Het schemergebied voor faillissement - Höcker Advocaten

Hoofdstuk VII
een relatief effect, omdat ook die verbetering van het vermogen verdeeld moet
worden.
Is het niet denkbaar dat naast het vorderingsrecht van de curator voor
dit soort benadelingen ook nog een vorderingsrecht van individuele crediteuren
bestaat? Als dat ertoe zou leiden dat de bestuurder twee keer onder dezelfde
norm voor dezelfde schade aangesproken zou kunnen worden natuurlijk niet.
Maar er zijn een paar uitzonderingen denkbaar:
(a) de curator stelt, hoewel hij een vorderingsrecht zou hebben, geen vordering
in;
(b) er is sprake van een zelfstandige verplichting van de bestuurder jegens de
betreffende crediteur;
(c) de benadeling treft uitsluitend specifieke crediteuren en de uitoefening van
het recht door de curator is niet in het belang van de gezamenlijke
crediteuren.
VII.7.2.1 Ad (a) De curator stelt geen vordering in
Je kunt je afvragen of er bij de benadeling wegens vermindering van verhaalsvermogen
wel sprake is van schending van een norm jegens een individuele
crediteur. Het aan de bestuurder te verwijten toedoen betekent toch echt een
benadeling van alle crediteuren volgens de paritas. Maar waar curatoren om
diverse redenen soms geen vordering instellen, heb ik geen overwegende
bezwaren tegen de vordering van de individuele crediteur, als maar vaststaat dat
de curator geen vordering instelt. In principe zou dat dan na het faillissement
moeten zijn omdat alle crediteuren tijdens het faillissement, zo nodig via de
rechter-commissaris, de curator kunnen trachten te bewegen alsnog zo’n
vordering in te stellen. Belangrijker is te constateren dat het vorderingsrecht van
de individuele crediteur in verband met een vermindering van verhaalsvermogen
beperkt wordt door de paritas. Hij kan nooit meer vorderen dan wat hij meer
zou hebben gekregen indien de benadeling niet had plaatsgehad. Zou men elke
individuele crediteur een vorderingsrecht toekennen ter hoogte van de
vermindering van verhaalsvermogen dan zou dat met zich meebrengen dat de
aangesprokene even zovele malen dezelfde schade zou moeten voldoen als er
crediteuren zijn. De Hoge Raad lijkt zich impliciet op dat standpunt te stellen in
Steins/Textile. 573
Naar mijn mening is Steins/Textile een onjuiste beslissing. Het ging om een leverantie
spijkerbroeken die aan het vermogen van de failliet was onttrokken, maar er was geen eigendomsvoorbehoud
of recht van reclame van de leverancier. De curator had geen vordering ingesteld en de
verzekeraar van de leverancier vorderde vergoeding ten belope van de gehele onttrekking en deze
werd door de Hoge Raad in zijn geheel toegestaan. Nu echter geen eigendomsvoorbehoud of recht
van reclame bestond, werden de andere crediteuren evenzeer benadeeld en derhalve de leverancier
slechts voor een deel.
Ook in het Juno-arrest 574 ging het om de vraag of een crediteur buiten de curator om een
vorderingsrecht toekomt. De Hoge Raad omzeilde de beantwoording van de vraag in zijn
573 HR 18-1-2002, NJ 2002, 96. Zie ook uitgebreider noot 1153 bij X.12.
574 HR 26-10-2001, NJ 2002, 94.
198