Vertrouwen geven en in control zijn; Hoe doe je dat? - Ooa

Handleiding voor de vertrouwenscan
Voorkomen moet worden dat een eenmaal opgebouwd vertrouwen in de loop der tijd leidt tot onachtzaamheid
(naïviteit of onwil om de risico’s onder ogen te zien). Vertrouwen kan dan overgaan in laksheid
(blind vertrouwen). Daarom zal er bij vertrouwen een permanente alertheid aanwezig moeten blijven,
gericht op het opvangen van signalen of ontwikkelingen die erop kunnen duiden dat zich toenemende
risico’s gaan voordoen. Dan kan men daarmee tijdig rekening houden en zonodig passende maatregelen
nemen.
In een gevoelige omgeving kan vertrouwen zeer kwetsbaar zijn. Kleine gebeurtenissen of een misverstand
kan dan een proces in gang zetten dat vergaande consequenties tot gevolg heeft. Ook een wijziging in de
interne belangen en/of verkeerde prikkels kunnen zo’n proces op gang brengen, waardoor personen die
in het verleden met elkaar samenwerkten, tegenover elkaar komen te staan. Dit is eveneens een belangrijk
punt om bij vertrouwen alert op te zijn.
Het optimum vanuit beheersingsoptiek zou derhalve dan aanwezig zijn wanneer er binnen een algemeen
klimaat van vertrouwen (goed gevoel/open communicatie) voldoende draagvlak bestaat voor een bepaalde,
als noodzakelijk ervaren hoeveelheid regels en controle. Dan is er sprake van een goede, evenwichtige
mix van hard en soft control elementen. Dan kan er ook gesproken worden van ‘ontwikkeld vertrouwen’
tussen enerzijds ‘wantrouwen’ en anderzijds ‘blind vertrouwen’ in 6 . Waar het evenwicht in deze mix zich
in een concrete situatie bevindt zal afhankelijk zijn van de aard en omstandigheden (mate van gemeenschappelijk
belang), de aanwezige risico’s, maar ook van de ‘click’ tussen personen. De vertrouwenscan
kan inzicht geven waar men zich in dit opzicht binnen een relatie bevindt.
6 Zie de gehanteerde begrippen op blz. 5.
14 © Directie Begrotingszaken, Robert Vos en René Witte