amsterdam. - Acehbooks.org

GROEP I. 1* Klasse. 15
gevolg van even zoovele Gouverneurs Generaal — baron van
der Capellen, Duyniaer van Twist en Pahud — hebben plaats
gehad. De meest beroemde en voor de wetenschap gewichtigste
reis door den Ind. Archipel in de laatste jaren is verricht door
een vreemdeling, A. Russell Wallaee, wiens voortreffelijk werk
the Malay Archipelago (2 vol., London, 18(59; later herdrukt)
door Prof. Veth onder den titel Insulinde vertaald en door aanteekeningen
opgehelderd werd (2 deelen, 1870 en 1871). Op
dezelfde wijze handelde ook Prof. de Hollander met Bickmore's
Travels in the East-indian Archipelago (Londen, 1868), waarvan
de Hollandsche vertaling den titel Reizen in den Oost-lndischen
Archipel draagt (2 deelen, 1873), en had reeds vroeger
Dr. van Hoè'vell gehandeld met Jukes' Narrative of the surveying
Voyage of II. M. S. Fly (2 vol., Londen, 1847), echter zóó,
dat hij zijne vertaling, getiteld: Tochten van een Engelschman
in den Indischen Archipel (2 deelen, 1853), beperkte tot de gedeelten
die op Ned. Indië' betrekking hebben. De vierjarige reis
in Ned. Indië door Dr. van Rijckevorsel voor magnetische
waarnemingen gedaan, heeft ook een belangrijke reeks van
brieven opgeleverd, uitgegeven onder den titel Brieven uit
Insulinde (1878). Vele andere reizen zijn reeds vroeger'bij de
door Genootschappen uitgegeven werken vermeld, nog andere,
die tot een enkel eiland bepaald bleven, zullen straks ter sprake
komen; maar het is niet mogelijk alle te vermelden, en het
zijn zeker niet alleen onbeduidende die onvermeld blijven.
De literatuur over de afzonderlijke eilanden en eilandengroepen
is zoo uitgebreid, dat wij ons tot de vermelding van eenige
hoofdwerken moeten bepalen en alles wat in de böven opgesomde
tijdschriften voorkomt, hoe belangrijk ook, met stilzwijgen
moeten voorbijgaan.
Over Sumatra zag, na het beroemde werk van Marsden,
the History of Sumatra (London, 1811), geen andere algemeene
beschrijving het licht dan het ook afzonderlijk uitgegeven artikel
van Prof. Veth in het Aardrijkskundig en Statistisch
Woordenboek. Dezelfde schrijver was de eerste om, bij het uitbreken
van den Atjeh-oorlog, eene, wel is waar zeer onvolkomene,
maar dan ook in weinige dagen vervaardigde schets
van dat rijk te geven, onder den titel: Atchin en zijne betrekkingen
tot Nederland (1873). Onder de vele geschriften die het
ons later nauwkeuriger leerden kennen, is voor de geographie
wel het belangrijkst: Atjeh en de Atjehers van J. A. Kruyt
(1877). Junghuhn's Battalander auf Sumatra (2 deelen, Berlijn
, 1847), waarvan het Hollandsche origineel onuitgegeven bleef,
toen de voortvarende schrijver, het dralen der Indische regeering