WAAR Stedelijk openbaar vervoer in Europa – 26 voorbeelden - Crow

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tabel
Begrippen die in verschillende landen
worden gebruikt voor typen openbaar
vervoer
1 Een snelle zoekactie op het internet
leverde een lijst van zo’n vijftien verschillende
definities op.
WAAR Stedelijk openbaar vervoer in Europa
– organisatie en exploitatie;
– conclusies, met eventueel toepasbaarheid in Nederland;
– bronnen en een adres voor nadere informatie.
Een grote verscheidenheid aan technieken en begrippen
Stedelijk en stadsgewestelijk openbaar vervoer kent vele verschijningsvormen.
In deze catalogus worden alleen lichte systemen besproken.
Stadsgewestelijke treinsystemen vallen buiten het gekozen kader. Aan de
orde komen (automatische) metro’s, vormen van light rail, interlokale en
lokale tramnetten en systemen van geleide bussen. En dan zijn er nog allerlei
hybride vormen, met name tussen light rail en tram in, zoals de ons
bekende sneltram. Bij gebrek aan voldoende goede voorbeelden is er slechts
één buitenlands HOV-bussysteem opgenomen. Nederland is hier zelf voortrekker
in.
Om spraakverwarring te voorkomen is het nuttig stil te staan bij enkele
begrippen en deze te positioneren ten opzichte van benamingen in andere
talen. Vooral het begrip light rail vraagt enige toelichting, omdat dit op uiteenlopende
manieren wordt gedefinieerd 1 . Waar sommigen light rail slechts
met één of enkele technische oplossingen associëren, zien anderen het als
een paraplu waar allerlei mogelijke verschijningsvormen onder kunnen vallen,
zowel op het gebied van de voertuigen als van de infrastructuur. In
Nederland verstaan we er meestal onder een railgebonden openbaarvervoersysteem,
lichter dan een traditionele trein, voor verplaatsingen tussen
10 en 40 km dat geheel of gedeeltelijk gebruikt maakt van het spoorwegnet
en eventueel ook van lokale netten. De treinachtige variant van light rail, die
uitsluitend van de spoorweg gebruik maakt wordt in Nederland light train
genoemd (elders niet); de deelverzameling die zowel het lokale als het
spoorwegnet gebruikt wordt in navolging van het buitenland steeds vaker
tramtrain genoemd. Verwarrend is voorts het gebruik van de benaming
Docklands Light Rail voor een systeem dat in feite behoort tot de familie
van metrosystemen. Een andere bron van verwarring vormen agglomeratieve
tramlijnen met overwegend vrije baan en relatief grote halteafstand. In
Nederland gebruiken we hiervoor de benaming ‘sneltram’, terwijl
Angelsaksische landen ze onder de paraplu light rail schaart en Duitsland het
begrip ‘Stadtbahn’ hanteert. Geleidebussen ten slotte, zijn voertuigen die
door een opstaande rand, via een middenrail, via optische lezers of met
magnetische bakens in de baan worden geleid.
Nederlands Duits Frans Engels
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Stoptrein, GEN (Ge- S-Bahn, Regional RER (Réseau Commuterrail
westelijk Expresnet), (express) Bahn Expres Régional)
light train
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Metro, ondergrondse U-Bahn Metro, VAL Undergrond
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Light rail, sneltram, Stadtbahn Métro léger Light rail
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tram Strassenbahn Tramway Tram, light rail
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Geleidebus Spurbus Tramway-sur-pneus (Kerb) guided bus
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
HOV-bus – – –
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5