volkscultuur magazine 2 2011 - Nederlands Centrum voor ...

28
Het oprichten van de Brigida-den zou bescherming bieden tegen veeziektes
Volkscultuur Magazine
De Jonkheid
Sancta Brigida
van Noorbeek
De zeventiende eeuw was geen gouden eeuw voor Zuid-Limburg. Oorlogen
brachten slachtpartijen, verwoestingen en brandstichtingen met zich mee,
die de bewoners tot de rand van armoede dreven. Tot overmaat van ramp
brak ook nog de runderpest uit. Zo ook in het Limburgse Noorbeek. Nu wil
het toeval, dat de heilige Brigida, de patrones van de kerk in het dorp,
bekend stond als beschermster van het vee. De inwoners van Noorbeek
deden een plechtige belofte aan hun patrones: ze beloofden elk jaar ter ere
van St. Brigida een den voor de kerk op te richten, als zij het dorp beschermde
tegen de runderpest. Deze belofte houden de inwoners van Noorbeek
tot vandaag de dag met veel liefde in ere.
Om deze belofte uit te voeren werd in 1634 de Jonkheid van
Noorbeek opgericht. Dit is een vereniging, die bestaat uit alle
ongehuwde jongens en mannen van de gemeenschap, vanaf de
basisschool. Ga je trouwen of weg uit het dorp, dan kun je geen lid
meer zijn van de Jonkheid. In de moderne tijd geldt dit ook voor
de mannen, die meer dan drie jaar samenwonen.
De tocht met de lange den
De Jonkheid Sancta Brigida haalt elk jaar op de tweede zaterdag
na Pasen een enorme den uit het bos, die van tevoren al is uitgezocht.
In het bos wordt de den ontdaan van alle takken, behalve
aan de top. Daarna wordt hij uit het bos getrokken met een tractor.
Aan de rand van het bos wordt dit overgenomen door een stoet
versierde trekpaarden. De optocht met de lange boomstam, vaak
van rond de dertig meter, gaat behoedzaam en met vele onderbrekingen
bij plaatselijke café’s naar het dorp toe. Uiteindelijk