hoofdstuk i: dubieuze posten. - AH Bogaards

de tijd" een plaatsje werd ingeruimd. Als van hem gezegd wordt, dat hij "het gehele heir des
hemels" vereerde, dan betekent dit een soort "astraal-religie", om het lot der volken en der
enkelingen af te lezen uit de stand der sterren. Niet het levende Woord van God, maar de
zwijgende sterren aan het firmament vormden voor hem een hemels geheimschrift. Zijn
zonen laat hij "door het vuur gaan", waarmee wel een symbolische handeling, een soort
"vuurdoop" bedoeld zal zijn, om deze kinderen, die het teken des Verbonds dragen, te wijden
aan de oppergod Mèlèk of Moloch. Dit alles lag ongeveer op dezelfde lijn als wat wij de
nationaal-socialisten hebben zien doen, die de oude Germaanse goden weer op het schild
verhieven en die hun kinderen voor deze heidense ideologieën "door het vuur deden gaan".
Wat wij dan verder lezen van die "asjera's" die Manasse naast de Baäls vereerde en deed
vereren, dit was feitelijk niets anders dan tempel-prostitutie, een gesanctionneerde onzedelijkheid,
dienst van het vlees tot en met.
Men vergete niet dat Manasse al deze dingen deed als koning, en het volk daarin voorging.
Leidslieden des volks dragen een dubbele verantwoordelijkheid. Naar hen wordt gekeken, en
als zij het doen, waarom mogen wij het dan ook niet doen? Het gebeurt dikwijls, dat het volk
beter is dan zijn voorgangers, maar als de voorgangers volharden in het kwaad, kan het niet
uitblijven of een groot deel van het volk wordt meegesleept. We hebben dat ten dele ook in
de kerkruzies van de laatste tijd beleefd: de grote massa zou aan een kerkscheuring eenvoudig
niet gedacht hebben, als ze er door hun leidslieden niet toe waren opgezweept. Men ziet iets
dergelijks in de corruptie van ons volksleven, dat meer van boven af dan van onderen op
kwam. En op deze wijze is Manasse als aanvoerder in het boze dan ook oorzaak geworden,
dat hij duizenden en nog eens duizenden in z'n val heeft meegesleept.
Niemand zondigt voor zichzelf alleen.
En wat men voor anderen bederft, is moeilijk weer goed te maken. Manasse moge dan tot
bekering gekomen zijn (wat ik voorlopig nog zeer in twijfel trek), maar hij heeft al die
anderen daarmee niet uit de poel der ongerechtigheid kunnen halen, waarin hij ze eerst
gestort heeft. Als iemand tot bekering komt, die in z'n leven z'n gezin is voorgegaan in
werelddienst, dan kan dat allemaal erg dierbaar worden, maar de brokken zijn gemaakt. En zo
iemand, die dan naar de kerk gaat, moet maar niet verwonderd of uit de hoogte doen, als z'n
vrouw en kinderen niet met hem meegaan naar de kerk. Als ze dat weigeren, is dat feitelijk
heel vanzelfsprekend, en men houde zich altijd maar weer voor: niemand zondigt voor
zichzelf alleen.
Over Manasse's kerkvervolging, het doden van de profeten des Heren, heb ik reeds
gesproken. Manasse heeft, zoals Spurgeon opmerkt, ook zijn Bartholomeüsnacht gehad en
toen hij de profeten, de kinderen Gods, aanraakte, waarvan de Here zegt, dat ze Zijn oogappel
zijn, heeft hij, om zo te zeggen, zijn vinger gestoken in het oog van God.
Het allerergste van Manasse staat aan het slot van het requisitoir: "De Here sprak tot Manasse
en zijn volk, maar zij luisterden niet". Er is niet alleen zonde, maar aperte onbekeerlijkheid.
Ze laten God maar praten. Ze gaan gewoon door. Het is eigenlijk precies dezelfde ellende als
van zoveel kerkmensen. De Here sprak wel tot hen. Hij spreekt elke Zondag tot hen. Hij
spreekt elke dag tot hen. Maar er gebeurt niets. Het wordt voor kennisgeving aangenomen.
Men gaat over tot de orde van de dag. En er is niets wat God meer vertoornt, dan dat men
naar Hem niet luistert.
Wanneer ik nu, na het verwrongen leven van Manasse te hebben getoond, terugkom op wat ik
vroeger schreef, dat wat men de "bekering" van Manasse noemt, op z'n minst dubieus
genoemd moet worden, dan versta men dit niet verkeerd.
74