Geweldloos Verzet‟ en „Nieuwe Autoriteit‟ Een bijzondere ... - Expoo
Geweldloos Verzet‟ en „Nieuwe Autoriteit‟ Een bijzondere ... - Expoo
Geweldloos Verzet‟ en „Nieuwe Autoriteit‟ Een bijzondere ... - Expoo
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
„<strong>Geweldloos</strong> <strong>Verzet‟</strong><br />
<strong>en</strong><br />
<strong>„Nieuwe</strong> <strong>Autoriteit‟</strong><br />
E<strong>en</strong> <strong>bijzondere</strong> kijk<br />
op opvoeding<br />
4 de Vlaams Congres Opvoedingsondersteuning<br />
Brussel, 15 december 2011<br />
Frank Van Hol<strong>en</strong>
Inhoud<br />
Achtergrond<br />
Escalaties<br />
K<strong>en</strong>merk<strong>en</strong><br />
Interv<strong>en</strong>tiegebied<strong>en</strong>
Non-viol<strong>en</strong>t resistance<br />
Jar<strong>en</strong> 90: toepassing NVR in hulpverl<strong>en</strong>ing<br />
(Haim Omer)<br />
Na Israël, vele toepassing<strong>en</strong>, publicaties in<br />
Duitsland, Nederland <strong>en</strong> GB (o.a. kinder<strong>en</strong> met<br />
angstprobl., obese kinder<strong>en</strong>, kinder<strong>en</strong> die behandeling<br />
weiger<strong>en</strong>, computerverslaving, schol<strong>en</strong>, bredere<br />
geme<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong>, K-psychiatrie, resid<strong>en</strong>tiële voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>,<br />
groepsbehandeling<strong>en</strong>,…)<br />
Nov. ‟07: Voorstelling concept in België
Escalaties<br />
demoniser<strong>en</strong>de<br />
verklaringsstructur<strong>en</strong><br />
polariser<strong>en</strong>de affectieve<br />
schema‟s<br />
↓spanning van<br />
hulpeloosheid<br />
hulpeloosheid -<br />
onmacht<br />
verscherping spiraal van<br />
frustratie <strong>en</strong> ergernis<br />
-“Wij zijn volledig aan hem uitgeleverd”<br />
- “Als er niet snel iets verandert moogt ge hem<br />
me<strong>en</strong>em<strong>en</strong>”<br />
-“Zij maakt ons gezin kapot”
Escalaties<br />
Types van escalatie :<br />
complem<strong>en</strong>taire<br />
ouders gev<strong>en</strong> toe voor de lieve vrede<br />
toegeving<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> tot verhoging eis<strong>en</strong> / bedreiging /<br />
extremer gedrag<br />
toegeeflijke houding over hele linie, soms uit angst<br />
(instort<strong>en</strong>, weglop<strong>en</strong>, zelfmoord)<br />
symmetrische<br />
vijandigheid creëert vijandigheid<br />
escalatie van vijandigheid<br />
Interactie tuss<strong>en</strong> beide process<strong>en</strong>
K<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> NVR/NA<br />
Welbevind<strong>en</strong> (pleeg)ouders c<strong>en</strong>traal<br />
Basiscompon<strong>en</strong>t<strong>en</strong>:<br />
Bied<strong>en</strong> van actieve weerstand<br />
Vermijd<strong>en</strong> van escalatie
K<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> NVR/NA<br />
Herstel „positieve‟ autoriteit<br />
Zelfcontrole, eig<strong>en</strong> aandeel<br />
Vastberad<strong>en</strong>heid<br />
Aanwezigheid<br />
Transparantie<br />
Ondersteun<strong>en</strong>d netwerk<br />
Fout<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> mag<br />
‘Je moet niet winn<strong>en</strong>, je moet <strong>en</strong>kel volhoud<strong>en</strong>!’<br />
‘Smeed het ijzer als het koud is!’<br />
‘Fout<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> gecorrigeerd word<strong>en</strong>!’
K<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> NVR/NA<br />
Waakzame zorg<br />
3 basisaspect<strong>en</strong>:<br />
– Aandacht<br />
– Aanwezigheid<br />
– Bescherming<br />
3 niveaus:<br />
– Op<strong>en</strong> dialoog<br />
– Gerichte aandacht<br />
– E<strong>en</strong>zijdige actie
Interv<strong>en</strong>tiegebied<strong>en</strong><br />
Prev<strong>en</strong>tie van escalatie<br />
Actieve weerstand teg<strong>en</strong> probleemgedrag<br />
Verzo<strong>en</strong>ing - contactgebar<strong>en</strong><br />
Ondersteuning<br />
„Ik kan handel<strong>en</strong>‟<br />
„Dat is juist‟<br />
„Ik b<strong>en</strong> niet alle<strong>en</strong>‟
Prev<strong>en</strong>tie van<br />
escalatie<br />
Training in de-escalatie,<br />
zelfcontrole, standvastig zijn<br />
3 concept<strong>en</strong><br />
Weerstand bied<strong>en</strong> aan provocaties – id<strong>en</strong>tificatie +<br />
alternatiev<strong>en</strong> ontwikkel<strong>en</strong><br />
Niet-controler<strong>en</strong>de houding (kijk naar jezelf + vermijd<br />
acties met boodschap “Ik b<strong>en</strong> de baas”)<br />
Uitstel van reactie (“smeed het ijzer als het koud is”)
Prev<strong>en</strong>tie van<br />
escalatie<br />
Alternatieve acties<br />
Gevoelsthermometer<br />
Korte duidelijke boodschapp<strong>en</strong> met int<strong>en</strong>tie<br />
Mantra‟s<br />
Relaxatie (bv. 3-2-1-techniek, …)<br />
Zoek<strong>en</strong> naar uitzondering<strong>en</strong>, wat werkte in het verled<strong>en</strong><br />
– kleine acties van weerstand<br />
Inter-persoonlijke hulpbronn<strong>en</strong><br />
Gew<strong>en</strong>ste toekomst<br />
Observatieopdracht<strong>en</strong><br />
…
Acties van actieve<br />
weerstand<br />
Aankondiging<br />
Sit-in<br />
Telefoonronde<br />
(Volg<strong>en</strong>)<br />
(Docum<strong>en</strong>tatie van negatief gedrag)<br />
(Campagne van bezorgdheid)<br />
(Zitstaking)
Aankondiging
Aankondiging<br />
Doel<strong>en</strong>:<br />
definiëring behandeldoel<strong>en</strong><br />
(ev. 3 mand<strong>en</strong>)<br />
boodschap van geweldloosheid<br />
ritueel dat keerpunt aanduidt<br />
belangrijker voor pleegouders dan voor pleegkind:<br />
verbint<strong>en</strong>is die ze tav zichzelf aangaan<br />
eerste actie van actieve weerstand teg<strong>en</strong><br />
probleemgedrag
Aankondiging<br />
pleegouders werk<strong>en</strong> er<br />
SAMEN aan (cfr. protocol)<br />
pleegouders schrijv<strong>en</strong> aankondiging zelf, in eig<strong>en</strong><br />
woord<strong>en</strong>, in overleg met hulpverl<strong>en</strong>er<br />
op e<strong>en</strong> rustig mom<strong>en</strong>t<br />
voorbereiding (op reactie pleegkind + technisch)<br />
– ev. roll<strong>en</strong>spel
Aankondiging<br />
Taal – inhoud :<br />
niet-escaler<strong>en</strong>d<br />
zeer concreet<br />
kort<br />
respectvol<br />
helder <strong>en</strong> vrij van dreiging<br />
ge<strong>en</strong> gedragsinterpretaties<br />
niets belov<strong>en</strong>, wel : „we zull<strong>en</strong> ons best do<strong>en</strong>‟<br />
doel<strong>en</strong> zo klein mogelijk (bewaakbaar)
Sit-in
Sit-in<br />
ouders gaan kamer binn<strong>en</strong><br />
één van beide geeft concrete,<br />
korte, duidelijke boodschap<br />
ouders blijv<strong>en</strong> in stilte zitt<strong>en</strong> gedur<strong>en</strong>de vooraf<br />
afgesprok<strong>en</strong> duur (ge<strong>en</strong> verbaal of fysiek conflict)<br />
einde (redelijk voorstel / tijd is om / kans op<br />
escalatie te groot)
Sit-in<br />
Mom<strong>en</strong>t<br />
reactie op inacceptabel gedrag of<br />
gebeurt<strong>en</strong>is (cfr. aankondiging)<br />
wanneer de escalatie voorbij is<br />
(“smeed het ijzer als het koud is”)<br />
voorstel van pleegkind ge<strong>en</strong> barometer voor<br />
succes – doel is verhoging ouderlijke<br />
aanwezigheid<br />
voorbereiding op : veel voorkom<strong>en</strong>de angst<strong>en</strong> +<br />
reacties pleegkind (ev. roll<strong>en</strong>spel)
Telefoonronde<br />
Te laat thuis, weglop<strong>en</strong>,<br />
weiger<strong>en</strong> te vertell<strong>en</strong> waar<br />
Systematisch hele lijst<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> telefoner<strong>en</strong><br />
Doel<strong>en</strong> :<br />
1. manifester<strong>en</strong> van ouderlijke aanwezigheid + opnieuw<br />
lat<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> van je recht tot supervisie<br />
2. vind<strong>en</strong> van pleegkind<br />
3. collectieve druk<br />
4. terugkeer naar huis
Verzo<strong>en</strong>ing<br />
Verzo<strong>en</strong>ing - contactgebaar:<br />
onvoorwaardelijke uiting van<br />
liefde / zorg op initiatief van de ouder<br />
Voorbeeld<strong>en</strong>:<br />
boodschapp<strong>en</strong> van appreciatie, respect voor kwaliteit<strong>en</strong><br />
extraatjes of symbolische handeling<strong>en</strong><br />
metaforische verhal<strong>en</strong><br />
geme<strong>en</strong>schappelijke activiteit<strong>en</strong><br />
erk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> van eig<strong>en</strong> inbreuk<strong>en</strong> / fout<strong>en</strong><br />
Wanneer ?<br />
niet noodzakelijk meer maar wel strategisch<br />
Focus op onvoldane nod<strong>en</strong> / behoeft<strong>en</strong> (cfr. Jakob)
Verzo<strong>en</strong>ing<br />
K<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> :<br />
creër<strong>en</strong> positief dilemma<br />
relatie bestaat niet <strong>en</strong>kel uit conflict<br />
geeft mogelijkheid liefde / zorg te ton<strong>en</strong> <strong>en</strong> te reager<strong>en</strong> op gedrag<br />
kind moet niet accepter<strong>en</strong> (werkt juist door weigering)<br />
actie van zelfcontrole<br />
scheid<strong>en</strong> persoon van gedrag, verander<strong>en</strong> interne repres<strong>en</strong>tatie<br />
DOEN zonder zegg<strong>en</strong>
Ondersteuning<br />
Wet<strong>en</strong>schappelijk onderzoek<br />
sociale ondersteun<strong>en</strong>de netwerk<strong>en</strong> protectief<br />
met belangrijke impact op:<br />
– familiaal welbevind<strong>en</strong><br />
– veerkracht kinder<strong>en</strong><br />
– emotionele gezondheid <strong>en</strong> gedragsfunctioner<strong>en</strong><br />
– positief ouderschap – positief ouderlijk gedrag
Ondersteuning<br />
<strong>Geweldloos</strong> verzet zonder<br />
steun is onmogelijk<br />
Doorbrek<strong>en</strong> geheim moeilijkste maar<br />
meest effectieve opgave (weerstand<strong>en</strong>)<br />
Roll<strong>en</strong> van helpers :<br />
campagne van bezorgdheid<br />
verminder<strong>en</strong> van risico op uitbarsting<br />
aanwezig bij sit-in<br />
verzo<strong>en</strong>ing<br />
taakverlichting, ontspanningsmom<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, telefonische bijstand,<br />
<strong>en</strong>z…<br />
Ev. supportersmeeting
2nd international<br />
confer<strong>en</strong>ce<br />
New tr<strong>en</strong>ds in<br />
nonviol<strong>en</strong>t<br />
resistance<br />
http://www.opvang.be/confer<strong>en</strong>tie<br />
/index.html<br />
frank.vanhol<strong>en</strong>@opvang.be<br />
29th & 30th<br />
March 2012<br />
Antwerp
Literatuur<br />
Day, E.M. <strong>en</strong> Heismann, E. (2010), Non-viol<strong>en</strong>t resistance programme. For all those<br />
working with par<strong>en</strong>ts and carers of childr<strong>en</strong> and adolesc<strong>en</strong>ts with viol<strong>en</strong>t behaviours,<br />
Brighton, Pavilion Publishing.<br />
Goddard, N., Van Gink, K., Van der Steg<strong>en</strong>, B., Van Driel, J. <strong>en</strong> Coh<strong>en</strong>, A.P. (2009),<br />
„Smeed het ijzer als het koud is‟. Non-Viol<strong>en</strong>t Resistance op e<strong>en</strong> acuut psychiatrische<br />
afdeling voor adolesc<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, Maandblad Geestelijke Volksgezondheid, 64, 531-539.<br />
Jakob, P. <strong>en</strong> Omer, H. (in preparation), Re-connecting par<strong>en</strong>ts and Young people with<br />
serious behaviour problems – Child-focused practice and reconciliation work in non<br />
viol<strong>en</strong>t resistance therapy; part II: Utilising reconciliation gestures to address unmet<br />
needs in young people.<br />
Ollefs, B., von Schlippe, A., Omer, H., <strong>en</strong> Kriz, J. (2009), Jug<strong>en</strong>dliche mit externalem<br />
problemverhalt<strong>en</strong>. Effekte von elterncoaching, Famili<strong>en</strong>dynamik, 34/3, 256-265.<br />
Omer, H. (1999), Par<strong>en</strong>tal pres<strong>en</strong>ce. Reclaiming a leadership role in bringing up our<br />
childr<strong>en</strong>, Pho<strong>en</strong>ix Arizona, Zeig, Tucker & Co.<br />
Omer, H. (2007), <strong>Geweldloos</strong> verzet in gezinn<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> nieuwe b<strong>en</strong>adering van<br />
gewelddadig <strong>en</strong> zelfdestructief gedrag van kinder<strong>en</strong> <strong>en</strong> adolesc<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, Hout<strong>en</strong>, Bohn<br />
Stafleu van Loghum.<br />
Omer, H. <strong>en</strong> von Schlippe, A. (2004), Autorität durch beziehung. Die praxis des<br />
gewaltlos<strong>en</strong> widerstands in der erziehung, Götting<strong>en</strong>, Vand<strong>en</strong>hoeck & Ruprecht.<br />
Omer, H., <strong>en</strong> von Schlippe, A. (2010), Stärke statt macht. Neue autorität in familie,<br />
schule und gemeinde, Götting<strong>en</strong>, Vand<strong>en</strong>hoeck & Ruprecht.<br />
Omer, H. (in druk), The New Authority: Family, School and Community.<br />
von Schlippe, A. <strong>en</strong> Grabbe, M. (2007). Werkstattbuch elterncoaching. Elterliche<br />
Präs<strong>en</strong>z und gewaltloser widerstand in der praxis. Götting<strong>en</strong>, Vand<strong>en</strong>hoeck &<br />
Ruprecht.
Change language