Het schemergebied voor faillissement - Höcker Advocaten

Hoofdstuk X
met de Bank en het vertrouwen, dat de Bank op grond van haar ervaring in de leiding der Firma
mocht stellen; gegeven ook de bijzondere omstandigheden, met name het onjuist gebleken beleid
tijdens de Korea hausse, die de verliezen bij de Vries van Buuren veroorzaakt hadden en welke niet
onherstelbaar behoefden te zijn; en gegeven de balanscijfers per 31 dec. 1951, welke door Erba
niet zijn betwist en welke toen nog aantoonden de aanwezigheid van een vermogen van rond
f. 900.000 – het Hof van oordeel is dat, hoezeer dan ook bij de Bank ernstige ongerustheid bleek te
bestaan over de dekking van het hoge door haar reeds verstrekte crediet, haar nochtans niet het
verwijt mag treffen, dat zij destijds, ruim 1¼ jaar vóór het faillissement van de Vries van Buuren
werd aangevraagd, door de gewraakte transactie van 6 febr. 1952 een onrechtmatige daad ten
opzichte van de schuldeisers van meergenoemde vennootschap, bestaande of toekomstige, pleegde’;
‘(..) (dat) het onbetaald blijven daarvan’ (de eerste leveranties van Erba) ‘een waarschuwing in’
(hield); (..) ‘Onder deze omstandigheden nam Erba door het niet reclameren der op 2 jan. 1953
geleverde goederen, om welke reden ook, binnen de in art. 1191 B.W. gestelde termijn van 30
dagen een belangrijk risico op zich. Tegen een dergelijke reclame had de Bank zich moeilijk
kunnen verzetten, hebbende zij tenslotte toch ook erkend het voorbehoud van eigendom door
verschillende leveranciers ten aanzien der door hen geleverde goederen gemaakt; dat nochtans de
Bank, door het zich doen verstrekken ener zo alomvattende zekerheid als in febr. 1952 geschiedde
voor in wezen reeds verleende credieten een zware verantwoordelijkheid op zich nam tegenover
toekomstige, terzake onkundige crediteuren van de Vries van Buuren en in dat licht bezien de
weigering om mede te werken tot de teruggave der door Erba geleverde en op 30 mei 1953 nog niet
doorverkochte goederen was een onrechtmatige daad van de Bank tegenover Erba; dat de Bank de
deswege door Erba geleden schade aan haar zal hebben te vergoeden;’ Alleen Erba stelde cassatie
in. Het tweede middel is gericht tegen het oordeel van het Hof over de vraag, of de Bank een
onrechtmatige daad had begaan reeds door het hernieuwen van het crediet en het maken van een
nieuw beding tot zekerheid daarvan op 6 febr. 1952. Het derde middel klaagt, dat het Hof niet heeft
onderzocht, of een onrechtmatige daad van de Bank was gelegen in het niet zorgen, dat de prijs van
het door Erba geleverde werd voldaan.
Hoge Raad II: ‘(...) O. nopens middel II: ‘(...) dat uit het door het Hof overwogene blijkt dat het
zich verenigt met de stelling van de Bank, dat begin 1952, ruim 1¼ jaar vóór haar faillissement
door Erba werd aangevraagd, enerzijds de financiële positie van de Vries van Buuren met het oog
op de geleden verliezen wel zorg baarde, doch anderzijds haar kapitaal nog geenszins was
verloren, zodat bij regelmatige voortgang van haar bedrijf – waartoe juist het door de Bank
voortgezette crediet strekte – benadeling van de crediteuren niet behoefde te worden verwacht; dat
daarmede dus het Hof verwerpt Erba’s stelling dat er voor integrale voldoening van de crediteuren
een wonder had moeten geschieden; dat mitsdien onderdeel a van het middel feitelijken grondslag
mist, en onderdeel b eveneens faalt, vermits uit het door het Hof overwogene niet blijkt dat het Hof
met betrekking tot de vraag, wat de Bank destijds wist of moest voorzien, een onjuiste maatstaf
heeft aangelegd, terwijl voorts ’s Hofs vaststelling, dat de financiële toestand van de Vries van
Buuren begin 1952 bij de Bank ernstige ongerustheid deed ontstaan t.a.v. de dekking van haar
crediet, geenszins onverenigbaar behoeft te zijn met zijn oordeel dat niettemin benadeling van de
crediteuren destijds nog niet behoefde te worden verwacht;’
‘(...) dat ook middel III te vergeefs wordt voorgesteld; dat toch blijkens het hiervóór omtrent de
strekking van ’s Hogen Raads arrest van 28 Juni 1959 overwogene de stellingen van Erba
aangaande hetgeen waartoe de Bank, het crediet stopzettende, jegens haar verplicht zou kunnen
worden geacht, slechts ten toets behoefden te komen, en bij tekortschieten van de Bank te dien
aanzien aan haar slechts een onrechtmatige daad zou kunnen worden verweten, indien de
financiële situatie van de Vries van Buuren ten tijde van de hernieuwing van het crediet en de
daarbij tot stand gebrachte eigendomsoverdracht tot zekerheid zou worden bevonden zó te zijn als
zij door Erba was voorgesteld;’
346