Referentiekader Vroege Tweedetaalverwerving - Taalunieversum

2.3
Ingedeeld naar vier algemene doelen (respectievelijk één taalvaardigheidsdoel, twee taalbeschouwingsdoelen
en één taalattitudedoel) zijn de doelen met betrekking tot het leren lezen als
volgt te formuleren:
Lezen (1): De kleuter kan op adequate wijze betekenis koppelen aan schriftelijke symbolen of
geschreven taal bestemd voor kleuters (en daar in een mondelinge reactie of door middel van een
handeling blijk van geven).
1.1 De kleuter kan beeldtaal (plaatjes) bestemd voor kleuters interpreteren en aangeven waar
de plaatjes voor staan (en dat laten merken door er bijvoorbeeld over te vertellen).
bv. De kleuter krijgt een afbeelding van een handeling zoals tandenpoetsen en kan de betekenis
verwoorden of uitbeelden.
1.2 De kleuter kan pictogrammen bestemd voor kleuters ‘lezen’ (en dat laten zien door er
desgevraagd op te reageren).
bv. De kleuter kan voor de dagelijkse weerkaart het juiste plaatje (zon, bewolkt of regen) kiezen om aan
te geven dat het buiten regent.
Lezen (2): De kleuter heeft besef van verschillende functies van geschreven taal (en geeft daar blijk
van in z’n gebruik van of reacties op geschreven taal).
2.1 De kleuter beseft dat geschreven taal tijd en afstand kan overbruggen.
bv. Samen een kaart schrijven en daadwerkelijk versturen naar een (ziek) kind in de klas, naar oma,
naar eigen huis, etc.
2.2 De kleuter beseft dat geschreven taal bewaard kan worden en herhaalbaar is.
bv. Opnieuw hetzelfde boekje lezen en ervaren dat precies dezelfde tekst gelezen wordt.
2.3 De kleuter beseft dat geschreven taal kan dienen als geheugensteun.
bv. Samen met de juf iets opschrijven om niet te vergeten, zoals een boodschappenlijstje, mededeling,
datum en tijd voor een feestje, etc. en later daadwerkelijk checken of als ‘reminder’ gebruiken.
2.4 De kleuter ervaart het belang en nut van geschreven taal voor hem persoonlijk.
bv. Naam en/of pictogram ‘lezen’ op de kapstok, op de tekeningen.
Lezen (3): De kleuter ontwikkelt een basisinzicht in aspecten van geschreven taal (en geeft daar
blijk van in z’n reacties op boeken, briefjes of geschreven zinnetjes).
3.1 De kleuter bouwt inzicht op in bepaalde conventies in verband met leesrichting en boekoriëntatie
die bij schriftelijke taal gelden.
bv. Een vaste leesrichting: van links naar rechts, van boven naar onder; voor- en achterkant van een
boek; het feit dat letters terugkomen.
3.2 De kleuter bouwt inzicht op in de basisrelatie tussen de vormaspecten van gesproken en
geschreven taal.
bv. Het kind koppelt bepaalde letters aan klanken.
3.3 De kleuter bouwt inzicht op in verhaalstructuren.
bv. De kleuterleid(st)er leest het prentenboek voor en het kind heeft besef van begin/midden/einde van
het verhaal.
[ 27
]