Referentiekader Vroege Tweedetaalverwerving - Taalunieversum

1.4
Met name zijn woorden binnen de volgende semantische domeinen aan de orde:
■ woorden verwijzend naar dagelijkse gebeurtenissen en dingen om hen heen (bv.
woorden verwijzend naar beweging (staan, zitten, lopen, omdraaien, etc.); lichaamsdelen
(hoofd, ogen, neus, etc.); omgevingswoorden (kast, vloer, raam, zandtafel, etc.),
voorwerpen (pen, potlood, boek, etc.));
■ hoofdtelwoorden;
■ ruimtebegrippen;
■ hoofdkleuren;
■ lengte-grootte-aanduidingen;
■ woorden rondom gevoelens.
Ook hier kunnen woordenlijsten als richtsnoer dienen, zoals bijvoorbeeld 7 :
● Damhuis, R. e.a. (1992), De woordenlijst voor 4- tot 6-jarigen. Projectbureau OVB,
Rotterdam
● Van Ooyen, L. (1993/1995), Woordenlijst voor 2 tot 4-jarigen. OVG, Arnhem
Op morfologisch niveau moeten kinderen het verschil tussen enkelvouds- en meervoudsvormen,
elementaire werkwoordsvervoegingen (bijvoorbeeld het verschil tussen vormen voor
tegenwoordige tijd en verleden tijd) en negatie kunnen uitdrukken. Het gaat hier om grammaticaregels
die voor wat betreft de taken op meso-niveau een fundamenteel betekenisonderscheid
kunnen teweegbrengen.
Op zinsniveau ligt het accent bij de vroege productieve tweede taalverwerving op:
■ korte (in eerste instantie enkelvoudige) zinnen;
■ vraagzinnen (wie, wat, waarom);
■ constructies die opdrachten en instructies aangeven (aanzetten tot handelingen);
■ negatie (geen, niets).
Op fonologisch niveau moeten kinderen de betekenisvolle klankonderscheidingen kunnen
produceren (bijvoorbeeld het verschil tussen ‘pot’ en ‘poot’). Om bij spreken bedoelingen
adequaat over te brengen, is het noodzakelijk om de woorden verstaanbaar uit te kunnen
spreken, en daarbij zoveel mogelijk de standaardtaaluitspraak te benaderen (dit is een
minimumdoelstelling: niet alle klanken hoeven meteen correct uitgesproken te worden, maar
de taaluiting moet wel begrijpelijk zijn).
Ten overvloede dient er hier opnieuw op gewezen te worden dat kennis op micro-niveau geen
doel op zich is, maar steeds moet worden gezien in samenhang met de communicatieve, functionele
doelen zoals die op meso-niveau werden beschreven.
[ 25
]