Het schemergebied voor faillissement - Höcker Advocaten

De positie van crediteuren in de financieringstheorie van de economie
V.4.2 Mogelijke redenen voor efficiëntie van handelskrediet in de
literatuur
Handelskrediet is een van de belangrijkste bronnen van kortetermijnfinanciering
in de G 7-landen. 320 Niettemin is er in de financieringstheorie weinig aandacht
besteed aan de geldigheid van het MM-theorema voor het handelskrediet. Als
het in de financieringstheorie over creditors gaat, gaat het meestal over
bondholders (obligatiehouders), die net als aandeelhouders investeringsbeslissingen
nemen. 321 Vanuit de financieringstheorie zijn vragen over de positie
van handelscrediteuren relevant. Krijgen crediteuren wel een marktefficiënte
vergoeding voor hun investering? Zijn handelskrediet en bankleningen of
aandelenkapitaal wel onderling inwisselbaar, zoals MM voorspellen? Heeft
informatie-asymmetrie invloed op de kosten van handelskrediet? Waarom wijst
de praktijk uit dat er beperkingen zijn aan handelskrediet en bancaire leningen?
Los van het MM-theorema heeft het handelskrediet ruimschoots
aandacht gekregen. Daarbij werden de vragen wel iets anders geformuleerd:
Wanneer maken ondernemingen gebruik van handelskrediet en wanneer van
bancaire financiering? Waarom zouden ondernemingen handelskrediet verlenen
als meer gespecialiseerde financiële instellingen, zoals banken, ook kunnen
financieren? 322 Onder welke voorwaarden prefereren kopers en verkopers
handelskrediet boven alternatieven als bancaire financiering, factoring en
contante betaling? 323
Zonder in detail te treden, 324 blijkt dat er vier verschillende soorten antwoorden op deze vragen zijn
gegeven, in de vorm van modellen:
(1) Modellen gebaseerd op transactiekosten, 325 waarbij handelskrediet een middel is voor: (a)
informatieverkrijging; (b) controle over de koper; (c) uitoefening van eigendomsvoorbehoud
of recht van reclame (repossession); (d) het verlangen van controle; (e) prijsdiscriminatie.
Echter, als handelskrediet een werkzaam middel is voor vermindering van transactiekosten –
zoals bij Ferris (1981) – dan zou het niveau van handelskrediet door de tijd heen verminderd
320
Mian and Smith (1994) tonen dat in de industrie in de VS circa 26% van alle schulden
uit handelskrediet bestaat. Elliehausen en Wolken (1993) constateren dat handelskrediet
in 1987 voor niet-banken en niet-boeren zo’n 20% van alle schulden vormt. Rajan en
Zingales (1995) hebben berekend dat handelskrediet in 1991 17,8% van het balanstotaal
van alle Amerikaanse ondernemingen uitmaakte. In Europese landen als Duitsland,
Frankrijk en Italië is dat meer dan 25%. En in Groot-Brittannië vormt 70% van de kortlopende
schulden en 55% van alle vormen van krediet handelskrediet (Kohler et al.
2000).
321
Zie bijvoorbeeld Modigliani en Miller (1958), Merton (1974), Haugen en Senbet (1978),
Barnea et al. (1980, 1981) en Jensen and Smith (2000).
322
Petersen en Rajan (1997).
323
Smith (1992, p. 674).
324
Zie een uitgebreid overzicht in Bastos en Pindado (2005) en de in noten 325 tot en met
328 genoemde literatuur. Voor een korte Nederlandse samenvatting zie ook Duffhues
(2003).
325
Schwartz (1974) Petersen en Rajan (1997) Smith (1987) Kandori (1992) McMillan en
Woodruff (1999) Mian en Smith (1992) Ng et al. (1999) Emery (1987) Long et al.
(1993) Biais en Gollier (1997), Schwartz en Whitcomb (1979), Brennan et al. (1988),
Habib en Johnsen (1999) en Jain (2001).
113