amsterdam. - Acehbooks.org

GROEP I. Ie Klasse. 19
Wat Celebes betreft werden het boek van von Rosenberg
over Gorontalo, de reis van v. d. Hart rondom het eiland reeds
vroeger genoemd. Daarnevens verdient Graaflands monographie
de Minahassa (2 deelen, 1867—69) vermelding. Maar jammer
is het dat de reizen van Dr. B. F. Matthes door zuidelijk Celebes,
waarvan slechts verspreide berichten voorhanden zijn, niet
in een samenhangend verhaal zijn beschreven. In het tweede
deel van het Tijdschrift v. h. Aardrijksk. Gen. (bl. 311) gaf
Prof. Veth een overzicht van die reizen, waarvan het verhaal,
als de heer Matthes ze in een aangenamen vorm voor het
publiek had bewerkt, door de grondige en wij mogen zeggen
ongeëvenaarde kennis die hij zich van land, volk en taal verworven
heeft, eene plaats onder de reisbeschrijvingen van den
eersten rang had kunnen innemen.
De eindelooze verbrokkeling van den Indischen Archipel heeft
ook de verbrokkeling der literatuur bevorderd. Van schier elk
eiland van eenige beteekenis bestaan afzonderlijke beschrijvingen,
dikwijls in belangrijk aantal. Wanneer wij ons ook hier
tot het gering getal der afzonderlijk uitgegeven geschriften bepalen,
zij de lezer gewaarschuwd dat veel meer, en vaak het
belangrijkste, in de tijdschriften en verzamelwerken te vinden
is. Ons blijven hier slechts ter vermelding over: het eiland
Banka en zijne aangelegenheden (1850), door H. M. Lange;
Bangka beschreven in reistochten (1865), door P. v. Diest; het
eiland Bali en de Balineezen (1848), door Prof. Lauts; het
eiland Timor, overdruk uit de Gids (1855), door Prof. Veth;
het eiland Boeroe (1858), door T. Willer en Jhr. J. P. Cornets
de Groot; Boeroe en Manipa (1859) en Herinneringen der laatste
oogenblikken van mijn verblijf in de Molukken (1852), door J.
B. J. van Doren; Schets van de residentie Amboina (1868),
door E. W. A. Ludeking; Ambon en meer bepaaldelijk de
Oeliassers (1875), door G. W. W. C. baron van Hoëvell; Banda
en zijne bewoners (1875), door Mr. H. O. van der Linden; Rozengain,
een der eilanden van de Bandagroep (1872), door P.
C. Lans; Aanteekeningen betreffende eene reis door de Molukken
van den Gouv. Gen. Duymaer van Twist (1856); Verhaal van
eene reize naar en langs de Zuidwestkust van Nieuw-Guinea
(1830), door J. Modera; Neu-Guinea und seine Bewohner (1865),
door O. Finsch; la Papouaisie ou Nouvelle-Guinee occidentale
(1881), door Graaf Meyners d'Estrey.
Nederlandsch West-Indiè' kan vrij wat korter worden afgehandeld.
Van tijdschriften bepaaldelijk aan West-Indië gewijd,
is er slechts één te vermelden: West-lndië, bijdragen tot de be-