klik hier voor de bijlage bij dit bericht - de Aardespiegel

Nederlandse overheden en
het Icesave-debakel
Ook Nederlandse overheden hadden,
op zoek naar het hoogste
rendement, honderden miljoenen
euro’s bij Icesave geparkeerd. De
provincie Noord-Holland (koploper
met 78 miljoen), de gemeenten
Amstelveen (met 15 miljoen
koploper onder de gemeenten),
Alphen aan den Rijn, Dordrecht,
Goes, Graafstroom, Naarden,
Opmeer, Pijnacker-Nootdorp,
Texel, Veere en Zundert, het waterschap
Roer en Overmaas, en
twee gemeenschappelijke regelingen,
Drechtsteden en Samenwerking
Belasting en Waarderen,
hadden samen 172 miljoen euro
bij Icesave uitstaan. Zij hebben
zich verenigd in de Noordhollandgroep
die juridisch gezamenlijk
optrekken om hun geld terug te
krijgen. De gemeenten Groningen,
Den Haag en Asten hadden
ook geld uitstaan bij Icesave,
maar sloten zich niet aan bij de
Noordholland-groep. Saillant detail
is dat zij wel meeprofiteren
van de getroffen regeling, maar
niet wilden meebetalen aan de
juridische kosten, die zo’n 4 miljoen
euro bedragen.
De regeling komt erop neer dat
de overheden hun geld niet van
de IJslandse belastingbetaler
terugkrijgen, maar vergoed worden
uit de boedel van de failliete
Landsbanki. Hierbij gelden de
Nederlandse overheden als preferente
schuldeisers, die dus het
eerste aan bod komen. In maart
j.l. kwam het bericht dat de
Landsbanki-boedel meer waard
bleek dan aanvankelijk geschat,
en dat Nederlandse overheden
waarschijnlijk 95% van hun tegoeden
terugkrijgen in plaats van
de 74% waar ze aanvankelijk
vanuit gingen.
===>
IJsland zelf, onder andere in de vorm van hypotheken. Hierdoor liepen de IJslandse banken niet alleen een valuta-
risico, maar ook een herfinancieringsrisico.
Overigens was het niet zo dat IJsland niet was gewaarschuwd. Zo deed de econoom Joseph Stiglitz, nobel-
prijswinnaar economie, reeds in 2001 onderzoek naar de risico’s die samenhingen met de economische en finan-
ciële hervormingen in IJsland in opdracht van de IJslandse Centrale Bank. Stiglitz waarschuwde dat IJsland door
de aard van haar economie kwetsbaar was en veel risico liep. Hij raadde een aantal maatregelen aan die IJsland
kon nemen om zich te beschermen. Deze maatregelen werden nooit uitgevoerd want in IJsland dacht men dat het
nooit mis kon gaan.
de crisis
Vanaf 2006 kregen de IJslandse banken steeds meer moeite om het benodigde buitenlandse kapitaal op te halen
om vervallende leningen te herfinancieren. Buitenlandse banken als Citibank en Deutsche Bank, die tot dan het
benodigde kapitaal wilden lenen, roken onraad en gingen steeds hogere rentes vragen om het risico af te dekken.
In 2008 werd dit probleem zo nijpend dat Landsbanki vanaf mei onder de handelsnaam Icesave vestigingen in
Nederland en Groot-Brittannië opende om direct geld bij particulieren, bedrijven en lokale overheden (zie kader)
op te halen. Deze werden gelokt met rentes van 5 tot 5,25 procent, terwijl Nederlandse banken niet meer dan 4
procent konden bieden. Ruim honderdduizend Nederlandse spaarders openden tussen mei en oktober 2008 een
rekening bij Icesave, waarop ze totaal 1,6 miljard euro parkeerden.
Als De Nederlandsche Bank (DNB) Icesave al had willen beletten om de Nederlandse markt te betreden, dan
was dit onmogelijk: op grond van Europese regels mocht DNB geen bankvergunning weigeren aan Icesave. Wel
mocht DBN aanvullende voorwaarden stellen, en ze eiste dat Icesave gedurende het eerste jaar niet meer dan
500 miljoen euro zou ophalen bij Nederlandse spaarders. Icesave lapte deze voorwaarden gewoon aan haar laars
en bleek binnen zes maanden al meer dan het drievoudige op te hebben gehaald. Terwijl DNB en Icesave nog
ruzieden, werden ze ingehaald door de kredietcrisis. Door het algehele wegvallen van het vertrouwen tussen de
banken in september 2008, kwam het interbancaire leenverkeer tot stilstand en kon Landsbanki niet meer aan
haar verplichtingen voldoen. In oktober 2008 stortte de bank in. Ook de twee andere grote banken van IJsland,
Glitnir en Kaupthing, gingen failliet.
IJsland raakte in een diepe crisis. De IJslandse kroon verloor meer dan de helft van haar waarde ten opzichte
van de euro. Maar terwijl andere landen hun banken overeind hielden met massale overheidssteun, op kosten van
de belastingbetaler, deed IJsland dat niet. Vanwege de enorme omvang van de IJslandse bankensector kon dat
ook moeilijk anders. Door de banken failliet te laten gaan, heeft IJsland een keiharde sanering doorgevoerd. Dat
deed op korte termijn pijn, maar op langere termijn was het juist de beste uitgangspositie voor een economisch
herstel.
protesten
www.aardespiegel.nu - donderdag 12 juli 2012 - eerste jaargang Nr. 24
De Nederlandse en Britse regering zetten hevige druk op de IJslandse regering om de schuldenlast van de banken
op zich te nemen. “Het ontbreekt alleen nog aan de oproep de Britse en Nederlandse marine naar Reykjavik op te
laten stomen”, aldus een hoofdredactioneel commentaar van de Volkskrant. Toen de IJslandse regering onder de
druk bezweek en toch de verplichting op zich wilde nemen om Nederlandse en Britse rekeninghouders schadeloos
te stellen (lees: op de IJslandse belastingbetalers wilde afwentelen), braken burgerprotesten in IJsland uit. De
8 terug naar boven