Vertrouwen geven en in control zijn; Hoe doe je dat? - Ooa

Handleiding voor de vertrouwenscan
In de toelichting kan worden opgenomen welk beeld (gevoel) men bij de andere partij heeft:
alleen zakelijk of ook vriendschappelijk, wel/geen waardering, wel/geen begrip, wel/geen ‘click’, wel/
niet dezelfde achtergrond etc., bij voorkeur aan de hand van concrete voorbeelden (doorvragen). Ook kan
aangegeven op welke punten en/of momenten men wel een positief beeld heeft en op welke punten of
momenten niet.
Vervolgens vindt een beoordeling van dit beeld (gevoel) plaats. Het gaat er primair om hoe de geïnterviewde
zelf het beeld bij de ander beoordeelt in termen als: (erg) positief / neutraal / (erg) negatief; facultatief
kan aangegeven worden hoe de geïnterviewde het beeld van de andere partij op dit punt inschat.
Aandachtspunten:
- Beeld over motivaties en doelen van de ander.
- Invloed van normen en waarden, gewoontevorming, empathie, identificatie en vriendschap.
- Aandacht voor intuïtieve kant van vertrouwen.
Omschrijving scores:
1 = de trustor heeft een zeer slecht gevoel bij de trustee.
2 = de trustor heeft een matig gevoel bij de trustee.
3 = de trustor heeft een normaal goed gevoel bij de trustee.
4 = de trustor heeft in sterke mate een goed gevoel bij de trustee.
5 = de trustor heeft een zeer goed gevoel bij de trustee dat gedurende langere tijd
(binnen de organisatie) bestendigd is.
Achtergrond
Bij een positief beeld (gevoel) zal er minimaal sprake zijn van waardering en begrip voor de ander. Hierbij
zal je gevoel bij de motivatie en doelen van de ander in het algemeen een belangrijke grondslag vormen
voor deze waardering en begrip (kan je je op deze punten in de ander verplaatsen?).
Het kan ook verder gaan in de vorm van een zeer positief gevoel: een bij de ander thuis voelen of een
wederzijdse ‘click’. Hoe positiever het gevoel, hoe meer men gebruik zal maken van informele contacten en
elkaar zal informeren over meer zaken dan alleen strikt de gedeelde belangen.
Men zal oog hebben voor de belangen van de ander en zorgen voor een open communicatie. Er zal minder
gedacht worden in termen van formele afspraken en sancties. Die zijn er misschien wel, maar men zal er
niet op sturen. Ook als er op onderdelen en/of bepaalde momenten uiteenlopende belangen zijn, zal dit
de waardering voor de ander in principe niet raken en zal er begrip zijn voor de positie en de opstelling van
de ander. Er zal ook meer bereidheid zijn om de invloed van de ander te accepteren en om de mening aan
te passen aan de ander.
Deze open opstelling en verbinding met de ander raakt de kern van echt vertrouwen: het gevoel dat de
ander je niet in de steek zal laten ook al levert dat voor de ander - op de korte termijn – meer voordelen op.
Er zal dan sprake zijn van loyaliteit en sociale reciprociteit gebaseerd op ethiek, empathie, vriendschap of
gewoonte/positieve ervaringen. Vaak zal er bij een positief beeld sprake zijn van een zelfde achtergrond,
een gemeenschappelijke culturele basis, gedeelde normen en waarden, zelfde taakopvatting etc.
Er is vaak sprake van een circulaire causaliteit tussen de kenmerken van de betrokkenen en de resultaten
van hun interactie: effecten van een bepaald type relatie (samenwerkend, rivaliserend) hebben de neiging
om dat type relatie op te roepen. Dit betekent dat vertrouwen uitstralen sterk zal bijdragen aan een relatie
op basis van vertrouwen (‘vertrouwen geven lokt vertrouwen uit’). Persoonlijk contact is daarbij onmisbaar.
Voor het inzetten op echt vertrouwen is een zekere mate van interpersoonlijke, communicatieve en
reflexieve vaardigheden vereist. Dit is niet iedereen in dezelfde mate gegeven, maar kan wel tot op zekere
hoogte ontwikkeld worden.
© Directie Begrotingszaken, Robert Vos en René Witte 25