De kreupele van Inishmaan Kas en Karo ... - Toneel Heverlee

De kreupele van Inishmaan Kas en Karo ... - Toneel Heverlee De kreupele van Inishmaan Kas en Karo ... - Toneel Heverlee

toneelheverlee.be
from toneelheverlee.be More from this publisher
04.09.2013 Views

Kas en Karo Drieëntwintig jaar geleden zat Jan Uytterhoeven vast op een brug tussen twee landen: hij was het ene land uitgezet en hij mocht het andere niet binnen. Daarover ging het stuk dat we toen bij Toneel Heverlee speelden: Heen en Weer van Ödön von Horvath. Horvath is zelf ook een grensgeval en deze lente krijgen we zijn cynische kijk op de liefde in Kas en Karo. DE SCHRIJVER Ödön von Horvath werd geboren in Kroatië maar zijn vader was een Hongaars diplomaat. Hij was een onecht kind; hij kreeg wel de familienaam van zijn vader maar iedereen noemde hem toch alleen maar Ödön. Hij verhuisde geregeld: van Belgrado naar Boedapest naar Wenen naar München. Daarna woonde hij een hele tijd in Berlijn. Horvath was tegen het nationaal-socialisme dat begin jaren dertig flink opkwam. Dat toonde hij ook in alles wat hij schreef. Na 1931 werd het leven voor hem erg moeilijk; zijn stukken mochten niet meer opgevoerd worden. Het waren vaak volksstukken vol sarcastische humor met de bekrompenheid van de kleinburgerij als uithangbord. In 1936 was hij zelfs niet meer welkom in Duitsland; zijn boeken werden verbrand. Hij trok zich terug in Oostenrijk maar na de Anschluss moest hij daar ook weg. Hij zwierf een tijdje door Europa. Al mijn stukken zijn tragedies, ze worden komisch omdat ze onheilspellend zijn. Dat onheilspellende moet er zijn. Ödön von Horvath En dat liep niet goed af. Toen hij vanuit Nederland naar Amerika wou vertrekken gaf een waarzegster hem de raad om eerst naar Parijs te gaan. Daar zou hem een ingrijpende gebeurtenis wachten. Horvath vertrok. Op een avond liep hij tijdens een verschrikkelijk onweer over de Champs-Elysées naar de tram. Er knapte een tak van een boom, die viel recht op zijn hoofd en hij was op slag dood. In zijn binnenzak: een reisvisum naar Amerika en een blootblad. KASIMIR EN KAROLINE Het theater van Horvath wordt vergeleken met dat van Brecht. Je voelt dat de stukken uit eenzelfde tijdsgeest geboren zijn, maar bij Brecht vinden we vooral politiek engagement. Horvath zoekt

algemenere thema’s in zijn volksstukken. De wereld van Horvath zit harder en ruwer in elkaar, zijn teksten zitten vol onafgeronde gevoelens, een ruwe diamant met onverwachte slijpvlakken, de personages worstelen met hun onderbewustzijn. Omdat de gedachten soms alle kanten uitschieten is het taalgebruik erg direct, soms bot en shockerend. Niet voor overgevoelige zielen. De meeste van Horvaths stukken krijgen de ondertitel volksstuk mee. Dat was zeker niet om aan te sluiten bij een of andere romantische traditie. Integendeel. In zijn theater zet hij mensen van nu neer. Hij zegt zelf dat hij in feite nooit komedies maakte: de humor in zijn stukken is een accurate weergave van de schrijnende absurditeit van de wereld. De personages in Kas en Karo zijn dan ook niet de fijnste mensen, je zal ze zelfs vaak ronduit slecht vinden, maar wel herkenbaar! Kasimir en Karoline is samen met Verhalen uit het Weense woud zowat het bekendste theaterwerk van Horvath. Het decor: de jaren dertig, tussen de kermisattracties van de Oktoberfeste in München. Horvath wil graag dat zijn stuk zich in het NU afspeelt. Daarom hebben we het verhaal voor deze productie overgeplant naar Marktrock. De personages worden Kas en Karo, de populaire liedjes van toen worden meezingsongs van Marktrockgroepen, industriebonzen worden mediamagnaten, het foorkraam met de menselijke abnormaliteiten wordt de VIP-bar met de BV’s. Maar de essentie van het stuk blijft. HET VERHAAL Kas en zijn vriendin Karo gaan naar Marktrock. Kas is net ontslagen bij de Stella en dat drukt op hem. Karo wil fuiven en tegelijk graag wat hogerop geraken, tenminste in de VIP binnengeraken. Ze heeft geluk want een televisiebaas en een Europees adviseur voor de media zijn net op meisjesjacht. Kas kan uithuilen bij vrienden, bij Frans en Sandra. Frans is Iedere zin kwetst, breekt de in ons dichtgevroren zee open Peter Handke over Kas en Karo een handige jongen die er iets op gevonden heeft om vlug geld te verdienen, vooral als er BV’s in de buurt zijn. Dit kan niet goed aflopen. Zeker niet als je weet dat het stuk een behoorlijk cynische ondertitel meekreeg En de liefde houdt nooit op, een rechtstreeks citaat uit de eerste brief van de apostel Paulus aan de Korinthiërs - ook vandaag nog een klassieker in elke huwelijksmis. Als je Kas en Karo gezien hebt, zal je deze zin heel anders invullen. Die liefde is bij Horvath ongrijpbaar, een soort virus dat zijn eigen weg baant en op zijn pad veel slachtoffers achterlaat.

<strong>Kas</strong> <strong>en</strong> <strong>Karo</strong><br />

Drieëntwintig jaar geled<strong>en</strong> zat Jan Uytterhoev<strong>en</strong> vast op e<strong>en</strong> brug<br />

tuss<strong>en</strong> twee land<strong>en</strong>: hij was het <strong>en</strong>e land uitgezet <strong>en</strong> hij mocht het<br />

andere niet binn<strong>en</strong>. Daarover ging het stuk dat we to<strong>en</strong> bij <strong>Toneel</strong><br />

<strong>Heverlee</strong> speeld<strong>en</strong>: He<strong>en</strong> <strong>en</strong> Weer <strong>van</strong> Ödön von Horvath. Horvath<br />

is zelf ook e<strong>en</strong> gr<strong>en</strong>sgeval <strong>en</strong> deze l<strong>en</strong>te krijg<strong>en</strong> we zijn cynische<br />

kijk op de liefde in <strong>Kas</strong> <strong>en</strong> <strong>Karo</strong>.<br />

DE SCHRIJVER<br />

Ödön von Horvath werd gebor<strong>en</strong> in Kroatië maar zijn vader was<br />

e<strong>en</strong> Hongaars diplomaat. Hij was e<strong>en</strong> onecht kind; hij kreeg wel<br />

de famili<strong>en</strong>aam <strong>van</strong> zijn vader maar iedere<strong>en</strong> noemde hem toch<br />

alle<strong>en</strong> maar Ödön. Hij verhuisde geregeld: <strong>van</strong> Belgrado naar<br />

Boedapest naar W<strong>en</strong><strong>en</strong> naar Münch<strong>en</strong>. Daarna woonde hij e<strong>en</strong><br />

hele tijd in Berlijn. Horvath was<br />

teg<strong>en</strong> het nationaal-socialisme dat<br />

begin jar<strong>en</strong> dertig flink opkwam.<br />

Dat toonde hij ook in alles wat hij<br />

schreef. Na 1931 werd het lev<strong>en</strong><br />

voor hem erg moeilijk; zijn stukk<strong>en</strong><br />

mocht<strong>en</strong> niet meer opgevoerd<br />

word<strong>en</strong>. Het war<strong>en</strong> vaak volksstukk<strong>en</strong><br />

vol sarcastische humor<br />

met de bekromp<strong>en</strong>heid <strong>van</strong> de<br />

kleinburgerij als uithangbord. In<br />

1936 was hij zelfs niet meer welkom<br />

in Duitsland; zijn boek<strong>en</strong><br />

werd<strong>en</strong> verbrand. Hij trok zich<br />

terug in Oost<strong>en</strong>rijk maar na de<br />

Anschluss moest hij daar ook weg.<br />

Hij zwierf e<strong>en</strong> tijdje door Europa.<br />

Al mijn stukk<strong>en</strong> zijn tragedies,<br />

ze word<strong>en</strong> komisch<br />

omdat ze onheilspell<strong>en</strong>d zijn.<br />

Dat onheilspell<strong>en</strong>de moet er zijn.<br />

Ödön von Horvath<br />

En dat liep niet goed af. To<strong>en</strong> hij <strong>van</strong>uit<br />

Nederland naar Amerika wou vertrekk<strong>en</strong><br />

gaf e<strong>en</strong> waarzegster hem de raad<br />

om eerst naar Parijs te gaan. Daar zou<br />

hem e<strong>en</strong> ingrijp<strong>en</strong>de gebeurt<strong>en</strong>is wacht<strong>en</strong>.<br />

Horvath vertrok. Op e<strong>en</strong> avond liep<br />

hij tijd<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> verschrikkelijk onweer<br />

over de Champs-Elysées naar de tram. Er knapte e<strong>en</strong> tak <strong>van</strong> e<strong>en</strong><br />

boom, die viel recht op zijn hoofd <strong>en</strong> hij was op slag dood. In zijn<br />

binn<strong>en</strong>zak: e<strong>en</strong> reisvisum naar Amerika <strong>en</strong> e<strong>en</strong> blootblad.<br />

KASIMIR EN KAROLINE<br />

Het theater <strong>van</strong> Horvath wordt vergelek<strong>en</strong> met dat <strong>van</strong> Brecht. Je<br />

voelt dat de stukk<strong>en</strong> uit e<strong>en</strong>zelfde tijdsgeest gebor<strong>en</strong> zijn, maar<br />

bij Brecht vind<strong>en</strong> we vooral politiek <strong>en</strong>gagem<strong>en</strong>t. Horvath zoekt

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!