volkscultuur magazine 2 2011 - Nederlands Centrum voor ...

66
Oud Limburgs
Schuttersfeest
Eens in het jaar, begin juli, trekken tienduizenden mensen naar een plek in Nederlands of Belgisch Limburg om te kijken
naar duizenden mensen in uniform, met vaandels en ouderwetse buksen. Met militaire precisie worden op een groot veld
legerexercities uitgevoerd en de spanning stijgt ten top als de schietwedstrijd begint. De winnaar van de schietwedstrijd is
de Koning voor het komende jaar, of de Keizer, als hij of zij driemaal achtereen gewonnen heeft. Deze traditie heeft haar
wortels in het verleden, maar is nog steeds heel populair. Daar komt de schutterij!
In de Middeleeuwen verenigden ambachtslieden, kooplui en
schutters zich elk in hun eigen gilde. Iedereen die een bepaald
beroep wilde uitoefenen, moest lid zijn van dat gilde. Men zorgde
voor elkaar bij ziekte, tegenspoed en zelfs na de dood. Ook was er
een plaats voor opleiding binnen dit systeem. Eerst was men leerling
bij een meester, dan werd men gezel en na het afleggen van
Ieder jaar komen alle Limburgse
schutterijen bij elkaar
een meesterproef, kon men ten slotte zelf meester worden. Dit
systeem heeft lang bestaan. De schutterijen vormden een apart
soort gilde, dat aanvankelijk voor de bescherming en verdediging
van de burgers moest zorgen. Ook binnen de schutterij stonden
de trouw aan en het zorgen voor de medeleden hoog in het vaandel.
Er waren wel bepaalde voorwaarden verbonden aan het lidmaatschap.
Alleen mannen die rijk genoeg waren om een wapen
te kopen en van onbesproken gedrag waren, mochten lid worden
van de schutterij. In tijden dat er nog geen politie door de staat
betaald werd, had elke stad zijn eigen schutterij. Deze had vaak
vaste plekken om te oefenen, denk aan de Doelenstraat,
Volkscultuur Magazine
Handboogsteeg of Voetboogsteeg en was later rijk genoeg om
zich te laten vereeuwigen op een schilderij door bijvoorbeeld een
schilder als Rembrandt van Rijn.
In de loop van de tijd zijn de taken van de schutterij overgenomen
door andere beroepsgroepen en hielden de schutterijen op te
bestaan. Behalve in het zuiden van Nederland. Afgezien van een
enkele volhouder elders in het land, zijn het vooral Brabant,
Limburg en Gelderland, waar schutterijen nog volop in het leven
staan. In Limburg heeft bijna elk dorp wel zijn eigen schutterij, al
zijn haar taken nu meer gericht op onderlinge steun en trouw aan
de leden en op ceremoniële taken op feestdagen. De schutterijen
in Limburg schieten met zware buksen, hebben muziekkorpsen en
vendeliers, en ze exerceren volgens de reglementen van het leger
uit 1914 of 1956. In al deze onderdelen worden ook wedstrijden
gehouden en één keer per jaar komen alle schutterijen van
Limburg bijeen voor een groot feest, het Oud Limburgs
Schuttersfeest.
Oud Limburgse Schuttersfederatie
In Limburg zijn de schutterijen verenigd in bonden en die bonden
zijn lid van de Oud Limburgse Schuttersfederatie, een overkoepelende
organisatie, die teruggaat tot 1937. In deze federatie zitten
ook enkele Belgische schuttersbonden, uit Belgisch Limburg. Bij de
federatie zijn tien bonden (zeven uit Nederland en drie uit België)