hoofdstuk i: dubieuze posten. - AH Bogaards

Nu wij zo een en ander van die weigerachtige knaap gehoord hebben, maar ook de afloop
hebben gezien, dat hij wel nee zei, maar toch ja deed, en we stellen hem naast z'n beleefde
broer, die direct bereid was, maar niettemin verstek liet gaan, en in geen velden of wegen te
zien was — de jongen dus die ja zei, maar nee deed —, dan zijn we geneigd de opstandige
boven de ja-broer te prijzen, en te zeggen: als je 't goed bekijkt, toch wel 'n beste kerel, al is ie
wat ruw in de mond, 'n vent die honderd procent meevalt, toch mooi van hem, dat hij
tenslotte toch deed wat z'n vader van hem verlangde, want op die daad komt het tenslotte toch
maar aan!
Nu ja, ik stem grif toe dat als we van twee kwaden 't beste kiezen moeten, onze voorkeur
uitgaat naar die ruwe bolster. Van hèm houden we dan meer dan van dat vriendelijke
meneertje met de pet in de hand, die per slot van rekening alleen maar gehoorzaam bleek met
de mond.
Maar ik voeg er terstond aan toe, dat we dan de keus doen tussen twee kwaden. En al zullen
we met de omstanders op de vraag: "wie van de twee heeft de wil van z'n vader gedaan?"
moeten toegeven: de eerste, toch willen we tegelijk er voor oppassen, dat we deze jongen niet
gaan idealiseren. Een model van trouw en gehoorzaamheid is hij allerminst. Hij is, zij het in
mindere mate, evengoed saboteur als z'n broer. Hij komt tenslotte terug en geeft z'n onwil
prijs, maar met dat al is er al een groot gat in de dag geslagen, en veel kostbare tijd verknoeid.
En z'n vader heeft hij door z'n brutale mond toch maar veel verdriet berokkend. En als hij
eindelijk besluit te werken, dan is er geen reden hem hemelhoog te prijzen, maar dan is hij
niet meer dan een onnutte dienstknecht, die doet wat hem bevolen is.
Kom ik nu van het beeld op de werkelijkheid (u weet: deze koppige jongen representeert de
tollenaren en zondaren van die tijd en van alle tijden), dan is er ook geen enkele reden om een
loflied aan te heffen op de berouwvolle terugkeer van zondaren tot God, want als een mens
zich naar God toekeert, dan is dat niet dank zij, maar ondanks hemzelf. Het enige wat zij
bezingen en prijzen kunnen is de onbegrijpelijke barmhartigheid Gods die ook de
opstandeling niet loslaat, maar hem beweegt tot het geloof.
In die jongen die nee zei, maar ja deed, doemen dan voor mij op de vele gestalten van
tollenaren en zondaren, die de "weg terug" vonden. Ik zie die slechte vrouw, die Jezus' voeten
met haar haren droogde, en ik zie Zacheüs, de deugniet, die een heel ander leven begon toen
Jezus in z'n leven gekomen was, en ik zie de verloren zoon, die weer thuiskomt. Weet u van
Bunyan, die zo schoon geschreven heeft van de christenreis naar de eeuwigheid, dat hij vóór
z'n bekering eens met een schrikkelijke eed gezworen heeft, dat hij nooit één voet zetten zou
in het koninkrijk der hemelen? En weet u van Augustinus, die bad: "Verlos mij van de Boze
— maar nu nog niet"? En van Paulus, die als een wild beest te keer ging voordat Jezus hem
tot staan bracht op de weg naar Damascus? De tijd zou mij ontbreken, als ik u verhaalde van
al die nee-zeggers, die daarmee zo ontzettend veel verknoeid hebben, maar wie de Here
eindelijk te sterk werd, zodat ze ja deden, maar die nooit zullen zeggen: doe als ik! Die
nimmer zullen verklaren: kies mij tot een voorbeeld. Die meer dan iets anders betreurd
hebben, dat er een tijd in hun leven geweest is, dat ze nee zeiden. Dat was nooit weer over te
doen!
Als ik goed toekijk, dan zie ik bij dat grote getal van opstandigen ook mijzelf en velen van u,
want wij hebben ook zo vaak nee gezegd tegen God (en we doen dat nòg).
En al zeggen we dus hartgrondig: nee, die jongen die nee zei is mijn ideaal niet, we kijken
81