hoofdstuk i: dubieuze posten. - AH Bogaards

HOOFDSTUK VII: GEHAZI.
Wie van ons kent Gehazi niet? We kennen hem van kindsaf! Met open oren hebben we zitten
luisteren als bij de Bijbelse geschiedenis verteld werd van deze knecht van Elisa, de sluwe
gauwdief, die 't meer dan zonde vond, dat z'n meester geen sou van die rijke Naäman wou
aannemen. Gehazi, die zo door de geldduivel bezeten was, dat hij de hoge gasten achterna
sloop en met vrome verzinseltjes nog wel, probeerde althans nog wat in de wacht te slepen.
En de buit viel niet tegen. Het enige waar hij 't benauwd onder kreeg was de vraag, hoe die
volle buidels met zilver in huis te smokkelen zonder door Elisa gezien te worden. Gehazi, die,
door z'n meester ondervraagd, nog de treurige moed heeft stijf en strak alles te ontkennen,
maar die dan — o ironie van Gods straffen — behalve het geld en de kleren ook de ziekte van
Naäman in z'n hebzucht naar zich toe blijkt gehaald te hebben: de melaatsheid van Naäman
zal hem en z'n nakomelingschap aankleven ten eeuwigen dage!
Dit alles herinneren we ons van die ongelukkige Gehazi, en we bedenken er ook nog bij, dat
dit de knaap was, die elke dag met die "heilige man Gods" omging, die om zo te zeggen
dagelijks in de dampkring van de hemel ademde. Voor ons besef is deze Gehazi een soort
Judas, die zelfs onder de heilige ogen van Jezus met Mammon onder één deken sliep, of op
z'n minst staat hij op één lijn met de schijnheilige Ananias, die meer door het geld bezeten
was dan dat hij het bezat. Voor de meeste Bijbellezers is deze Achan-redivivus niet eens meer
'n "dubieuze post", maar 'n verharde zondaar, die z'n ziel aan de geldduivel verkocht heeft, en
in z'n ongerechtigheid is gestorven.
Is dit juist?
Ons past een billijk oordeel niet alleen tegenover de levenden, maar ook tegenover de
gestorvenen.
En nu lees ik in de Bijbel wel, dat Gehazi met tijdelijke straffen (melaatsheid) is gestraft,
maar nergens dat deze identiek zijn met de eeuwige straffen.
Er zijn integendeel aanwijzingen, die iets anders doen vermoeden, maar daarop komen we
later nog terug. Het is op z'n minst billijk, dat we bij onze kijk op Gehazi niet blijven turen op
één verkeerde plooi in z'n karakter, en blijven stilstaan bij dat deel uit z'n levensgeschiedenis,
dat bij ons het meest is blijven hangen, maar eerlijk kennis nemen van alles wat ons de Bijbel
over deze figuur onthult.
Gehazi verschijnt in het Bijbelverhaal voor ons zonder enige introductie en zonder veel
omhaal in de idyllische geschiedenis van de Sunemietische. De schrijver van Koningen doet
net of we hem allang kennen, maar in werkelijkheid ontmoeten we hem daar voor de eerste
maal (2 Kon. 4:12). Hoe Elisa aan die jongen gekomen is, en waar hij vandaan kwam, blijft
ons volkomen onbekend. Elisa zelf kwam van de boerderij, en 't is best mogelijk dat Gehazi
daar knecht geweest is bij z'n vader, maar dit is, zoals prof. van Gelderen terecht opmerkt,
één mogelijkheid onder de vele.
In elk geval, we treffen Gehazi voor de eerste maal aan in het profetenkamertje te Sunem, en
laten we eerlijk wezen, deze eerste kennismaking doet ons prettig aan. Er blijkt uit, dat
Gehazi een schier onbeperkt vertrouwen in zijn meester en een groot geloof in Gods almacht
bezat. Dat vertrouwen is ook wederkerig, want Elisa geeft hier aan z'n knecht een uiterst
delicate opdracht, die Gehazi met zulk een flair en fijne mensenkennis uitvoert, dat we ons
zeer verbazen over de aanwezigheid van zoveel psychologisch inzicht bij deze
50