volkscultuur magazine 2 2011 - Nederlands Centrum voor ...

De Jonkheid is verantwoordelijk voor het kappen en het vervoer van de den
wordt tegen de avond het dorp bereikt, waar de oude den is weggehaald,
en na een rondje om de kerk is de taak van de Jonkheid
volbracht.
Dan nemen de getrouwde mannen het over, die de nieuwe den
onder aansporing van velen rechtop zetten. Daarmee is de belofte
van Noorbeek aan St. Brigida ingelost en is de gemeenschap weer
voor een jaar gevrijwaard van de runderpest. Tijd voor feest!
Bronkprocessie
Dit is het hoogtepunt van het jaar voor de Jonkheid, maar het is
niet het enige wat ze doet. De leden van de Jonkheid zijn aanwezig
bij elke belangrijke gebeurtenis in het dorp en spelen dan een
grotere of kleinere rol. Bij (gouden) huwelijken, jubilea en begrafenissen
bijvoorbeeld.
Al naar gelang de feestelijkheid zorgen zij voor de versiering, net
zoals ze dat doen voor de jaarlijkse processie, de Bronk. Deze processie
waarbij, in een lange stoet met de schutterij, communicanten
en misdienaars, de pastoor rondgaat om de Heilige Hostie in
de monstrans aan de gelovigen te tonen, wordt elk jaar op de
derde zondag na Pinksteren gehouden. De Jonkheid verzorgt de
versieringen langs de route. Het zou te veel tijd vergen om alle
gehuchten rondom de hoofdkern van Noorbeek op één dag te
bereiken, dus zijn er drie routes gemaakt. Eens in de drie jaar komt
de Bronk zo langs de gehuchten van de gemeenschap. De Jonkheid
zorgt ook voor een passende, knallende omlijsting tijdens de
Bronk.
Want dat is een andere traditie van de Jonkheid: het kamer schieten.
Een ‘kamer’ is het gedeelte van een kanon, waar het kruit of de
kogel in zit. Een aantal kamers wordt op een weg gelegd op een
bepaalde afstand van elkaar. Ze worden gevuld met kruit en er
wordt een kruitspoor tussenin gelegd. Dat wordt aangestoken met
een fakkel, waarna een regelmatig knallen te horen is. Zo wordt er,
elke keer wanneer meneer pastoor de monstrans met de Heilige
Hostie omhoog houdt, geknald. Bij elke belangrijke gebeurtenis
wordt dit gedaan door de Jonkheid, als een soort saluutschoten.
De Jonkheid
Sinds mensenheugenis is het op de maandag na de Bronk de
beurt aan de Jonkheid om in het middelpunt van de belangstelling
te staan. Dan voeren zij in een optocht een reidans door het
Zomer 2011 29