HERINNERINGEN AAN EEN PELGRIM NAAR ... - Hendrik Poorter
HERINNERINGEN AAN EEN PELGRIM NAAR ... - Hendrik Poorter
HERINNERINGEN AAN EEN PELGRIM NAAR ... - Hendrik Poorter
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Poorter</strong>s in Haringkarspel, deel 2 21<br />
Anna Jansz, de eerste vrouw<br />
van Pieter<br />
Wanneer Pieter met Anna Jansz<br />
getrouwd is weten we niet - zijn huwelijk<br />
staat niet vermeld in het Trouwboek van<br />
Haringkarspel, noch de doop van zijn<br />
kinderen Maertje en Sijmon in het<br />
Doopboek. Waarschijnlijk had Anna nog<br />
twee zusters, namelijk Maertgen Jansz en<br />
Griet Jansz, en een broer Jan Jansz, die<br />
ook wel Jan Jansz Schoorel wordt<br />
genoemd. Uit de Weeskamerboeken blijkt<br />
dat Pieter al vroeg weduwnaar is<br />
geworden, namelijk in het najaar van<br />
1649. Zijn twee kinderen waren nog jong,<br />
Sijmon was waarschijnlijk elf jaar. Het is<br />
lang niet ondenkbaar dat Anna bij een<br />
bevalling is overleden.<br />
Haringkarspel was een<br />
plattelandsgemeente en daar zullen de<br />
vrouwen onderling wel burenhulp verleend<br />
hebben bij de bevalling, want pas tegen<br />
het eind van de 17e eeuw kwam er een<br />
opleiding tot vroedvrouw. Toen 'het zover<br />
was' zal Pieter de buurvrouwen wel zijn<br />
gaan waarschuwen en de naaste<br />
vrouwelijke familieleden. Een bevalling<br />
was uitsluitend een<br />
vrouwenaangelegenheid - een man hoorde<br />
niet thuis in de kraamkamer. De vrouwen<br />
stookten het vuur op, maakten water heet<br />
en zetten alles klaar voor de komende<br />
gebeurtenis. Bevallingen vonden niet in<br />
bed plaats, maar het kind werd zittend op<br />
de baarstoel ter wereld gebracht. Zo'n<br />
baarstoel diende er volgens de<br />
aanbevelingen van de beroemde<br />
gynaecoloog Jacob Ryffen uit Zürich, die<br />
van 1500 tot 1559 leefde, als volgt uit te<br />
zien:<br />
–' Hy sal hebben vier<br />
beenen of voeten met een<br />
hellende rugghekant en sal<br />
onder met swart laken<br />
behangen zyn, omdat de<br />
vrouwe souden moghen<br />
bedeckt ende rondomme<br />
gedeckt zyn, ende dat die<br />
ander vrouwen - als het soude<br />
van noode wesen - oock<br />
souden mogen achter vooren<br />
ende aen beyde zijden<br />
behulpich zyn. Het sitsel van<br />
den stoel sal overal met<br />
lynwaet verbonden en becleet<br />
zyn omdat de vrouwe soude<br />
sachte sitten en omdat het<br />
kindfc niet en soude gequetst<br />
worden van die hoecken ende<br />
heur scherpheyt ende hartheyt<br />
van den stoel, indien de<br />
vrouwen ten tijde van der noot<br />
haar uytheffen wilde - als<br />
dickwyls geschiet- niet souden<br />
groot hinder. ‘–<br />
Sommige modellen hadden een<br />
rechte rug en zijkanten met armleggers en<br />
handvaten, waaraan de aanstaande<br />
moeder zich tijdens de weeën kon vast<br />
grijpen. Bakjes gevuld met warm water<br />
om de voeten in te zetten, zouden helpen<br />
om het proces te bespoedigen. Na de<br />
bevaling werd de vrouw van de baarstoel<br />
in bed geholpen. Als de buurvrouwen het<br />
niet meer alleen afkonden en de hulp van<br />
de chirurgijn moest worden ingeroepen, in<br />
Dirkshorn Pieter's buurman meester Jan,<br />
dan stond het er voor moeder en kind al<br />
vaak hopeloos voor.