Medisch Huis Strijtem Patiëntenbrief: Acute wondzorg

www.medischhuisstrijtem.be
Belangrijk: Deze patiëntenbrief is bedoeld ter ondersteuning van het consult
door de huisarts. De informatie dient niet als vervanging van een consult door
de huisarts. Bedenk bij het lezen dat uw gezondheidssituatie anders kan zijn
dan in de teksten wordt beschreven.
Waarom een wonde ontsmetten?
Onze huid vormt een natuurlijke bescherming tegen aanvallen van microben.
Bij een wonde verdwijnt deze beschermlaag en kunnen de microben, virussen
en schimmels uw lichaam binnendringen. Het is bijgevolg heel belangrijk om
de wonde te ontsmetten (ongeacht de omvang en de diepte ervan) om een
mogelijke infectie te voorkomen. Best is de wonde zo snel mogelijk te
ontsmetten. Als een wonde toch besmet of geïnfecteerd geraakt, wordt ze
pijnlijk en rood, en scheidt ze na een bepaalde tijd etter af.
Wat zijn de risico’s als een wonde niet snel ontsmet
wordt?
De wonde zal niet goed genezen en zal misschien nog verergeren.
De microben kunnen via het bloed de rest van uw lichaam besmetten en zo een
veralgemeende en soms zeer ernstige infectie veroorzaken.
Hoe begin ik aan een wondverzorging?
▪ Te nemen voorzorgen…
Was zorgvuldig je handen, bij voorkeur met een antiseptische zeep. Leg al het
materiaal klaar voor je begint: propere compressen (of doeken),
ontsmettingsmiddel, pleisters,…
Gebruik wegwerp handschoenen als deze ter beschikking zijn.
▪ De 3 stappen van een wondverzorging…
1) de wonde en de wondrand goed reinigen: zeker met stromend, proper
water, eventueel zelfs met zeep.
2) de wonde en de wondrand goed ontsmetten
3) de wonde afdekken met een beschermend verband
Auteur: Dr Laurence Outtier
www.medischhuisstrijtem.be
Medisch Huis Strijtem
Patiëntenbrief: Acute wondzorg
(versiedatum: juni 2011)

▪ Enkele raadgevingen
Dep de wonde. Wrijven is pijnlijk en kan de weefsels extra beschadigen.
Gebruik bij voorkeur een kompres (nooit watten). Indien u niet beschikt
over kompressen kunt u eventueel een propere, gewassen doek gebruiken.
Raadpleeg steeds een arts bij ernstige wonden (dit wil zeggen: wanneer een
wonde groot is of extra vervuild, wanneer ze hevig bloedt of wanneer een
kwetsbare streek geraakt is, zoals het oog, …)
▪ Bent u gevaccineerd tegen tetanus?
Tetanus of 'de klem' is een ernstige ziekte met mogelijke fatale afloop. Deze
ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Clostridium tetani (ook de
tetanusbacil genoemd). Iemand die gevaccineerd is voor 100% beschermd
tegen deze ziekte.
Deze vaccinatie start meestal vanaf de leeftijd van 2 maand, en wordt verder
afgewerkt op schoolleeftijd. Veel mensen krijgen deze dus via diensten als
Kind & Gezin of via de schoolarts.
Na de schoolleeftijd moet de vaccinatie om de 10 jaar herhaald worden.
Indien u twijfelt of uw vaccinatie in orde is, contacteer uw huisarts.
Uw huisarts zal uw dossier raadplegen en indien nodig zal hij u uitnodigen
voor een extra vaccinatie. (Deze vaccins worden gratis ter beschikking gesteld
door de overheid, en zijn aanwezig op de consultatie)
De verschillende soorten wonden:
▪ Brandwonden
“Water, water, water! De rest komt later.”
Koel de brandwonde af door er gedurende minstens 20 minuten koud (niet
ijskoud) water over de wonde te laten stromen
Ontsmet de wonde
Breng veel brandwonde-zalf (bvb: Flammazine, flamigel, ...) aan op de
wonde en dek deze af met een proper verband.
Bij een brandwonde vanaf de 2e graad (dit is een brandwonde met blaarvorming),
bij zeer uitgebreide brandwonden of bij twijfel: contacteer een
arts.
Auteur: Dr Laurence Outtier
www.medischhuisstrijtem.be

Opgelet:
Gebruik nooit boter, olie, melk of andere voedingsmiddelen op
brandwonden.
De ernst van de pijn is geen maatstaf voor de ernst van de brandwonde:
Integendeel! Hoe dieper de brandwonde, hoe minder pijn men voelt.
Brandwonden zijn risico-wonden voor tetanus-infectie. Controleer
daarom ook altijd de vaccinatie-status.
In geval van chemische brandwonden: bel het antigifcentrum
(070/245.245) en contacteer een arts.
▪ Schaafwonden
Oppervlakkige schaafwonden:
1) Reinig, spoel, droog en ontsmet de wonde.
(Afdekken is niet noodzakelijk)
Diepe schaafwonden:
1) Stelp de bloeding met een kompres of een propere (hand)doek door
gedurende minstens 10 minuten op de wonde te drukken.
2) Probeer niet om vreemde voorwerpen te verwijderen (er is namelijk
gevaar om bijkomende schade te veroorzaken)
3) Dek de wonde zo proper mogelijk af.
4) Raadpleeg een huisarts.
▪ Snijwonden
Lichte snijwonden:
“Er is slechts 1 methode om een bloeding te
stoppen: duwen, niet kijken.”
1) Reinig de wonde.
2) Ontsmet de wonde.
3) Dek de wond af met een proper, licht drukkend verband om de
bloeding te stelpen en de wonde te beschermen.
Auteur: Dr Laurence Outtier
www.medischhuisstrijtem.be

Ernstige snijwonden:
1) Stelp de bloeding door met een steriel kompres (of een propere doek)
op de wonde te drukken.
2) Contacteer een huisarts.
de arts zal oordelen of een hechting nodig is. (hechten van een wonde
gebeurt liefst binnen de 6 uur, is een wonde ouder dan 6 u dan zal de
arts een aangepaste wondzorg doen)
Zowel bij lichte als bij ernstige snijwonden: ga na wanneer de laatste
vaccinatie tegen tetanus is doorgegaan.
▪ Steekwonden
Kleine steekwonden (in een nagel of een stuk glas trappen,…)
1. Reinig en ontsmet de wonde goed
2. Dek de wonde af met een steriel verband
3. Een vaccinatie tegen tetanus is uiterst belangrijk
4. Raadpleeg een arts bij de eerste tekenen van ontsteking (roodheid,
warmte, pijn, zwelling)
Ernstige steekwonden:
1. Stop de bloeding door met een steriel kompres of een propere doek
stevig op de wonde te drukken
2. Contacteer een huisarts.
Opgelet:
▪ Bijtwonden
Zelfs bij kleine steekwonden is het besmettingsgevaar groot! Dit is
omdat wonden in de diepte minder makkelijk kunnen worden ontsmet.
Ook om deze reden is een goede bescherming tegen tetanus
noodzakelijk.
“Alle bijtwonden worden als geïnfecteerd
beschouwd (zeker de menselijke)”
1. Ontsmet een bijtwonde zoals elke andere wonde.
2. Raadpleeg steeds een arts!
Er is een groot gevaar voor infectie.
Auteur: Dr Laurence Outtier
www.medischhuisstrijtem.be

▪ Blaren
“Een blaar gesloten laten is de beste
bescherming tegen besmetting”
Indien de blaar toch moet opengeprikt worden.
(Dit kan nodig zijn als deze zich bijvoorbeeld bevindt op een plaats die wrijving geeft,
of als de omvang van de blaar teveel last geeft.)
1. Ontsmet de blaar en de omgeving
2. Neem een steriele naald. Bij voorkeur uit een steriele verpakking of
desnoods een gewone naald welke men steriliseert in de vlam van een
gasaansteker (geen lucifer). Let wel: probeer roetvorming te
voorkomen
3. Houd de naald evenwijdig met de huid en prik op verschillende
plaatsen in de basis van de blaar.
4. Duw met een steriel kompres het vocht uit de blaar.
5. Verwijder de huid niet, want deze helpt de wonde beter te genezen.
6. Ontsmet en breng een beschermend verband aan of eventueel een
speciaal daarvoor voorziene pleister.
7. Vermijd verdere wrijving.
Indien de blaar reeds open is:
1. Ontsmet de blaar en de omgeving.
2. Verwijder de huid niet.
3. Dek de blaar af, eventueel met een speciaal daarvoor voorziene
pleisters.
Welke ontsmettingsmiddelen gebruik ik het best?
Er zijn verschillende soorten ontsmettingsmiddelen op de markt. Enkele
voorbeelden zijn: Isobetadine, Hexomedine of Cedium.
Er zijn geen noemenswaardige verschillen in effectiviteit van de verschillende
producten, maar hou wel rekening met eventuele allergieën van de patiënt bij
de keuze van het ontsmettingsmiddel.
De ontsmettende werking van eosine of mercurochroom is zeer beperkt en
worden daarom niet meer aangeraden.
Ook het gebruik van zuurstofwater voor het reinigen van wonden, wordt in de
huidige wetenschappelijke literatuur meer en meer verlaten.
Auteur: Dr Laurence Outtier
www.medischhuisstrijtem.be

Heeft u nog vragen?
Als u na het lezen van deze brief nog vragen heeft, dan mag u altijd contact op
nemen met een van onze artsen.
Auteur: Dr Laurence Outtier
www.medischhuisstrijtem.be
– De artsen van het Medisch Huis Strijtem -