Het schemergebied voor faillissement - Höcker Advocaten

Hoofdstuk VI
sanering en herfinanciering wel eens te hoog zou kunnen blijken te zijn.
Empirisch onderzoek zal moeten uitwijzen of wellicht in het belang van de
redding van de onderneming bijvoorbeeld volstaan kan worden met een
verbetering van het risicodragend vermogen tot een ‘voldoende’ solvabiliteit
alsof ook de nieuw te treffen en te financieren reorganisatievoorzieningen bij de
eigen vermogenspositie worden gerekend. Natuurlijk zal de werkelijke
solvabiliteit daarna dan wel ruim meer dan ‘onvoldoende’ moeten zijn.
Om de noodlijdende onderneming met nog net niet een ‘onvoldoende’ solvabiliteit om te zetten in
een onderneming met ‘voldoende’ solvabiliteit, is nogal wat aanvullend risicodragend vermogen
nodig. Afhankelijk van de branche zo’n 5 tot 15% van het balanstotaal. 462 Het op kortere termijn
aantrekken daarvan zal niet altijd eenvoudig zijn. Het aantrekken vervult verschillende functies: het
herstellen van een behoorlijke dekking voor verplichtingen, aanvulling van liquide middelen, het
afdwingen van een tijdige reorganisatie en het verlangen van daadwerkelijk vertrouwen van
aandeelhouders in de toekomstige rentabiliteit daarna. 463 Bij een sanering zullen echter veelal
grotere reorganisatievoorzieningen moeten worden getroffen. Alleen al het opnemen van die
voorzieningen vermindert de vermogenspositie. Ook die voorzieningen zullen moeten worden
gefinancierd. Het treffen van zulke voorzieningen en de financiering daarvan leidt per saldo niet tot
een in de balans zichtbare verbetering van de solvabiliteit. De financiering daarvan verbetert de
liquiditeit wel tijdelijk, namelijk voor zolang de uitgaven voor de voorziening nog niet gedaan zijn.
Ook de financiering van de voorzieningen verlangt daadwerkelijk te stellen vertrouwen van
aandeelhouders. De functie van de solvabiliteitseis is misschien wel de belangrijkste. Juist de
analyse en reorganisatie van de onderneming moet bevorderd worden. En, het aantrekken van
vermogen voor redding moet praktisch mogelijk blijven. In dat licht is niet uit te sluiten dat een
beperktere vermogenseis bij sanering en herfinanciering wellicht ook voldoende moet zijn. Het
nadeel van zo’n relativering is natuurlijk dat bij de minste tegenslag de onderneming weer hetzelfde
traject in zal moeten gaan. Dat zal weinig bevorderlijk zijn voor het noodzakelijke vertrouwen van
aandeelhouders. Maar aan de andere kant kan een stappenplan bij sanering aantrekkelijker zijn.
Bij de te formuleren uitkomsten van dit onderzoek zal niet vooruitgelopen
worden op deze mogelijk aan te brengen relativering van de solvabiliteitseis na
reorganisatie. Die mogelijke relativering verlangt, net als de verfijning van
concrete solvabiliteitseisen, nader onderzoek door economen en bankiers.
Zolang bankiers de te stellen eisen aan hun debiteuren zelf niet aanpassen, heeft
het praktisch ook weinig zin hier andere eisen te formuleren.
VI.4.5 Dividenduitkeringen, kapitaalverminderingen en betalingen op
achtergestelde leningen
Soortgelijke eisen mogen worden gesteld bij onttrekkingen aan het
garantievermogen ten behoeve van aandeelhouders. Ook hier zal onderscheid
gemaakt moeten worden tussen eisen op grond van de verlengde Beklamel-norm
en de Pauliana-norm. Betalingen op risicodragend kapitaal die zullen leiden tot
‘onvoldoende’ solvabiliteit, zullen in strijd zijn met de verlengde Beklamelnorm.
Is de onderneming ten tijde de betaling verliesgevend, althans is er sprake
van een structureel negatieve kasstroom uit de bedrijfsresultaten, dan zal – bij
volgend faillissement – op grond van de Pauliana-norm wetenschap van
benadeling aangenomen kunnen worden, indien en voor zover betaling leidt tot
462 Zie VI.4.2.
463 Zie IV.4.
150