Download - Gierik & Nieuw Vlaams Tijdschrift

-lay-out 94 23-03-2007 09:22 Pagina 60
opwelling van teder sentiment. Gelukkig behoedt een tekst uit 1938 me
voor een nieuwe stuwing in de vaart der volken. Hij is van Roland Holst.
Nog nooit heb ik een betere formulering gevonden in verband met het verschijnsel
‘dichter’. Hij stelt dat temidden van de meeste mensen, die zich
reeksgewijs naar karaktersterke voormannen schikken, zich afzonderlijke
aanwezigen bevinden.
‘Het zijn wezens, die als het ware vanuit een ijler en volstrekter leven in
deze wereld kunnen doordringen en er zich handhaven door een tot hier
geborene in te varen nog voor de vorming van de korst, die karakter heet,
begonnen werd. Zij gaan, tegelijk hevig en droomzwaar, hier om, helder of
duister, in ons midden of afgewend, en leven – al is het maar in verhalen –
naderhand voort in de wereld of in een dorp, of maar in een straat. Soms
verschenen zij als helden of als heiligen, soms als bozen; zij leven zonder
karakter te vormen, enkel als verzichtbaarde wezens van buiten uur en feit,
luide of stille bezetenen, en kunnen, vaak nog door de herinnering, die zij
nalaten, velen uit het reeksgewijze bestaan losrukken en onverschillig
maken voor karakter of aanzien, hen verterend in de hoge koorts van het
heimwee naar de gebieden waar zij vandaan komen. Heimwee, want bij elke
wieg heeft een deur opengestaan, al was het nog zo kort en op een kier, naar
wind en licht buiten de tijd.’
Als alle zitplaatsen in alle compartimenten van de rede en het gevoel ingenomen
zijn, komt er zich dan nog zo’n dichter tussenwringen, ongevraagd.
Soms eist hij zelfs de ereplaats op, ook al parkeert hij als enige zijn woorden
in de vreemdste volgordes. Ofwel zit deze duistere gast geheimzinnig
te mompelen, ofwel brult hij het uit. Tja, het zal een manier van ‘zijn’ zijn,
zeker? Leven, zegge en schrijve. Is de echte knettergekte van de vervloekte
dichter verleden tijd, dan vinden we die nu wel terug in de teksten: woordenwatervallen,
partiturenpraat en andere bizarre tekstsoorten waarin o.a.
ook gesampled en gestreektaald wordt. Moet kunnen. Een cliché als een
kathedraal met duivenstront op naast een Homerische vergelijking. Zeer
goed. Welbegrepen. Maar op grond van deze bizarre keuzes eigenen de zelfverklaarde
uitverkorenen zich het monopolie over de poëzie toe. De poëziepolitie
– allemaal douaniers uit eenzelfde familie – heeft de strategische
posten ingepalmd en bepaalt wie geacht en gesubsidieerd wordt. Twintig
jaar geleden zou hun moeilijkdoenerij weggehoond worden. Nu is de tijd
rijp voor hun zelfontworpen professoraat in de poëzie, bij gebrek aan echte
leerstoelen.
Ik heb daar eigenlijk helemaal geen moeite mee. Ik struikel alleen maar over
gigantische pretentie, klakkeloze diefstal van opgewarmde nieuwigheidjes,
60 Wereldsmart