Risicomanagement: voorwaarde voor professioneel ... - Crow
Risicomanagement: voorwaarde voor professioneel ... - Crow
Risicomanagement: voorwaarde voor professioneel ... - Crow
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Risicomanagement</strong>: <strong><strong>voor</strong>waarde</strong><br />
<strong>voor</strong> <strong>professioneel</strong> opdrachtgeverschap<br />
Regiegroep Platform Waterschapswerken, 23 april 2010<br />
Niels van Ommen, Programmamanager RISNET<br />
1
Programma<br />
1. RISNET (5 min)<br />
2. Professioneel opdrachtgeverschap (25 min)<br />
3. Wat levert het op? (20 min)<br />
4. Risico’s & aanbesteden (40 min)<br />
- Wie draagt welk risico?<br />
- Hoe regel je overdracht van risico’s?<br />
- Risicobeheersing als gunningscriterium<br />
2
Wat?<br />
Commissies<br />
ProRail<br />
Rijkswaterstaat<br />
Rijksgebouwendienst<br />
Dienst Vastgoed Defensie<br />
Centrum Zorg en bouw<br />
Bouwend Nede rland<br />
ONRI<br />
Vereniging Stadswerk Ne derland<br />
MARSH<br />
Universiteit Twente<br />
Samen:<br />
De G4-gemee nten<br />
KENNISPLATFORM<br />
NETWERKFUNCTIE ONTWIKKELFUNCTIE<br />
Programmamanagement<br />
Ambassadeurs<br />
Werkgroepen<br />
KENNISOVERDRACHT<br />
3
Wie?<br />
4
Waarom?<br />
5
Waarom?<br />
• Reduceren faalkosten, vertraging en geschillen<br />
• <strong>Risicomanagement</strong> expliciet toegepast in 80% alle grote<br />
bouwprojecten in GWW en B&U in 2012<br />
• Versterken vertrouwen, openheid en communicatie<br />
Kortom:<br />
Professionaliseren van <strong>Risicomanagement</strong> in de Bouw<br />
6
Hoe?<br />
Cursussen<br />
RISNET<br />
Ambassadeurs<br />
Hulpmiddelen<br />
7
Professioneel OG-schap<br />
8
Professioneel OG-schap<br />
Capability Maturity Model Integration<br />
9
Professioneel OG-schap<br />
10
Professioneel OG-schap<br />
11
Professioneel OG-schap<br />
12
Professioneel OG-schap<br />
• Waarom risicomanagement?<br />
• Motivaties:<br />
1. Beheersing complexiteit<br />
2. Vergroten veiligheid<br />
3. Bevorderen integriteit<br />
4. Stimuleren innovatie<br />
5. Reductie faalkosten<br />
6. …<br />
Professioneel<br />
opdrachtgeverschap<br />
13
Motivatie 1<br />
Motivatie:<br />
Beheersing complexiteit.<br />
Quotes:<br />
‘Complexiteit is niet het probleem, maar het feit dat we<br />
doen of het er niet is.’<br />
Bron: Interview met Bent Flyvbjerg, Oxford University. Intermediair april 2009.<br />
Beheersing = beheersing serieus nemen<br />
Bron: KinG, 2008<br />
14
Motivatie 2<br />
Motivatie:<br />
Vergroten humane/constructieve veiligheid.<br />
Quotes:<br />
Veiligheidsprestatie bouw kan 50 tot 100 keer beter<br />
Bron: Rob Heezius, Shell, 2009<br />
15
Motivatie 3<br />
Motivatie:<br />
Bevorderen integriteit, vertrouwen en imago.<br />
Quote:<br />
‘Het is gemakkelijker om later vergeven te worden <strong>voor</strong><br />
een overschrijding dan om nu toestemming te krijgen<br />
met een budget dat wél realistisch is’<br />
Bron: Bent Flyvbjerg, Oxford University, 2009<br />
16
Motivatie 4<br />
Motivatie:<br />
Stimuleren van innovatieve oplossingen.<br />
Quote:<br />
Risicomijdend gedrag vormt een obstakel <strong>voor</strong> de<br />
inkoop van innovatie<br />
Bron: EU Expert Group, 2009<br />
17
Motivatie 4<br />
vrijheid<br />
aanbesteder<br />
vrijheid<br />
aanbieder<br />
Meer onzekerheden <strong>voor</strong> OG<br />
Traditioneel contract Innovatief contract<br />
18
Motivatie 5<br />
Motivatie:<br />
Reductie faalkosten, verhoging winstgevendheid.<br />
Quotes:<br />
Faalkosten in GWW: 11,2%<br />
Bron: USP, 2008<br />
Marge van 12% naar 2%<br />
Bron: TBI holding, 2009<br />
19
Wat levert het op?<br />
• Retrospectief onderzoek (faalkosten) is ‘makkelijk’<br />
• Prospectief onderzoek (bezuinigen): is lastig…<br />
• Casus: Bodemsanering Olasfa terrein Olst<br />
20
Casus: Olasfa terrein Olst<br />
Complexe bodemverontreiniging…<br />
21
Casus: Olasfa terrein Olst<br />
• Projectkosten: circa € 20 miljoen<br />
• Uitgebreide risicosessies vanwege:<br />
- Complexiteit<br />
- Grip op oplossing<br />
- Bandbreedte budget<br />
• Resultaat risicosessies: 80 risico’s + € 4 miljoen<br />
22
Casus: Olasfa terrein Olst<br />
• Beheersmaatregelen:<br />
- Communicatieplan<br />
- Extra bodemonderzoek<br />
- Juridische toets aanbestedingstraject<br />
• Kosten RM + beheersmaatregelen: + € 500.000<br />
• Actualisatie risico’s: 80 risico’s + € 2 miljoen<br />
23
Wat levert het op?<br />
€ 4 miljoen<br />
Risico's Risico's Besparing Beheersing<br />
€ 5 ton<br />
€ 1,5 miljoen<br />
€ 2 miljoen<br />
Rendement beheersmaatregelen: 1 op 3 !<br />
24
Risico’s & Aanbesteden<br />
Leidraad: CROW publicatie 274<br />
(september 2008)<br />
Risico’s & Aanbesteden:<br />
een praktische handreiking <strong>voor</strong> het verdelen<br />
van risico’s in het aanbestedingstraject<br />
25
Risico’s & Aanbesteden<br />
Top 6 knelpunten:<br />
• Openheid versus mededinging (geen vertrouwen, beperkende regelgeving)<br />
• Geen gezamenlijke risico-inventarisatie en -allocatie <strong>voor</strong>afgaand aan inschrijving<br />
• Geen generieke verdeling van risico’s beschikbaar<br />
• Het meedenken van ON/inschrijver wordt niet beloond/gestimuleerd<br />
• Hoe risico-inventarisatie en -beheersing beoordelen?<br />
• Hoe om te gaan met risico’s gerelateerd aan vergunningen en ondergrond?<br />
26
Risico’s & Aanbesteden<br />
Professioneel opdrachtgeverschap:<br />
Wij streven naar helderheid <strong>voor</strong>af over de verdeling van<br />
risico’s. Onduidelijkheden en verschillen van inzicht over<br />
contractafspraken bespreken wij open en zakelijk met<br />
elkaar.<br />
Bron: Gedragscode 'Publiek Opdrachtgeverschap', Opdrachtgeversforum in de bouw, 2007.<br />
27
Casus dijkversterking<br />
Ontwerp en versterk een dijk over 20 km lengte:<br />
• Verbreden en ophogen met grond<br />
• Fietspad opnieuw aanleggen op de kruin<br />
• Het fietspad dient te worden aangesloten op<br />
bestaande infrastructuur<br />
• Eis: binnen één jaar gereed (boete!!)<br />
Rand<strong><strong>voor</strong>waarde</strong>n:<br />
• Minimale overlast <strong>voor</strong> bewoners<br />
• Geen schade aan bestaande wegen en huizen<br />
• Werkzaamheden tijdens zomerseizoen<br />
(1 april - 1 oktober)<br />
Aanbesteder is een waterschap, wil D&C-contract<br />
Meer informatie in de handout<br />
Wie kan het risico het beste dragen? Waarom?<br />
28
Principes <strong>voor</strong> risicoallocatie<br />
Wie kan een risico het beste dragen?<br />
Geobjectiveerde criteria (kunnen) zijn:<br />
1. Beïnvloedbaarheid<br />
2. Inzicht<br />
3. Motivatie<br />
4. Draagkracht<br />
5. Bewegingsvrijheid<br />
6. Maatschappelijke verantwoordelijkheid<br />
LET OP: het is geen wiskundige formule !<br />
29
Contractuele overdracht…<br />
1. Toedeling volledig risico aan ON of OG<br />
* UAV-gc of andere <strong><strong>voor</strong>waarde</strong>n<br />
* Geobjectiveerde criteria (zie vorige sheets)<br />
2. Gelimiteerde verdeling op basis van maatgevende risicoparameter<br />
3. Gelimiteerde verdeling op basis van maximalisatie van de gevolgen<br />
4. Delen in plaats van verdelen<br />
Optie 1: één partij verantwoordelijk<br />
Opties 2 en 3: begrenzen de verantwoordelijkheid<br />
Optie 4: beide contractpartners verantwoordelijk<br />
30
<strong>Risicomanagement</strong> in EMVI<br />
31
<strong>Risicomanagement</strong> in EMVI<br />
Casus dijkversterking (zelfde casus)<br />
• Nieuwe handout: risicodossier van inschrijvers A en B<br />
• Beoordeel de geformuleerde beheersmaatregelen van beide<br />
inschrijvers<br />
• Gebruik hier<strong>voor</strong> de cijfers van < 6 (=onvoldoende), 6, 7, 8, 9 of 10<br />
• Beargumenteer (met steekwoorden) jullie beoordeling<br />
• Leg de cijfers en argumentatie (kort) vast op de uitgedeelde lijst<br />
Welk cijfer geef je aan inschrijver A en B? Waarom?<br />
32
Beoordelen beheersmaatregelen<br />
Wanneer is risicomanagement ‘goed’?<br />
Geobjectiveerde criteria (kunnen) zijn:<br />
1. Relatie met oorzaak en gevolg<br />
2. Verwachte effectiviteit, omvang restrisico<br />
3. Robuustheid/bedrijfszekerheid maatregel<br />
4. Introductie nieuwe risico’s/neveneffecten<br />
5. Afhankelijkheid derden<br />
6. SMART, voldoende onderbouwing<br />
LET OP: het is geen wiskundige formule !<br />
33
Handvatten<br />
• RISNET Ambassadeurs: bijeenkomst 19 mei<br />
• Risico’s & Aanbesteden<br />
- CROW/RISNET Publicatie 274<br />
- Cursus 10 + 11 november (Infra)<br />
• Zie flyers in handout<br />
• Zie website www.crow.nl/risnet<br />
34
Discussie<br />
35
Change language