Het schemergebied voor faillissement - Höcker Advocaten

De positie van crediteuren in de financieringstheorie van de economie
Onderzoeken van Baron (1974) en Stiglitz (1969, 1974) hebben een algemenere
geldigheid van het theorema aangetoond dan aanvankelijk door MM zelf werd
aangenomen. De theorie heeft in de afgelopen decennia uiteraard een verdere
ontwikkeling doorgemaakt. Nu, een halve eeuw later, is algemeen duidelijk dat
het MM-theorema uitgaande van volledige marktefficiëntie, belangrijke
beperkingen kent. De in brede kring onderkende beperkingen 296 houden verband
met:
(a) transactiekosten,
(b) belastingen,
(c) ‘costs of financial distress’,
(d) (kosten verbonden aan) informatie-asymmetrie.
In verband daarmee is inmiddels een lappendeken 297 aan corrigerende modellen
ontstaan waardoor de aanvankelijke charme van de eenvoud wel enigszins is
komen te vervallen. Andere aan de oorspronkelijke theorie verbonden
beperkingen, die in de literatuur minder structureel aan bod komen, zijn:
(e) de veronderstelde continuïteit van de onderneming met een doorlopende
inkomstenstroom,
(f) de door MM vermelde simplificatie dat ‘income streams will be treated as
constant and given from outside the model’ die hun model statisch maakt,
en
(g) het algemene karakter van het concept marktefficiëntie, waardoor het model
niet kan worden toegepast op: (i) individuele gevallen en, (ii) alle gevallen
waar marktefficiëntie niet vanzelf ontstaat omdat zij niet worden beheerst
door contractsvrijheid.
De betekenis van deze beperkingen – met uitzondering van de transactiekosten –
blijken relevant te zijn voor de crediteuren van een onderneming en wordt
hieronder uitgebreid besproken. Beperking (f) komt pas aan de orde in V.4.4 bij
de bespreking van de functie van het handelskrediet.
V.3 Beperkingen van het MM-theorema
V.3.1 Geen algemene toepasselijkheid van het uitgangspunt van
marktefficiëntie (beperking g)
De in het MM-theorema veronderstelde marktefficiëntie gaat ervan uit dat alle
partijen vrijwillig kunnen besluiten of en onder welke condities zij crediteur
worden. Een aanzienlijk deel van de crediteuren van een onderneming bestaat
echter uit onvrijwillige crediteuren, voortkomend uit wanprestatie, onrechtmatige
daad en met name wettelijke verplichtingen, zoals sociale lasten en
296 Jensen en Meckling (1976); Jensen en Smith jr. (2000); Haugen en Senbet (1978);
Barnea et al. (1980 en 1981); Schmeits (1999); Myers (2001); Noe, Rebello en Wang
(2003), en een overvloed aan andere literatuur.
297 Boot en Kools (2000).
99