amsterdam. - Acehbooks.org

GROEP I. 2* Klasse. 47
Voor Buitenzorg vind ik in dertien jaren geen barometerstand
beneden 732 mm. aangeteekend, een enkele slechts van 742.
De afwijkingen op bepaalde oogenblikken bedragen zelden twee
millimeter in plus of in minus.
Zoo hebben wij dan in onze koloniën de beste gelegenheid om
de algemeene wetten der weersveranderingen te leeren kennen;
want er zijn minder storende oorzaken, en ieder dier oorzaken
is minder sterk en minder afwisselend in sterkte dan elders.
Vandaar dat Von Humboldt dit steeds op den voorgrond
stelde en hij ons, nadat in Europa reeds vele reeksen van waarnemingen
waren aangevangen en voortgezet, naar Indië wees
om de wetten in korter tijd en juister te leeren op het spoor
komen.
Dit erkennende, kon men niet tevreden zijn met de enkele
opmerkingen, waarnemingen en berichten, die nu en dan in
enkele opstellen medegedeeld werden over de weersgesteldheid
in onze bezittingen. En hoewel wij zeer dankbaar waren jegens
allen, die uit eigen beweging die mededeelingen en waarnemingen
deden, - toch kon men het niet daarbij laten, maar
moest eene stelselmatige wijze van waarneming in het leven
geroepen worden.
Daarvan was ook Dove overtuigd, de vader van het tweede
tijdperk der meteorologie; en in ons vaderland was W. Wenckebach,
zijn vriend, de grondlegger van de Nederlandsche meteorologie
en van die der koloniën. Wenckebach was het vooral,
die een aanzoek van de Britsche regeering tot de Nederlandsche
gericht krachtig ondersteunde, om op vele plaatsen in Nederlandsch
Oost-Indië waarnemingen te doen plaats hebben. Zijn
voorstel beval het Kon. Nederlandsch Instituut van Wetenschappen
aan onze regeering aan, en dientengevolge werd aan
officieren van gezondheid het doen van waarnemingen op hunne
standplaats opgedragen. Elke maand zouden lijsten van waarnemingen
ingezonden worden, vier malen daags gedaan, van
thermometer, barometer, windrichting, vochtigheid en regen;
daarenboven zou den 21 STEN van
elke maand elk uur de tem­
peratuur worden waargenomen.
Werkelijk zijn dan ook talrijke lijsten gedurende vele jaren
ingevuld en aan het later opgerichte Kon. Ned. Met. Instituut
opgezonden, maar daar men geene belooning aan de waarnemers
toekende en de opgaven eischte van artsen, die hoogere plichten
hadden en niet eens altijd zeiven op de plaats der waarneming
konden tegenwoordig zijn, slopen noodzakelijk vele misbruiken
en onnauwkeurigheden in, zoodat slechts bij uitzondering van
die reeksen gebruik mocht gemaakt worden en ook gemaakt is.