Referentiekader Vroege Tweedetaalverwerving - Taalunieversum

1.4
Knelpunt 3: Percepties en acties van het schoolondersteunend niveau
KLEUTERLEID(ST)ERS KUNNEN DE MOEILIJKE TAAK de taalvaardigheid van al hun kleuters maximaal
te bevorderen, niet alleen aan. Zij hebben behoefte aan, en recht op brede en gedegen
ondersteuning. Die kunnen zij enerzijds vinden in de interactie met de collega’s van hun
schoolteam en hun directie, anderzijds ook bij de verschillende actoren die zich rondom de
school bewegen, en die betrokken zijn bij ‘hun‘ onderwijs: begeleiders, inspecteurs, materiaalontwikkelaars,
didactici, ouders, nascholers, lerarenopleiders, leerlingbegeleiders, politici, …
In een knelpuntenanalyse kan deze brede kring niet ontbreken. Al deze actoren dragen immers
idealiter bij tot het deskundig functioneren van de leerkracht, en op die manier tot de kwaliteit
van het onderwijs. Toch moeten wij ons wat dit knelpunt betreft nog bescheidener en voorzichtiger
opstellen dan bij de vorige twee knelpunten, omdat onze analyse op dit vlak slechts weinig
directe gegevens aandroeg. De analyse van de materialen (zie hierboven) levert informatie op
over hoe materiaalontwikkelaars hun ondersteunende rol waarmaken. Wat de andere actoren
betreft, beschikken de projectuitvoerders slechts over fragmentaire gegevens en uitspraken
opgetekend tijdens de twee expertmeetings, en bij de schriftelijke enquête:
■ de ontwikkelde materialen vertonen een aantal kenmerken die hierboven reeds zijn
genoemd met betrekking tot toetsing en didactiek: de link met doelstellingen op mesoen
macro-niveau wordt niet altijd consequent gelegd, waardoor een (te sterke of te
eenzijdige) focus op het micro-niveau komt te liggen en taalelementen los van betekenisvolle
communicatieve situaties aan de orde komen (taal als doel op zich, in plaats van
taal als middel). De leid(st)er krijgt vanuit de bestaande programma’s en methoden over
het algemeen te weinig directe handreikingen voor het organiseren en begeleiden van
functionele taalsituaties. Ook de vier vaardigheden zijn niet altijd evenredig aanwezig;
■ Over de andere actoren tekenen we slechts één opmerking op, die zeer vaak in de
communicatie met het veld terugkwam: eenstemmigheid is nodig, maar niet altijd
aanwezig. Het gebeurt maar al te vaak dat verschillende actoren die zich rond eenzelfde
school bewegen heel verschillende geluiden laten horen als het over taalonderwijs gaat.
Dat komt het taalbeleid van een school niet ten goede. Er is behoefte aan duidelijke visies
en consensus over een aantal uitgangspunten: een referentiekader van doelstellingen
waarnaar alle scholen, ongeacht de didactische keuzes die ze maken, moeten streven
maakt daar deel van uit. Als eenzelfde kader van doelstellingen zowel voor lerarenopleiders,
materiaalontwikkelaars, inspecteurs, toetsontwikkelaars, didactici/nascholers,
begeleiders, en politici kan fungeren als een richtingaanwijzer, kan op dit vlak belangrijke
vooruitgang worden geboekt. Het is slechts vanuit een gelijkgerichtheid van de
verschillende geledingen van het onderwijs, dat echte vernieuwing en onderwijsinnovatie
mogelijk wordt.
[ 37
]