klik hier voor de bijlage bij dit bericht - de Aardespiegel

En waarom geeft Dullaart geen bronnen van de citaten van Wilson, Jefferson, Warburg enzovoorts? Jefferson’s
opmerking, als die authentiek is, vind ik getuigen van weinig inzicht in financiën en de verhouding tussen recht en
economie. Steiner is hartstochtelijk voorstander van ‘private’ (non-gouvernementele) uitgifte van geld. Veel be-
langrijker voor de inkomensverhoudingen dan private gelduitgifte, is het feit dat kapitaal (in de zin van bedrijfs-
kapitaal, bedrijven dus) privé-eigendom is. Steiner wil dat instellingen in het geestesleven eigenaren worden van
de kapitaalgoederen en bedrijven, en wil de inkomensverhoudingen binnen bedrijven laten gebeuren in een
rechts-setting, bijvoorbeeld door het democratisch vaststellen van loonvorken (de meestverdienende krijgt niet
meer dan zesmaal het theoretische minimumsalaris). Zo worden de inkomsten van het bedrijf middels het recht
verdeeld onder alle productieven. Er kan zo een wet worden aangenomen volgens welke elk bedrijf vanaf zoveel
werknemers verplicht een bedrijfsraad heeft waarin democratisch over loonvorken wordt beslist. Iedereen die in
het bedrijf werkt, werkt als een team met de ondernemer als aanvoerder. De top kan zichzelf niet buitensporige
salarissen geven en er zijn geen privé-eigenaren die het bedrijf kunnen verkopen. Het is zaak om deze processen
te begrijpen en er vanuit de driegeleding actief aan te werken dat ze in goede richting geleid worden. Niet om
alleen maar complottheorieën over te verspreiden.
Dullaart wil graag bedrijven nationaliseren – Rudolf Steiner eiste juist de privatiseringen van de posterijen en an-
dere nutsbedrijven in zijn tijd, vanwege de scheiding tussen economie en staatsleven. Dullaart klaagt het uitkle-
den van de zorg aan, maar de feiten zijn dat de zorg om de zoveel jaar in omvang verdubbelt en het nog niet
genoeg is. Ik ben het eens met Pim Fortuyn dat er helemaal geen geld bij hoeft, je moet alleen tweederde van
het management eruit snijden en verder paal en perk stellen aan topsalarissen van specialisten via binnen organi-
saties democratisch vastgelegde loonvorken. Dan heb ik het nog niet over het feit dat tachtig procent van de
zorgkosten wordt gemaakt in de laatste paar maanden van iemands leven, waar een grote discussie achterzit
maar waar zeker alternatieven voor zijn. Vrijheid heeft ook financieel positieve kanten. Alternatieve geneeswijzen
zijn bijvoorbeeld veel goedkoper. Dat zijn veel zinniger opmerkingen dan de Occupiers naroepen dat de zorg
wordt uitgekleed. Dat is gemakkelijke kretologie, die niets bijdraagt aan oplossingen.
tot slot
www.aardespiegel.nu - donderdag 12 juli 2012 - eerste jaargang Nr. 24
Dullaart komt als oplossing met een stemadvies ten gunste van de partijen Mens en Spirit of de SOPN. Deze par-
tijen hebben helaas weinig tot niets bij te dragen aan oplossingen. Hun voorstellen hebben in ieder geval weinig
te maken met sociale driegeleding; ze grossieren in stokpaardjes en one-liners. SOPN kampt ook nog met enigs-
zins overtrokken schattingen van het eigen verwachte succes (+50 zetels bij de komende Tweede-Kamerverkie-
zingen). Met zulke mensen, die sowieso op eigen titel nooit een zetel zullen krijgen, win je de oorlog niet.
Met andere woorden, met een Platonische en in de feiten onjuiste visie bereik je een stuk minder dan met een
Aristotelische benadering die bovendien de geesteswetenschappelijke basis serieuzer neemt.
Arjen Nijeboer
° Uit het essay ‘Over de turbulentie’,
opgenomen in: Hans Magnus
Enzensberger, De voordelen van
het ongemak. De beste essays,
De Bezige Bij, Amsterdam, 2009.
20 terug naar boven