klik hier voor de bijlage bij dit bericht - de Aardespiegel

ders zal men niet snel komen. Het Binnenhof? Alexander Pechtold? Emile Roemer? Mark Rutte? In Vlaanderen
allemaal even onbekend als Bruno Tobback, Alexander de Croo en Wouter van Besien in Nederland.
Twee weken geleden begon de Vlaamse tv met de uitzending van de Nederlandse reeks Lijn 32. Om half twaalf
’s nachts, want het is niet aannemelijk dat vóór dat uur ook maar één hond een inspanning zal doen om zonder
ondertitels die Hollandse tongval te begrijpen. Gek genoeg wordt het Nederlands van de Marokkaanse acteurs wél
ondertiteld, terwijl dat voor de Vlaming veel beter te verstaan is dan wat Waldemar Torenstra en Tobias Nierop
voor zich uit mompelen. Is er trouwens in Nederland iemand die Vlaamse topacteurs als Koen De Graeve en Peter
Van den Eede kent? Wat weten we eigenlijk (nog) van elkaar?
Om mijn kennis van het noorden wat bij te schaven kocht ik onlangs voor het eerst na zeer lange tijd weer
eens een nummer van Vrij Nederland. Tot mijn verbazing werden daarin drie Vlaamse schrijvers opgevoerd, zij
het met een compleet zinledig en op het randje van absurdistisch driegesprek: Lanoye, Hemmerechts en Brus-
selmans. Van de twee laatsten heb ik sowieso geen hoge pet op – dat Lanoye zich tot zoiets leent, verbaast me
van hem. Maar daar ging het even niet over: ik heb al wel vaker gehoord dat Vlamingen het tegenwoordig goed
doen in het Noorden. Ze worden er ‘schattig’ of ‘warm’ gevonden, men houdt van hun idioom, … Eén van hen,
Peter Vandermeersch, is er zelfs hoofdredacteur van NRC Handelsblad geworden. In Vlaanderen reageert men
hoofdschuddend op diens neerlandofilie (“Ik voel me hier inmiddels zo thuis dat ik over twee jaar de Nederlandse
nationaliteit wil aannemen”) aangezien hij tegelijk verklaart dat hij maar niet gewend raakt aan de ‘slechte lun-
ches’.
www.aardespiegel.nu - donderdag 12 juli 2012 - eerste jaargang Nr. 24
De Aardespiegel telt zo’n 360 abonnees, waarvan een veertigtal op basis van hun e-mail-adres of ‘Vlaams
klinkende naam’ als Vlamingen kunnen worden geïdentificeerd. Die Vlaams-Nederlandse verhouding is min of
meer dezelfde bij het aantal vrije scholen (in Vlaanderen ‘steinerscholen’ genoemd), het aantal leden van de An-
troposofische Vereniging en laat ons – al extrapolerend – ook maar suggereren dat deze verhouding eveneens
weerspiegeld wordt in het aantal meerwaardezoekers, literatuurlezers, nieuwetijdsdenkers enzovoorts. De vraag
of er een correlatie bestaat met de kwaliteit van de lunches, zullen we fatsoenshalve in het midden laten.
Vlaanderen is een navelstaarderig land geworden: onze zuiderburen voelen tenminste nog een verwantschap
met Frankrijk. “Wat Wallonië met Frankrijk verbindt, moet niet ver worden gezocht. Samen te vatten in vier let-
ters: t-a-a-l.” (Chr. Deborsu, op. cit.) Dat geldt alleszins niet voor Vlaanderen en Nederland. Ondanks alle inspan-
ningen van de Taalunie en de vroegere ABN-fanaten wijst onderzoek erop dat het Nederlands en het Vlaams uit
elkaar groeien en dat er een soort Algemeen Vlaams (verkavelingsvlaams) aan het ontstaan is. Groot was mijn
verwondering dan ook dat ik bij de lectuur van Vrij Nederland twee kenmerken van dat Vlaams terugvond, nl. het
gebruik van ‘u’ als bezittelijk voornaamwoord (in plaats van ‘uw’) en de fonetische schrijfwijze ‘is’ voor ‘eens’. Zo
verschillend is die taalevolutie in Noord en Zuid dan toch niet!
In een tijd en in een wereld waarin zowel het individu als de cultuur bedreigd worden (of reeds versmacht zijn)
lijkt het mij rationeel culturele verwantschappen te koesteren, te exploreren én te exploiteren. Dat geldt ook voor
de antroposofische subcultuur: in plaats van quasi exclusief op de eigen kring in het eigen land en verder ook een
beetje op de Duitstalige antroposofie gericht te zijn, kunnen we wellicht ook veel van elkaar leren. Vele proble-
men zijn immers gelijkaardig: de verdere uitholling van de antroposofie in de werkgebieden, de bestuurlijke crisis
van de Antroposofische Vereniging, de moeilijke verhouding met de openbaarheid, de moeizame dialoog met an-
dere wetenschappelijke stromingen enz. Het zijn allemaal verschijnselen die zich in heel Europa manifesteren.
Werner Govaerts
22 terug naar boven