Het schemergebied voor faillissement - Höcker Advocaten

Hoofdstuk V
van de schuldbekentenis aan Verkoper; (v) later betaalt Koper het nominale bedrag aan de Bank.
Effectief komt dit neer op een lening van de Bank aan Koper, gegarandeerd door Verkoper.
Daarvan uitgaande is het verschil tussen de nominale waarde en het bedrag dat de Bank aan Koper
betaalt (door beschikbaarstelling direct aan Verkoper), de interest op de lening van de Bank aan
Koper. Die interest reflecteert het dubbele risico van niet-betaling door Verkoper en Koper. Het
bedrag dat Koper aan Verkoper betaalt, bestaat uit de som van (1) de prijs van het geleverde en (2)
de prijs van de garantie van Verkoper. Betalingen in de goedontwikkelde Japanse markt door dit
wisselkrediet zijn gebruikelijk. De kennelijk in Japan gebruikelijke afwaardering van vorderingen
die aan de bank worden overgedragen (zie stap (iv)), maakt deze reconstructie mogelijk. Op basis
van deze reconstructie en het effectieve gebruik van handelskrediet, zijn Miwa en Ramseyer in
staat de impliciete effectieve rentelast voor handelskrediet empirisch vast te stellen.
De uitkomst is belangwekkend: ondernemingen ‘borrow from their trade
partners at about the same interest rate (albeit an implicit rate) that banks
charge.’ Dit onderzoek toont aan dat ondernemingen ‘borrow from banks when
they anticipate needing the money for relatively long periods; they turn to trade
partners when they face exigencies they did not expect. They do not substantially
change the amount of their loans in response to changes in their financial
status; they do trade the amount of their trade credit in response.’ Het gegeven
dat de kosten van handelskrediet vergelijkbaar zijn met de interest die banken
vragen, is opmerkelijk. Crediteuren beschikken niet over de zekerheden
waarover banken doorgaans wel beschikken. Hun risico is daarmee veel hoger
dan dat van de banken.
Er zijn diverse pogingen gedaan om het gedrag van crediteuren in verhouding tot dat van banken te
verklaren, 340 maar daaruit valt niet op te maken dat crediteuren minder risico lopen dan banken. In
de verklaringen wordt erop gewezen dat leningen en handelskrediet complementair en niet
inwisselbaar zijn (zoals MM overigens wél voorspellen). Banken en handelscrediteuren beoordelen
hun risico’s verschillend en lijden onder verschillende vormen van informatie-asymmetrie.
Aangenomen wordt daarbij dat handelspartners de branche beter kennen en hun debiteuren goed
monitoren, terwijl banken vertrouwen op zekerheden en garanties en gericht zijn op langeretermijnschulden.
Miwa en Ramseyer voegen daar nog aan toe dat banken feitelijk vertrouwen op
het monitoren door hun cliënten. Maar wat onverklaard blijft is dat, als handelscrediteuren zo goed
geïnformeerd zijn, zij geen onderscheid maken in de risicovergoeding voor hun debiteuren,
afhankelijk van de informatie. 341 Hoe komt het dat juist zwakke ondernemingen dan meer
handelskrediet krijgen? Banken gaan slechts zelden nieuwe kredietovereenkomsten aan met
ondernemingen die binnen vier maanden failliet gaan, terwijl het overgrote deel van de schulden uit
hoofde van handelskrediet bij de failliet niet ouder zal zijn dan vier maanden. Banken zijn – ook al
doen zij dit anders dan crediteuren – zeer goed in staat hun risico’s over het geheel te berekenen.
Eerder 342 bleek dat handelscrediteuren zonder zekerheden – anders dan banken –
van de verhaalsinsolvente en verlieslatende onderneming per saldo, als groep
geen marktefficiënte vergoeding meer kunnen krijgen. Als leveranciers
genoegen nemen met een vergoeding die te vergelijken is met de interest op
bankleningen, maar geen zekerheden hebben, is het onaannemelijk dat zij als
investeerder een marktefficiënte vergoeding voor hun risico krijgen.
340 Zie Miwa en Ramseyer (2005); Schwartz (1974); Petersen en Rajan (1997); Smith
(1987); Emery (1987) en Barbosa et al. (2004).
341 Zie Petersen en Rajan (1995).
342 Zie V.1.3.
116