klik hier voor de bijlage bij dit bericht - de Aardespiegel

Last but not least geeft de nieuwe grondwet vrij stevige direct-democratische rechten aan de bevolking. Tien
procent van de burgers kunnen een referendum aanvragen over een door het parlement aangenomen wet, dan
wel een eigen wetsvoorstel ter stemming brengen. Ook komt er een referendum als de president weigert een door
het parlement aangenomen wet te bekrachtigen, en moeten alle soevereiniteitsoverdrachten van IJsland aan in-
ternationale organisaties ook per referendum worden goedgekeurd. Bij referenda gelden geen minimale op-
komstdrempels (quorums). Het enige zwakke punt is dat niet alle referenda bindend zijn en dat belangrijke on-
derwerpen als de begroting en de belastingen zijn uitgezonderd van referenda.
Het laatste nieuws is dat de nieuwe grondwet zelf ook in een referendum aan de burgers wordt voorgelegd.
Het referendum moet voor 20 oktober dit jaar worden gehouden. Helaas gaat het om een niet-bindend referen-
dum, omdat de huidige grondwet naar het oordeel van juristen geen bindend referendum toelaat. Maar de uit-
komst zal politiek zwaar wegen. Grosso modo zijn de regeringspartijen voor de nieuwe grondwet, de oppositiepar-
tijen (waaronder de Onafhankelijkheidspartij) tegen.
economische bloei
Intussen bloeit de IJslandse economie weer op. Dankzij de forse devaluatie van de IJslandse kroon, hebben de
export en de toerisme-sector een forse groei doorgemaakt. De voor het eiland belangrijke visindustrie meldt een
van de beste jaren sinds tijden te hebben. De economische groei voor 2012 wordt geschat op 2,6 procent, een
van de hoogste groeicijfers van Europa. Het begrotingstekort is afgenomen van 10 procent naar bijna nul. Ook de
werkloosheid nadert de nul procent.
conclusie
www.aardespiegel.nu - donderdag 12 juli 2012 - eerste jaargang Nr. 24
Al met al laat het voorbeeld van IJsland zien dat er een andere, betere weg is om met de crisis om te gaan dan
de meeste Westerse landen hebben gevolgd. In IJsland liet men de banken failliet gaan. Dat is weliswaar zuur
voor de crediteuren van die bank, maar dat is nu eenmaal inherent aan het faillissement van een private instel-
ling. De spaarders die ervoor kiezen om hun spaargeld bij een risicovolle bank te stallen, moeten ook maar op de
blaren zitten als het misgaat. Bovendien blijkt de schade voor veel crediteuren erg mee te vallen, omdat de fail-
liete boedel meer waard blijkt dan gedacht. Omdat IJsland in tegenstelling tot andere probleemlanden nog zijn
eigen munteenheid had, kon de munt devalueren waardoor IJsland via export en toerisme weer geld kon verdie-
nen. De veroorzakers van de crisis – bankiers en politici – werden niet met gouden handdrukken naar huis ge-
stuurd, maar voor de rechter gebracht. En last but not least wordt de grondwet herschreven om een financiële
crisis te voorkomen. De bevolking heeft harde direct-democratische rechten in handen om de politiek tot de orde
te roepen als deze daar zelf niet meer toe in staat blijkt.
Arjen Nijeboer
Referenties
Stjórnlagarád [Constutitionele
Raad], A proposal for a new constitution
for the Republic of Iceland,
http://stjornlagarad.is/other_files
/stjornlagarad/Frumvarp-enska.p
df
Carsten Berg, From crisis to
direct democracy? The case of
Iceland (Brussel: Democracy
International, 2012),
http://www.democracy-internatio
nal.org/fileadmin/di/pdf/papers/D
irect-democracy-Iceland-Democr
acy-International.pdf
Paul Krugman, “The path not
taken”, New York Times, 27 oktober
2011,
http://www.nytimes.com/2011/1
0/28/opinion/krugman-the-pathnot-taken.html?_r=1
Mia Shanley, “Once poster child
of crisis, Iceland recovers”, Reuters,
3 mei 2012,
http://en-maktoob.news.yahoo.c
om/once-poster-child-crisis-icela
nd-recovers-222438855.html
Gísli Tryggvasson, interview
met de auteur, 31 mei 2012
de Volkskrant (hoofdredactioneel
commentaar), “Begrip voor IJsland”,
7 januari 2010,
http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2
680/Economie/archief/article/det
ail/977014/2010/01/07/Begrip-v
oor-IJsland.dhtml
Martin Wolf, “How Iceland survived
the fire”, Financial Times,
21 november 2011,
http://blogs.ft.com/martin-wolf-e
xchange/2011/11/21/how-icelan
d-survived-the-fire/#axzz1wXX4
d
10 terug naar boven