander heeft, gelet op de
overgelegde jaarstukken en op de stellingen van partijen het volgende verloop gehad:
Peildata Bankcrediet Crediet moeder Samen
30 april 1966 f 69 715,32 f 249 217,29 f 318 932,61
30 april 1967 f 361 691,60 f 563 931,14 f 925 622,74
30 april 1968 f 718 544,95 f 619 738,88 f 1 338 283,80
30 april 1969 f 873 319,86 f 737 821,06 f 1 611 140,90
31 jan. 1970 f 676 131,84 f 1 237 800,00 f 1 913 931,80
Vergelijkt men deze cijferopstelling met de gegevens betreffende het geplaatste kapitaal, dan kan de
conclusie van de Rechtbank, dat van "onderkapitalisatie'' ongenoegzaam is gebleken, niet worden
aanvaard. Daarbij moet nog worden opgemerkt dat, anders dan Osby-Zweden blijkbaar meent, het
door haar verleende crediet en het door haar verstrekte kapitaal niet zonder meer op een lijn
kunnen worden gesteld, nu immers dat crediet niet in de vorm van achtergestelde leningen was
gegoten. Dat hier inderdaad sprake was van "onderkapitalisatie'', blijkt ook nog uit de zo dadelijk
te bespreken cijfers omtrent de aanloop- en ontwikkelingskosten, die namelijk het geplaatste
kapitaal reeds aan het einde van het tweede boekjaar aanmerkelijk overtroffen (bijna anderhalf
maal zo groot). Ook afgezien van het bovenstaande lijkt de conclusie dat hier sprake was van
"onderkapitalisatie'' onontkoombaar: het opstarten van een productiebedrijf als het onderhavige,
waarin zelfs een nieuw ontworpen ketel moest worden beproefd en gebouwd (ontwerp-Kaba), is
met een werkkapitaal zoals hierboven werd vermeld nauwelijks denkbaar.
5. De financiële positie van Osby-Nederland is in de vijf jaren van haar bestaan nooit werkelijk
gezond geweest en is gaandeweg ook steeds slechter geworden. Wat dit betreft spreken de
jaarstukken een duidelijke taal. De aanloop- en ontwikkelingskosten – men had het ook "verlies''
kunnen noemen – hebben het geplaatste kapitaal eigenlijk steeds overtroffen. Officieel beliepen
deze kosten aan het eind van het eerste boekjaar f 119 753,88 (het aandelenkapitaal was toen f 100
000) en aan het eind van het tweede boekjaar f 729 770,48 (het aandelenkapitaal was toen f 500
000) terwijl in de volgende boekjaren de ontwikkelingskosten niet veel minder zijn geworden.
Vermeerdert men deze kosten met de officieel opgevoerde verliezen, dan krijgt men, afgerond, het
volgende beeld:
30 april 1966: f 120 000
30 april 1967: f 730 000
30 april 1968: f 980 000
30 april 1969: f 1 220 000
31 jan. 1970: f 1 875 000
Het beeld wordt nog scherper wanneer men telkens het balanstotaal vermindert met het geplaatste
kapitaal. Men krijgt dan, weer afgerond, het volgende beeld:
30 april 1966: f 460 000
30 april 1967: f 1 675 000
30 april 1968: f 2 510 000
30 april 1969: f 2 690 000
31 jan. 1970: f 3 130 000
368