amsterdam. - Acehbooks.org

406 GROEP I. 5» Klasse.
de bladen, van bet hout en, bij palmen met inwendig zacht
en melig weefsel, van den inhoud daarvan. Alleen zij opgemerkt,
dat, wanneer bijzondere palmen in Oost- of West-indië
vermeld worden als sago-palmen, suiker-palmen of wijn-palmen,
wij eigenlijk slechts te denken hebben aan drieërlei gebruik,
berustende' op dezelfde eigenschap, namelijk op het bezit
van een melig weefsel binnen in den stam. Het zetmeel, hierin
vergaderd als reserve-voedsel ten behoeve van de ontwikkeling
der°reusachtige bloeikolven, levert sago, wanneer de boom vóór
den bloei geveld en het meel uit het inwendig weefsel uitgewasschen
wordt. Wacht men totdat de blöeikolf zich ontwikkelt,
en snijdt men deze door, dan bevat het uit de wond vloeiend
sap hetzelfde zetmeel in suiker veranderd, en kan men deze
door uitdamping afzonderen. Laat men het vocht gisten, dan
wordt dezelfde palm tot wijnpalm. Tot het winnen van sago
worden in den Indischen Archipel bij voorkeur Metroxylon sagus
en M. Rumphii gebruikt.
Het aantal palmensoorten in den Indischen Archipel staat
ongeveer met dat in tropisch Amerika gelijk, en bedraagt ongeveer
300 soorten. In Amerika hebben echter de hoogstammige
palmen, en in O. I. de klimpalmen de overhand.
De Pisang's, soorten van het geslacht Musa, behooren, behalve
Masa ensete van Abyssinië, in de bosschen van tropisch
Azië te huis, waarin zij tot eene hoogte van 6000 voet opstijgen.
Zij worden elders door andere geslachten der familie, met droge
za'addoozen en welker bladen waaiervormig naar twee zijden
uitstaan, vertegenwoordigd. Het zijn slechts schijnbaar boomen,
in werkelijkheid vaste planten met zeer lange in elkander gerolde
bladscheeden, die in schijn een stam vormen. Op de
scheede volgt de bladsteel en eene groote langwerpige bladschijf
met middelnerf en daaruit ontspringende zijnerven. Als de plant
gaat bloeien, ontstaat uit den knolvormigen stengel een bloemsteel,
die in het midden der bladscheeden oprijst en aan den
top te voorschijn komt. De bloemen komen in grooten getale,
in onvolkomen kransen gezeten en door groote schutbladen gedekt,
te voorschijn; de onderste, zich het eerst ontwikkelende,
brengen vruchten voort, de hoogere, die daarna komen, bevatten
enkel meeldraden, en vallen achtereenvolgens, tegelijk
met hare schutbladen, af; vandaar het kale deel van den bloeistengel
tusschen de vruchten en den eindknop, waarin de vorming
van nieuwe schubben en mannelijke bloemen nog langen tijd
wordt voortgezet.
Als eigenaardige vorm in de tropische bosschen mogen voorts
de Boomvarens worden genoemd, met recht opgaande, soms vrij