amsterdam. - Acehbooks.org

2 INLEIDING.
Ware hier slechts sprake van koloniën in den eigenlijken
zin, dan zou er van een Nederlandsche koloniale tentoonstelling
geen quaestie kunnen zijn. Maar het spraakgebruik der beschaafde
volken van Europa heeft den naam van koloniën ook
uitgebreid tot de gewesten die, doorgaans in de intertropische
of subtropische streken gelegen en door minder veerkrachtige
rassen bewoond, door de Europeesche natiën overheerd en aan
hun handel en nijverheid dienstbaar gemaakt zijn. Meer of min
talrijke nederzettingen van Europeanen komen wel is waar in
die streken voor; maar zij bestaan uit militairen, ambtenaren,
handelaars en planters, wier gezamenlijk aantal uiterst gering
is in verhouding tot de uitgestrektheid van het terrein en veelal
ook tot het cijfer der inlandsche bevolking, en die meestal komen
en gaan, zelden voor goed zich vestigen. Pogingen tot
ware kolonisatie zijn van tijd tot tijd in die gewesten beproefd,
maar steeds te niet gegaan, hetzij door verkeerde maatregelen
van het Bestuur, hetzij door de ongeschiktheid van klimaat en
bodem voor blijvende vestiging en vermenigvuldiging der Europeesche
rassen. Enkele grootere middelpunten van Europeesche
bevolking en beschaving, zooals in de Nederlandsche bezittingen
Batavia, Semarang, Soerabaja, Paramaribo, hebben echter meer
of min het karakter van ware volkplantingen; maar zij zouden
ons toch geen recht geven om van het Koloniale Rijk van Nederland,
van den Minister en het Departement van Koloniën,
noch ook van de tentoonstelling die ons gaat bezighouden als
eene „Koloniale" te spreken, zoo niet het spraakgebruik gewild
had, dat de numeriek onbeduidende volkplantingen den naam
van Koloniën mededeelden aan de geheele uitgestrektheid der
overheerde gewesten die zij door hunne meerderheid in wilskracht
en beschaving in bedwang houden.
In dezen zin is Nederland de tweede koloniale mogendheid,
omdat zijne bezittingen in vreemde werelddeelen alleen door die
van Groot Brittanje in uitgestrektheid en gewicht overtroffen
worden. In den Indischen Archipel, met inbegrip van het Nederlandsch
deel van Nieuw Guinea, beslaan de Nederlandsche
bezittingen een areaal, naar globale berekening, van 32800, in
Guyana en de Westindische eilanden van 2200, te zamen 35000
• geogr. mijlen, d. i. ongeveer V 6 van het areaal van geheel
Europa en bijna b'Omaal de uitgestrektheid van het rijk in Europa.
In werkelijkheid zijn echter in dit omvangrijke gebied nog uitgebreide
gewesten begrepen die niet onder regelmatig bestuur
zijn gebracht, en wier schaarsche en zwervende bevolking nauwelijks
de hand kent of gevoelt van den meester die er op het
oppergezag aanspraak maakt. In de mate waarin het Neder-