amsterdam. - Acehbooks.org
amsterdam. - Acehbooks.org
amsterdam. - Acehbooks.org
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
INLEIDING. 3<br />
landsch gezag geoefend wordt, komen allerlei verscheidenheden<br />
en gradatiën voor, die eene schatting van den omvang der werkelijk<br />
aan Nederland onderworpen gewesten tot een uiterst ingewikkeld<br />
en vooralsnog onmogelijk te beantwoorden vraagstuk maken.<br />
Er is een tijd geweest dat de Nederlandsche vlag zich veel<br />
meer dan thans in alle deelen der wereld vertoonde, dat de<br />
nederzettingen, kantoren en forten der Nederlandsche handelscompagniën<br />
veel wijder uiteen waren gelegen, dan thans het<br />
geval is; maar er is nooit een tijd geweest waarin de onderworpen<br />
gewesten een zoo groot areaal besloegen en, in het Oosten<br />
althans, een zoo samenhangend en aaneengesloten geheel vormden<br />
als in onze dagen. Sedert het herstel van het Nederlandsch<br />
gezag in den Indischen Archipel na het Britsche tusschenbestuur<br />
is het steeds het streven der Nederlandsche regeering<br />
geweest, het Koloniale Rijk in den Indischen Archipel uitte<br />
breiden en te bevestigen, met opoffering van de verspreide<br />
bezittingen en kantoren die nog in andere deelen der wereld als<br />
erfenis der voormalige groote handelslichamen aan Nederland<br />
verbleven waren. Zoo werd, bij het verdrag met Engeland in<br />
1814, de afstand van alle Britsche aanspraken op Bangka verworven<br />
.voor het prijsgeven van Cochin en onderhoorigheden op<br />
de kust van Malabar; zoo werd, bij het Londensch traktaat van<br />
1824, alles wat Nederland nog bezat op het vasteland van<br />
Indië en het Maleisch schiereiland, met inbegrip van het eiland<br />
Singapoera, aan Engeland overgelaten, tegen de verwerving onzerzijds<br />
van alle Britsche bezittingen op Sumatra en de intrekking<br />
van alle Britsche aanspraken op Blitoeng; zoo heeft Nederland<br />
in 1871 te gelijker tijd twee traktaten met Groot-Brittanje<br />
gesloten, waarvan het eene de nog overgebleven Nederlandsche<br />
bezittingen op de kust van Guinea in Afrika aan Engeland afstond,<br />
terwijl het andere, als ter vergoeding, een einde maakte<br />
aan alle verzet tegen de uitbreiding van het Nederlandsch gezag<br />
over geheel Sumatra, waartoe de vroegere overeenkomsten nog<br />
op sommige punten aan Engeland eenig recht gaven; zoo is,<br />
bij het traktaat met Portugal van 1859, het overblijfsel van het<br />
Portugeesch gezag in den Archipel door onderlingen ruil of geldelijke<br />
compensatie tot het strikt afgebakend noordoostelijk deel<br />
van Timor beperkt, al het overige in het onbetwist bezit van<br />
Nederland gekomen. Van Borneo is wat minder dan een vierde<br />
deel, van Timor de kleine helft van het Nederlandsch gebied<br />
buitengesloten, op Nieuw Guinea maakt Nederland slechts aan<br />
s t e n<br />
spraak tot den 14l lengtegraad. De enclave die Portugeesch<br />
Timor in ons gebied vormt, heeft niets onrustwekkends, en Nieuw<br />
Guinea is zoo uitgestrekt en voor ons van zoo weinig beteekenis,