03.09.2013 Views

2008 Nr-3 - Historische Vereniging Otto Cornelis van Hemessen

2008 Nr-3 - Historische Vereniging Otto Cornelis van Hemessen

2008 Nr-3 - Historische Vereniging Otto Cornelis van Hemessen

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

de Jacobsladder<br />

Kwartaaluitgave <strong>van</strong> de <strong>Historische</strong> <strong>Vereniging</strong> ‘<strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong>’<br />

3<br />

20 08<br />

In dit nummer:<br />

De Heerlijkheid Hoogmade<br />

100 jaar<br />

De dames Guldemond<br />

Indië-veteranen<br />

Een proces in Hoogmade<br />

Uit <strong>Otto</strong>’s plakboek


de Jacobsladder<br />

Bij de voorplaat<br />

<strong>2008</strong> is het jaar <strong>van</strong> het eeuwfeest <strong>van</strong><br />

De Heerlijkheid Hoogmade<br />

28e jaargang nr. 3, juli, augustus, september <strong>2008</strong><br />

Erelid<br />

• D. Brouwer de Koning, oud-burgemeester<br />

<strong>van</strong> Jacobswoude<br />

• C. Karmelk, oud-penningmeester <strong>van</strong> de<br />

vereniging<br />

Voorzitter<br />

• Ben Beukenholdt, Thuisweide 30, 2481 BK<br />

Woubrugge, telefoon 0172-519247<br />

Secretaris<br />

• Arjen Schreuder, Sterrenkroos 23, 2481 CM<br />

Woubrugge, telefoon 0172-518586<br />

Penningmeester<br />

• Frits Rohling, Theo Bosmanlaan 17, 2355 DA<br />

Hoogmade<br />

Bestuursleden<br />

• Jan de Feij, Bateweg 64, 2481 AN Woubrugge<br />

• Nico <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong>, <strong>van</strong> Woudeweg 17, 2481 XM<br />

Woubrugge<br />

• Thea Kok-Lansbergen, Emmalaan 74, 2481 BB<br />

Woubrugge, telefoon 0172-518585<br />

Redactie<br />

Thea Kok-Lansbergen en Arjen Schreuder<br />

e-mail kok.lansbergen@inter.nl.net<br />

Basisvormgeving en opmaak<br />

Blikveld, Den Haag<br />

Aan dit nummer werkten mee:<br />

Henk Houtman<br />

Rie Kammeraat<br />

Arjen Schreuder<br />

Foto’s:<br />

Archief fam. Van ‘t Wout<br />

Heerlijkheid Hoogmade<br />

Jan Stigter<br />

Op tijd opzeggen!<br />

Wilt u – om wat voor reden dan ook – uw lidmaatschap<br />

<strong>van</strong> de <strong>Historische</strong> <strong>Vereniging</strong> niet verlengen,<br />

vergeet dan niet dit tijdig (vóór 1 december)<br />

schriftelijk te melden aan onze penningmeester: Frits<br />

Rohling, Theo Bosmanlaan 17, 2355 DA Hoogmade<br />

•••••<br />

Contributie<br />

De contributie bedraagt € 13,- per jaar; en € 17,-<br />

voor hen die dit blad per post ont<strong>van</strong>gen. Te<br />

voldoen (bij voorkeur via de acceptgiro die u aan<br />

het begin <strong>van</strong> het jaar ont<strong>van</strong>gt) op onze rekening<br />

bij de Rabobank Kaag en Braassem nr. 35.24.14.847<br />

t.n.v. Penningmeester <strong>Historische</strong> <strong>Vereniging</strong> ‘<strong>Otto</strong><br />

<strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong>’, Theo Bosmanlaan 17, 2355<br />

DA Hoogmade.<br />

•••••<br />

ISSN 0168-1079<br />

© <strong>Historische</strong> <strong>Vereniging</strong> ‘<strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong>’.<br />

Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd en/of<br />

openbaar gemaakt worden door middel <strong>van</strong> druk,<br />

microfilm of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande<br />

schriftelijke toestemming <strong>van</strong> de uitgever.<br />

<strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong><br />

Van de redactie<br />

Beste lezers,<br />

Vakantie viert hoogtij, maar de Jacobsladder<br />

gaat door. Voorzitter Ben is er ook even tussenuit,<br />

<strong>van</strong>daar de gebruikelijke intro deze keer <strong>van</strong> de<br />

redactie.<br />

Een dikker nummer beloofden we u vorige keer,<br />

en hier is het dan. Met veel aandacht voor de<br />

jubilerende Hoogmadese harmonie en verder<br />

allerlei andere interessante artikelen en foto’s.<br />

En hebt u zich nog niet ingeschreven voor<br />

‘Woubrugge aan de Wetering’? U krijgt nog<br />

een kans – zie het stuk in dit blad.<br />

We hebben ook wat vragen.<br />

We zoeken versterking voor ons bestuur. Daarvoor<br />

zouden we graag in contact komen met jeugdige,<br />

bij voorkeur autochtone inwoners <strong>van</strong> Hoogmade<br />

en Woubrugge die in het verleden geïnteresseerd<br />

zijn. Belangstelling? Bel Ben Beukenholdt of Thea Kok!<br />

Verder zal het u niet ontgaan zijn dat de Mosquito<br />

in Woubrugge binnenkort geborgen wordt. De<br />

redactie zou het leuk vinden mensen die zich het<br />

neerstorten <strong>van</strong> dit vliegtuig herinneren – of er op<br />

een andere manier meer over weten – hierover<br />

aan het woord te laten. Ook hiervoor geldt: bel<br />

a.u.b. met een <strong>van</strong> de redactieleden.<br />

Laatste vraag: in het gemeentemuseum worden<br />

alle berichten over onze dorpen in de regionale<br />

pers bewaard. Helaas hebben we geen abonnement<br />

op het Algemeen Dagblad.<br />

Wie wil berichten in deze krant voor ons knippen?<br />

We horen graag <strong>van</strong> u!<br />

Thea Kok-Lansbergen<br />

jaargang 28 3<br />

Begrafenisonderneming<br />

St. Barbara<br />

Een foto met allerlei mensen erop, en dan geen<br />

namen? Dat kon niet, vond Ewout v.d. Dussen en<br />

hij liet het er niet bij. Een telefoontje met Theo <strong>van</strong><br />

Wieringen leverde de volgende namen op (v.l.n.r.):<br />

Siem Zwetsloot, Theo Hillenaar, Wim <strong>van</strong> Tol, Theo<br />

<strong>van</strong> Leeuwen, Bart Nieuwenhuizen, Kees <strong>van</strong> Rijn,<br />

Theo <strong>van</strong> Wieringen, Piet v.d. Ing, Truus v.d. Meer,<br />

Albert <strong>van</strong> Schie, Koos <strong>van</strong> Wieringen, Cors Kelder,<br />

Leo Lieverse.<br />

1


‘De Heerlijkheid Hoogmade’ bestaat 100 jaar<br />

Harmonie heeft dapper<br />

volgehouden<br />

door Henk Houtman<br />

Aan de Woudwetering zijn de klanken <strong>van</strong> het<br />

fanfarekorps ‘Harmonie’ na 98 jaar verstomd, maar<br />

aan de Does klinkt de blaasmuziek nog welluidend<br />

en duidelijk. De harmonie ‘De Heerlijkheid Hoogmade’<br />

houdt het dapper vol. Dit jaar viert de<br />

muziekvereniging haar 100-jarig bestaan.<br />

Het was al vroeg donker, die derde november in 1908<br />

toen de Hoogmadese muziekvereniging het licht<br />

zag. Elektriciteit was al wel bekend, Edison had de<br />

gloeilamp uitgevonden maar in Hoogmade zal men<br />

in 1908 de stallantaarns hebben ontstoken. Wie er in<br />

ieder geval bij geweest zal zijn is Jaap <strong>van</strong> der Star, 18<br />

jaar en gek op muziek. Hij had met een stafmuzikant<br />

bij het vierde regiment infanterie, J.A. Hupkens uit<br />

Leiden, gesproken die er wel oren naar had om naar<br />

Hoogmade te komen mits er genoeg belangstelling<br />

was voor het oprichten <strong>van</strong> een muziekvereniging.<br />

Die was er. Dank zij het enthousiasme <strong>van</strong> Jaap <strong>van</strong><br />

der Star werd op 3 november 1908 de harmonievereniging<br />

‘De Heerlijkheid Hoogmade’ opgericht.<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong><br />

De jaren dertig brachten nieuwe concoursen en<br />

nieuwe prijzen. In 1934 werd dan uiteindelijk een<br />

eerste prijs behaald: ‘De Heerlijkheid Hoogmade’<br />

promoveerde naar de derde afdeling. De dertiger<br />

jaren stonden ook in het teken <strong>van</strong> de uitvoeringen,<br />

gehouden in het café <strong>van</strong> Jan Witteman. In de<br />

tweede helft <strong>van</strong> de dertiger jaren ging het weer<br />

wat minder. De crisis diende zich aan, hetgeen<br />

inhield dat het voor menigeen niet meer mogelijk<br />

was om de contributie <strong>van</strong> 25 cent op te brengen.<br />

Met assistentie <strong>van</strong> muzikanten <strong>van</strong> andere<br />

verenigingen slaagde men er toch in om goede<br />

resultaten te behalen.<br />

‘De Heerlijkheid Hoogmade’ geeft in 1923 een concert voor café<br />

Hillebrand. Te zien zijn onder anderen Kees Otte, Co Hoogen-<br />

boom, Jaap <strong>van</strong> der Sar, Jan <strong>van</strong> Goozen, Nic Lieverse, Piet Borst<br />

2 Het eerste bestuur bestond uit vijf man en beroeps-<br />

men alweer een derde prijs weg op een concours. en Koos Jansen.<br />

3<br />

musicus Hupkens werd de eerste dirigent. Het eerste<br />

artikel <strong>van</strong> de statuten luidde: ‘De leden stellen zich<br />

ten doel door het gemeenschappelijk bespelen der<br />

verschillende instrumenten en het geven <strong>van</strong> uit voering<br />

elkander nuttig en aangenaam bezig te houden en<br />

in het algemeen belang werkzaam te zijn’.<br />

Moeilijk begin<br />

Het initiatief leek aan te slaan. Een half jaar later had<br />

men al 16 leden. Nu nog geld voor instrumenten,<br />

maar met zoveel niet onbemiddelde boeren om je<br />

heen moet dat lukken. Voorzitter <strong>van</strong> het eerste uur<br />

H.E.J. Bank en zijn mede-bestuursleden J. Went, P.<br />

Zwetsloot Bzn, L. Borst Pzn. en J. <strong>van</strong> der Post trokken<br />

er op uit om voor hun harmonie te pleiten. Bij een<br />

<strong>van</strong> de bezoeken kregen de bestuursleden <strong>van</strong><br />

een rijke boer een stuiver om de kas te spekken…<br />

Gelukkig leverde het bezoek aan boer Maarten <strong>van</strong><br />

Egmond meer op. Hij verstrekte een renteloze lening<br />

en <strong>van</strong> het geleende geld kon ‘De Heerlijkheid<br />

Hoogmade’ de eerste instrumenten aanschaffen.<br />

Of het boetesysteem veel geld heeft opgebracht is<br />

niet bekend, maar de regels waren in die eerste<br />

jaren streng. Voor het te laat komen of niet<br />

verschijnen op repetities en uitvoeringen werden<br />

oplopende boetes opgelegd <strong>van</strong> een paar dubbeltjes<br />

tot het grootste vergrijp, het niet verschijnen<br />

op een uitvoering, boete f. 2,50. Alleen ziekte was<br />

een excuus om niet te komen. Verder was het leden<br />

streng verboden om gedurende de repetities te<br />

roken of sterke drank te gebruiken en ook was het<br />

op straffe <strong>van</strong> 50 cent boete verboden anders dan<br />

bij uitvoering een instrument op de openbare weg te<br />

bespelen. Recidivisten konden vrezen voor een<br />

royement. Tja, muziek maken in Hoogmade is tot<br />

daar aan toe, maar het moet geen janboel worden.<br />

Eerste optreden bij geboorte <strong>van</strong> prinses Juliana op 30 april 1909<br />

‘Promenadeconcert’<br />

Op 30 april 1909 bij de geboorte <strong>van</strong> prinses Juliana<br />

konden de inwoners voor het eerst op straat kennis<br />

maken met een trotse harmonie. Het marcheren<br />

leek nog nergens op, zodat eerder <strong>van</strong> een<br />

‘promenadeconcert’ kan worden gesproken.<br />

Op 17 en 18 januari 1910 werden in het lokaal <strong>van</strong><br />

C. Hillebrand de eerste twee echte concerten<br />

gegeven. Zoals toen gebruikelijk werd naast muziek<br />

ook toneel gespeeld: het blijspel ‘Een avontuurtje<br />

<strong>van</strong> twee Schoolmeesters’ en ‘De redder in den<br />

nood’. De toegang bedroeg 10 cent, voor de<br />

pauze niet roken, aan<strong>van</strong>g 7.00 uur precies.<br />

Het programma <strong>van</strong> de eerste concerten op 17 en 18 januari 1910<br />

Mede door de Eerste Wereldoorlog met een<br />

mobilisatie als uitvloeisel kwamen de activiteiten<br />

een paar jaar stil te liggen, maar in 1919 sleepte<br />

Er zouden nog vele prijzen volgen. De kracht <strong>van</strong><br />

de vereniging is altijd geweest - en nog - dat veel<br />

aandacht werd gegeven aan de eigen opleiding<br />

<strong>van</strong> nieuwe leden.<br />

In 1928 werd het 20-jarig bestaan gevierd. Burgemeester<br />

J.E. Boddens Hosang reikte bij die gelegenheid<br />

de muziekvereniging de gemeentepenning uit.<br />

Een opname uit 1915 met het vaandel en zittend derde <strong>van</strong> links<br />

dirigent Hupkens. Twintig heren, (nog) geen dames…<br />

jaargang 28 3<br />

Het concert in 1939 in Oude Ade betekende<br />

voorlopig het laatste. Door de Tweede Wereldoorlog<br />

ging DHH op non-actief. De instrumenten<br />

‘doken onder’ op de zolder bij pastoor J.F Lips<br />

om ze uit handen <strong>van</strong> de Duitsers te houden.<br />

Dat is gelukt. Op de kermis op 8 augustus 1945<br />

schalde in Hoogmade het koper weer als <strong>van</strong>ouds.<br />

In ruste<br />

Over de jaren tussen 1948 en 1958 is weinig te<br />

vinden in de archieven. De vereniging draaide<br />

waarschijnlijk op een laag pitje. Zo omstreeks het<br />

vijftigjarig bestaan in 1958 was de vereniging in een<br />

diep dal terechtgekomen en nog geen jaar later<br />

besloot men zelfs noodgedwongen voorlopig maar<br />

in ruste te gaan.


Kermis 1950. Agent Frans <strong>van</strong> Gemerden maakt de weg vrij<br />

Hier kan <strong>van</strong> marcheren worden gesproken<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

Toch bleef het muzikale bloed stromen bij<br />

een aantal Hoogmadenaren en op 26 juni 1962<br />

was er weer een voorlopig bestuur. Onder<br />

leiding <strong>van</strong> dirigent Wim Mark ging men weer<br />

<strong>van</strong> start.<br />

Nieuw in die jaren was het fenomeen drum -<br />

band. Ook De Heerlijkheid besloot niet achter<br />

te blijven. In 1963 begon Piet Borst met dertien<br />

leerlingen een drumband te vormen.<br />

Op 19 juni 1963 trad een herboren DHH weer<br />

voor het eerst op mét nieuwe uniformen én een<br />

drumband.<br />

Hoewel de vereniging gezond was, bleven de<br />

financiën zorgen baren, maar De Heerlijkheid<br />

was in die tijd gezegend met stuwende krachten<br />

die toch het benodigde geld bijeen brachten en<br />

niet te vergeten de subsidie <strong>van</strong> de Gemeente<br />

Woubrugge. Met als resultaat dat op 21 maart<br />

1964 burgemeester J.C. <strong>van</strong> Wageningen 22<br />

nieuwe instrumenten kon overhandigen.<br />

Majorettes<br />

Het kon niet uitblijven: in 1965 werd de vereniging<br />

uitgebreid met majorettes. In 1967 hield men een<br />

uitvoering met de majorettes in het nieuw. In datzelfde<br />

jaar haalde tijdens een concours in Heiloo de<br />

drumband een eerste prijs in de derde afdeling.<br />

Zo brak 1968 aan. Het 60-jarig bestaan werd groots<br />

gevierd. Voor een waardig sluitstuk <strong>van</strong> de feestavond<br />

zorgde het fanfarekorps ‘Harmonie’ uit<br />

Woubrugge, dat een spetterende serenade<br />

verzorgde voor de jubilerende vereniging in het<br />

zusterdorp.<br />

4 5<br />

Het eerste optreden <strong>van</strong> de majorettes in 1968<br />

Met het 60-jarig jubileum in aantocht zag de<br />

vereniging er zeer gezond uit. Er waren 182<br />

donateurs en 57 leden en zoveel animo voor de<br />

muziekvereniging, dat er zelfs een wachtlijst moest<br />

worden aangelegd!<br />

De jaren zeventig brachten wederom muzikale<br />

successen, maar ook de bekende financiële<br />

problemen staken weer de kop op. Het 70-jarig<br />

bestaan kwam in zicht en als het even kon wilde<br />

men dat vieren in nieuwe uniformen. Mede door<br />

een bijdrage <strong>van</strong> het Anjerfonds lukte dit en in<br />

‘De Schuur’ presenteerde de gehele vereniging


6<br />

Sigaretje in de mond en slaan op die grote trom<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

op 3 november 1978 een show zonder weerga,<br />

compleet met harmonie, minirettes, majorettes,<br />

drumband en muziekkorpsen uit de omliggende<br />

gemeenten.<br />

De jaren tachtig kenmerkten zich door dat de<br />

verschillende onderdelen <strong>van</strong> de vereniging zich<br />

steeds beter gingen ontwikkelen. Was in het begin<br />

de gezamenlijke optredens op straat algemeen,<br />

nu trad men als onderdeel op. In 1988 werd ook de<br />

inmiddels 25-jarige drumband gefêteerd. Zij kregen<br />

nieuwe trommels. Op 31 mei 1988 behaalde de<br />

harmonie in Poeldijk de eerste plaats en promoveerde<br />

naar de tweede klasse, opnieuw een fraai<br />

succes.<br />

Engeland<br />

‘Drieluik’ werd dank zij de inzet <strong>van</strong> veel leden<br />

een prachtige, eigen repetitieruimte. De muzikale<br />

uitvoeringen werden, mede door toedoen <strong>van</strong><br />

de diverse dirigenten, moderner en ook professioneler.<br />

DHH ging zelfs ‘internationaal’. In 1993 in<br />

Woubrugge en in 1997 in Ipswich en Woodbridge<br />

in Engeland werden concerten gegeven met de<br />

Ipswich Hospital Band.<br />

In 1998 waren weer tal <strong>van</strong> acitiviteiten <strong>van</strong>wege<br />

het 90-jarig bestaan: een voorjaarsconcert, gondelvaart<br />

en als hoogtepunt het concert <strong>van</strong> de<br />

Koninklijke Militaire Kapel op 15 oktober 1998.<br />

Inmiddels staat ‘De Heerlijkheid Hoogmade’ ook<br />

op cd.<br />

<strong>2008</strong><br />

Het eeuwfeest <strong>van</strong> ‘De Heerlijkheid Hoogmade’ telt<br />

tal <strong>van</strong> activiteiten. Op 3 november 2007 werd het<br />

jubileumjaar geopend met een spetterende Night of<br />

the Proms in de ‘Royal Albert Schuur’, gevolgd door<br />

een kerstconcert, vertoning <strong>van</strong> de beroemde Bert<br />

Haanstra-film ‘Fanfare’, een tentoonstelling, voorjaarsconcert,<br />

Streetparade en het Does concert op<br />

het water. Zaterdag 27 september volgt de officiële<br />

receptie. Oud-leden zijn uitgenodigd om niet alleen<br />

naar de receptie te komen maar ook om weer wat<br />

te oefenen en later op de dag een heus concertje<br />

te geven. Op zondag 26 oktober <strong>2008</strong> volgt een<br />

eucharistieviering in de rk-kerk in Hoogmade en<br />

op zaterdag 8 november worden de festiviteiten<br />

afgesloten met een jubileumconcert onder leiding<br />

<strong>van</strong> dirigent Ton <strong>van</strong> Overdam. Van de activiteiten<br />

in het jubileumjaar wordt een dvd gemaakt.<br />

Voorzitter André <strong>van</strong> der Voorn en zijn medebestuursleden<br />

en alle anderen die bij de organisatie<br />

zijn betrokken geweest, kunnen na 8 november<br />

eindelijk weer even lekker onderuit zakken. Bij een<br />

mooi muziekje…<br />

Bronnen:<br />

• Website <strong>van</strong> ‘De Heerlijkheid Hoogmade’<br />

• ‘Met de muziek mee’, brochure uitgegeven bij<br />

het 75-jarig bestaan <strong>van</strong> de vereniging<br />

• Statuten <strong>van</strong> juni 1945<br />

7


Guldemond<br />

door Rie Kammeraat<br />

Op de omslag <strong>van</strong> Jacobsladder <strong>2008</strong>-2 stond<br />

‘‘t Hotel der Dames Guldemond’. Guldemond is<br />

een bekende naam in Woubrugge. Om er drie te<br />

noemen: Dirk, die bakker was, Wouter, ook bakker,<br />

en Jan, de logementhouder.<br />

Jan (1855-1923) en zijn vrouw Sophia Cramer (1854-<br />

1924) kwamen in 1881 in Woubrugge wonen in het<br />

logement Het Oude Rechthuis, dat zij overgenomen<br />

hadden <strong>van</strong> Willem Strijland, die met zijn vrouw<br />

Petronella Jansen en zoons Arie, Abraham en Willem<br />

in juli 1881 naar Geldermalsen was vertrokken. Jan<br />

en Sophia kregen zeven kinderen: Maria 1882, Maria<br />

1883, Enna Aletta 1884, Enna Aletta 1886, Hendrika<br />

1887, Jacob 1888 en Jacoba 1893. Maria 1882 werd<br />

vijf maanden, maar Enna Aletta 1884, Jacob en<br />

Jacoba leefden niet langer dan vier tot vijf weken.<br />

De tweede Enna Aletta trouwde met winkelier<br />

<strong>Cornelis</strong> Johannes Kroon. Hij had de kruidenierszaak<br />

aan de Comriekade overgenomen <strong>van</strong> zijn vader<br />

Abraham Kroon, die in 1911 met zijn vrouw Dirkje <strong>van</strong><br />

Kuilenburg naar Katwijk vertrok. Daar stond hij ingeschreven<br />

als Koffiehuishouder; later als hotelhouder<br />

<strong>van</strong> het hotel “Klein du Rhin”. Enna was pas 34 toen<br />

ze in 1920 stierf en <strong>Cornelis</strong> vertrok met hun dochtertje<br />

Sophia Gerarda1 eveneens naar Katwijk.<br />

Hotel Guldemond<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

Nadat in 1923 vader Jan en in 1924 moeder Sophia<br />

overleden waren stonden Maria en Hendrika er<br />

alleen voor. Volgens de boeken was Maria toen<br />

Koffiehuishoudster, maar uit de advertentie blijkt<br />

dat het koffiehuis ook hotel was. Toch lijkt het erop<br />

dat het voor de zusters te veel werd, want beiden<br />

trouwden in 1931. Maria, die toen 47 was, met<br />

Jacob ten Camp, een weduwnaar in Amsterdam.<br />

Jacob stierf kort daarop, Maria ging terug naar<br />

Woubrugge en trok bij haar zuster en zwager in.<br />

Hendrika was al 44 jaar toen ze met haar buurmanachter<br />

trouwde. Dat was Jan de Jeu, geboren in<br />

1889 en nog altijd bij zijn ouders wonend, <strong>Cornelis</strong><br />

de Jeu en Margje Los. Hendrika overleed in 1946,<br />

Maria na 1950. De zusters hadden op de grond<br />

<strong>van</strong> Hotel Guldemond een mooi nieuw huis laten<br />

bouwen en woonden daar tot hun dood. Nadat,<br />

veel later, Jan de Jeu overleden was, kocht Henk<br />

de Jeu, zoon <strong>van</strong> een broer <strong>van</strong> Jan, het huis <strong>van</strong><br />

de erfgenamen en woonde er met zijn vrouw tot in<br />

2007.<br />

De Algemene Ledenvergadering<br />

door Arjen Schreuder<br />

Op donderdag 19 juni jl. vond de algemene leden-<br />

vergadering <strong>van</strong> de vereniging plaats, die werd<br />

bijgewoond door 22 leden.<br />

De vereniging had weer een regulier jaar achter<br />

de rug, dus de agenda kon vlot worden afgewerkt.<br />

Het meest ‘interessante’ onderdeel <strong>van</strong> de ALV is<br />

tenslotte de lezing, die dit jaar werd verzorgd door<br />

Jan <strong>van</strong> Es uit Kamerik. De titel <strong>van</strong> zijn betoog was<br />

‘Limes en linies’.<br />

De limes (uitgesproken als lie-mes, latijn voor ‘grens’<br />

en ‘pad’) is de noordgrens <strong>van</strong> het voormalige<br />

Romeinse Rijk en werd <strong>van</strong> ongeveer 57 voor Chr.<br />

tot zo’n 400 na Chr. door de Romeinen gebruikt.<br />

In Nederland liep de limes <strong>van</strong> Katwijk via de<br />

Oude Rijn langs Arnhem naar Duitsland. Eén <strong>van</strong><br />

de Romeinse nederzettingen was Albaniana, het<br />

hedendaagse Alphen aan den Rijn. Albaniana was<br />

een grensfort (castellum) aan de Oude Rijn.<br />

Jan vertelde dat de toenmalige bewoners ten<br />

noorden <strong>van</strong> de limes, onze voorouders dus,<br />

door de Romeinen als onbeschaafde barbaren<br />

werden beschouwd. Daar konden we het dus mee<br />

doen.<br />

Vervolgens nam hij ons mee naar de verdedigingslinies,<br />

die in de loop der tijd in het westen <strong>van</strong><br />

Nederland zijn gevormd. De bekendste daar<strong>van</strong> is<br />

natuurlijk de Hollandse Waterlinie, een militaire linie<br />

die zich uitstrekte <strong>van</strong> de voormalige Zuiderzee bij<br />

Muiden tot aan de Biesbosch. Op zwakke punten<br />

werd deze natuurlijke verdedigingslinie aangevuld<br />

met onder meer forten, kazematten en andere<br />

verdedigingswerken. Vanaf 1815 werd een geheel<br />

nieuwe verdedigingslinie ingericht met Utrecht als<br />

centraal punt, een linie, die <strong>van</strong>af 1871 officieel de<br />

Nieuwe Hollandse Waterlinie werd genoemd, ter<br />

onderscheiding <strong>van</strong> de linie die daarna als Oude<br />

Hollandse waterlinie aangeduid zou gaan worden.<br />

Nogmaals het boek<br />

In de tweede helft <strong>van</strong> dit jaar verschijnt het al<br />

eerder besproken fotoboek ‘Woubrugge aan de<br />

Wetering’. Het telt 168 pagina’s en is gebaseerd<br />

op herinneringen <strong>van</strong> Miny Lemkes-<strong>van</strong> Wijk, Jan<br />

Stigter en Wim Zandstra. Er staan honderden foto’s<br />

in <strong>van</strong> huizen langs de Wetering. Veel foto’s uit de<br />

bekende collectie <strong>van</strong> Jan Stigter, aangevuld met<br />

privé-opnamen. Jaap Haasbroek maakte <strong>van</strong> de<br />

verhalen <strong>van</strong> Miny, Jan en Wim een interessant<br />

verhaal, Gert Buis verzorgt de vormgeving. De eindredactie<br />

is in handen <strong>van</strong> Thea Kok-Lansbergen.<br />

U begrijpt: dit boek mag geen oude (en nieuwe)<br />

Woubruggenaar missen!!<br />

Wij stellen u als lid <strong>van</strong> de vereniging nogmaals in<br />

de gelegenheid om bij voorintekening te profiteren<br />

<strong>van</strong> een korting <strong>van</strong> € 5,00 op de verkoopprijs.<br />

U betaalt slechts € 22,50 in plaats <strong>van</strong> € 27,50 voor<br />

dit standaardwerk, als u onderstaande invulstrook<br />

opstuurt naar de secretaris <strong>van</strong> de vereniging,<br />

Arjen Schreuder, Sterrenkroos 23, 2481CM in<br />

Woubrugge.<br />

Inschrijving per e-mail is ook mogelijk, graag met<br />

vermelding <strong>van</strong> uw naam en adres.<br />

8 9<br />

1 Abraham Kroon 1857-1924, Dirkje <strong>van</strong> Kuilenburg 1865-1953,<br />

<strong>Cornelis</strong> Johannes Kroon 1887-1955. Kroon, eerst schipper, dan<br />

slager en toen kruidenier, had zijn winkel op de hoek <strong>van</strong> de<br />

Comriekade en de Schoolstraat. Later zaten daar de slagers<br />

Dijkstra, Witteman en Diks. Ik kan veel in het streekarchief en in<br />

het museum vinden, maar even belangrijk is wat verteld wordt.<br />

Dit keer maakten Henk de Jeu en Jan Stigter de geschiedenis<br />

duidelijker. Met dank aan Dick <strong>van</strong> Wingerden, want zijn boek ‘Vier<br />

eeuwen Kroon’ was weer heel nuttig.<br />

Naam : …………………………………………………….<br />

Adres : ……………………………………………………..<br />

E-mail: ……………………………………………………..<br />

tekent hierbij in voor …… exemplaren <strong>van</strong> het<br />

fotoboek ‘Woubrugge aan de Wetering’ voor de<br />

intekenprijs <strong>van</strong> € 22,50.<br />

Opsturen aan: Arjen Schreuder<br />

Sterrenkroos 23<br />

2481 CM Woubrugge<br />

of E-mailen naar: arjenschreuder@casema.nl


10<br />

De Indië veteranen<br />

door Rie Kammeraat<br />

In Jacobsladder <strong>2008</strong>/2 las u hoe de Woubrugse<br />

Muziekvereniging ‘Harmonie’ een uitvoering gaf<br />

t.b.v. de ‘Woubrugse jongens overzeese gewesten’.<br />

Misschien heeft ‘de Heerlijkheid’ hetzelfde gedaan<br />

voor de Hoogmadese jongens. Ik heb er niet aan<br />

gedacht om dat na te gaan, maar wel staan de<br />

Indiëgangers uit Hoogmade en Ofwegen op deze<br />

lijst. Het waren er, voor zover was na te gaan, 41.<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

De plaatsnaam is de geboorteplaats. * = voor zover<br />

bekend nog in leven. † = niet meer in leven. vp:<br />

veldpost. vpk: veldpostkantoor. mpk: marinepostkantoor.<br />

De broers Timmers werden geboren in<br />

de Veen, woonden maar kort op Ofwegen en<br />

vertrokken (hun zuster Annie woont in Leiden, maar<br />

meer dan haar meisjesnaam kwam niet uit het<br />

geheugen).<br />

Woubrugge<br />

<strong>Cornelis</strong> Willem Anker † Cor 26.02.1927 Woubrugge vpk Madioen huzaar<br />

Gerrit Anker Gerrit 24.01.1927 Alphen vpk Bandoeng huzaar<br />

Willem de Blanken * Wim 15.10.1925 Woubrugge vpk Bandoeng soldaat<br />

Pieter Blom † Piet 26.11.1926 id. mpk Batavia soldaat<br />

<strong>Cornelis</strong> Boer † 23.01.1927 id. vpk Batavia soldaat<br />

<strong>Cornelis</strong> de Boer * Kees 20.09.1926 id. vp Batavia soldaat<br />

Jan de Bruijn † Jan 23.06.1926 id. vp Soerabaja soldaat<br />

Nicolaas de Bruijn * Niek 14.12.1927 id. vp Soerabaja jager<br />

<strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> Dorp † Cor 22.03.1926 id. Andir soldaat motor-<br />

Bandoeng<br />

pool<br />

Jan Maurits <strong>van</strong> Egmond † Jan 10.02.1929 id. mar.kazerne<br />

Weltevreden<br />

Batavia matroos<br />

<strong>Cornelis</strong> Adr. den Hertog † Cor 18.12.1925 id. vp Batavia wachtmeester<br />

Pieter den Hertog † Piet 24.01.1926 id. vpk Soerabaja soldaat<br />

Adriananus J.den Horder † Adriaan 14.08.1925 id. vpk Padang soldaat<br />

Franciscus Thom. Huigsloot -- 09.04.1927 id. vpk Soerabaja soldaat<br />

Hendrik de Jeu * Henk 05.05.1927 id. marine<br />

Johannes Jongeneel † Jo 04.03.1926 id. vpk Bandoeng soldaat<br />

Wander Ger.<strong>van</strong> der Laan † -- 28.09.1929 id. k.m. pk Batavia vliegtuigmaker<br />

Marinus Arie <strong>van</strong> Luling † Rien 08.03.1926 id. vp Makassar sergeant<br />

A.... . <strong>van</strong> der Nagel -- -- -- vpk Soerabaja huzaar<br />

Arie Peters * Arie 29.12.1925 id. vpk Batavia jager<br />

<strong>Cornelis</strong> Roodenburg * Cor 30.11.1925 Rijnsaterw. vpk Batavia grenadier<br />

Jacob Roos † Jaap 17.01.1927 Woubrugge vp Soerabaja grenadier<br />

Marinus C. Roosemalen * Rinus 15.10.1926 Vinkeveen vp Medan soldaat<br />

Jacob <strong>van</strong> Tol * Jaap 20.09.1925 id. vpk Batavia korporaal<br />

Petrus Jac. <strong>van</strong> Veen Piet ? 25.07.1926 id. Poerwokerto<br />

Reinder <strong>van</strong> der Zee -- 29.06.1928 Oosterzee vpk Batavia,later<br />

Cheribon?<br />

soldaat<br />

Hoogmade<br />

Laurentius J. Bouwmeester † Lau 26.08.1928 Nieuwe Wet. vpk Batavia soldaat<br />

Peterus M. Bouwmeester† Piet 08.09.1926 Nieuwe Wet. vpk Palembang soldaat<br />

Johannes J. Hoogenboom* Jan 30.03.1926 Hoogmade Makassar soldaat<br />

Petrus L. <strong>van</strong> der Klauw * Piet 27.04.1928 id. vpk Poerwokerto soldaat<br />

Gerardus W. <strong>van</strong> der Laan † Gerrit 11.01.1926 id vpk Batavia soldaat<br />

Bernardus H.<strong>van</strong> Leeuwen * Bert 08.06.1926 id. vpk Batavia soldaat<br />

Johannes J. <strong>van</strong> Leijden † Jan 18.01.1926 id. vpk Palembang soldaat<br />

<strong>Cornelis</strong> J. Lieverse * Kees 03.05.1927 id. vpk Semarang soldaat<br />

Leonardus J. Lieverse * Leo 11.07.1925 id. vpk Medan soldaat<br />

Hendrikus S. <strong>van</strong> Rijn † Henk 10.06.1925 id. vpk Padang soldaat<br />

Hermanus C. <strong>van</strong> der Star † Herman 24.12.1926 id. vpk Soerabaja soldaat<br />

Wilhelmus Th.J. v. der Star † Wim 03.03.1926 id. vpk Soerabaja soldaat<br />

Wilhelmus ? J.C. Timmers Wim -- -- vpk Soerabaja soldaat<br />

Johannes ? J.C. Timmers Joop -- -- mar.kazerne<br />

Weltevreden<br />

Batavia matroos<br />

Petrus Fr. Zwetsloot * Piet 31.07.1926 id. vpk Soerabaja soldaat<br />

Knipsels in ons museum :<br />

• Cor de Boer, Kerkweg 6, Wb, eind juni 1947 met<br />

de Volendam, aan- en afvoertroepen.<br />

• Piet den Hertog, Kerkweg 34, Wb, vertrek 8 mei<br />

1947 met Johan <strong>van</strong> Oldenbarneveld, in 1950 in<br />

Semarang.<br />

• Arie Peters, Kruisweg 12, Wb, vertrek 19.11.1947<br />

met de Kota Baroe, was op Halmaheira,<br />

Ternate, Celebes, in dec. 1949 in Soerabaja.<br />

• Cor Roodenburg, Vieramb.weg 87, Wb,<br />

vertrek 3 oct. 1946 met de Tengelberg,<br />

aankomst 29 oct. <strong>van</strong> Priok naar Buitenzorg,<br />

in aug. 1948 in Tjikembang, werkte bij de<br />

telefooncentrale.<br />

• Jaap <strong>van</strong> Tol, v.Hem. kade 30, Wb, vertrek 6<br />

febr.1947 met de Johan <strong>van</strong> Oldebarnevelt,<br />

in juli 1948 in Tjabang, niet ver <strong>van</strong> Batavia,<br />

geweermaker.<br />

Deze lijst is gebaseerd op een adressenlijst voor<br />

een kerstgroet <strong>van</strong> december 1948 en de burgerlijke<br />

stand, voor zover toegankelijk, in het streekarchief,<br />

krantenknipsels in ons museum, en de<br />

onmisbare hulp <strong>van</strong> Henk de Jeu en Jan Hoogenboom.<br />

Jan vertrok met de Boisevain in april 1947<br />

en zou een jaar wegblijven, maar het werden er<br />

drie.<br />

Henk de Jeu bezit een lang gedicht <strong>van</strong> Pierre<br />

Huyskens, getiteld: “Vertel het eens jouw kleinkind,<br />

veteraan”. Enkele regels hieruit :<br />

Leg het je kleinzoon of -dochter maar uit,<br />

veteraan, waarom je <strong>van</strong> W.O. II bevrijd,<br />

niet zomaar vrijelijk kon studeren<br />

of gewoon voor de wederopbouw <strong>van</strong> je land,<br />

dat aan toch zware verwoesting leed,<br />

een opbouwend vak mocht leren.<br />

Nee - je werd eerst, zoals dat heette<br />

“onder de wapenen geroepen”, of je wilde of niet,<br />

bij de honderdvijftigduizend man troepen<br />

die als een kolossale expeditionaire macht<br />

volgens een kamerbreed democratisch accoord<br />

naar de bedreigde Oost werden gebracht.<br />

Aanvullingen, verbeteringen en wat dies meer<br />

zij zal de redactie gaarne ont<strong>van</strong>gen. In de<br />

Jacobsladder is er plaats voor.<br />

11


12<br />

Uit <strong>Otto</strong>’s plakboek<br />

Gevonden door Rie Kammeraat<br />

13 juli 1918<br />

Door het bestuur der Chr. Zangver. alhier, is een<br />

Kinderzangkoor opgericht, dat reeds 28 knaapjes<br />

en meisjes telt.<br />

Helaas niets over gevonden.<br />

16 augustus 1918<br />

Gisteren is ons nieuwe post- en telegraafkantoor<br />

geopend, hetwelk aan alle eischen voldoet: ruime<br />

lokalen, ook voor het publiek, en een geïsoleerde<br />

spreekcel.<br />

In ons museum ligt een ‘Chronologisch overzicht<br />

<strong>van</strong> de geschiedkundige ontwikkeling <strong>van</strong> het<br />

hulpkantoor te Woubrugge’. Enigszins verkort volgt<br />

hier de opkomst, maar niet de ondergang <strong>van</strong> dit<br />

postkantoor.<br />

1852 vestiging bestelhuis<br />

1861 ver<strong>van</strong>ging door hulppostkantoor<br />

1887 rijkstelefoonkantoor, in 1905 hulptelegraafkantoor<br />

genoemd<br />

1913 hulptelefoonkantoor<br />

1928 hulppost-, telegraaf- en telefoonkantoor<br />

ver<strong>van</strong>gen door post-, telegraaf- en telefoonstation<br />

1943 ver<strong>van</strong>ging door hulppost- en telegraafkantoor<br />

annex telefoonstation<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

1947 ver<strong>van</strong>ging door hulppost- telegraaf- en<br />

telefoonkantoor<br />

1952 automatische telefooncentrale<br />

1975 voor de 3-cijferige telefoonnummers komt<br />

een 8 te staan<br />

De namen <strong>van</strong> de brievengaarders, bestellers en<br />

kantoorhouders zijn er ook bijgeschreven.<br />

En wat aantekeningen, zoals: overgegaan naar de<br />

bromfietsgroep <strong>van</strong>uit Alphen aan den Rijn.<br />

Wie wil eens wat meer schrijven over dit onderwerp?<br />

11 september 1918<br />

Bij den landbouwer M. te Woubrugge, waren ‘s<br />

nachts een vijftal groote kazen ontvreemd uit zijn stal.<br />

Het mocht de politie aldaar gelukken den dader te<br />

Katwijk op te sporen en de kazen bij opkoopers alhier<br />

en te Roelofarendsveen in beslag te nemen.<br />

Bij de meeste boeren die in het bevolkingsregister<br />

als landbouwer te boek stonden, werd landbouwer<br />

ver<strong>van</strong>gen door veehouder. Veehouders met een M<br />

waren de Van der Meer’s, Dirk Molenaar en<br />

de Mooren, maar hun bedrijven lagen niet in<br />

Woubrugge zelf. Wel in Woubrugge woonden Kornelis<br />

Molenaar (x met Aagje Los), maar hij overleed<br />

in 1915, en <strong>Cornelis</strong> Molenaar (x Gerritje Kroes), die<br />

zijn bedrijf overgedaan had aan zoon Dirk. Het is al<br />

60 jaar geleden en nog is het tobben over die kazen.<br />

Het postkantoor aan de Kerkstraat<br />

1746 - EEN PROCES IN HOOGMADE<br />

door Rie Kammeraat<br />

Toen ik in de criminele dingboeken <strong>van</strong> Hoogmade<br />

de naam Klaverweijde tegenkwam, dacht ik direct:<br />

dat is aardig, een stuk over de man die door de<br />

Hoogmadenaars zo geacht werd, dat een belangrijke<br />

weg naar hem vernoemd werd. En toch<br />

een crimineel. Maar zo was het niet. De Van Klaverweijdeweg<br />

is (hoewel de huidige schrijfwijze anders<br />

doet vermoeden) genoemd naar twee Leidse<br />

notarissen1 , die Klaverwijden heetten.<br />

En dit verhaal gaat over Pieter Willemsz Klaverweijde,<br />

die op 31.10.1698 in de R.K. kerk <strong>van</strong> Lisse werd<br />

gedoopt. Zijn ouders waren Willem Jansz Klaverweijde<br />

en Cnelisje Pieterdr Langeveld. Cnelisje was<br />

Willem’s derde vrouw. Ze trouwden op 21 mei 1697<br />

en 3 maanden later kwam Leendert 1697, gevolgd<br />

door Pieter 1698, Geertje 1700 en Cornelia 1701.<br />

Vader Willem stierf in 1701, Pieter was toen net drie<br />

jaar. Vanuit Lisse kwam hij in Esselijkerwoude, waar hij<br />

al woonde toen hij op 20 oktober 1733 trouwde met<br />

Marijtje Tijssen Hofdijk uit Hoogmade. De meeste bruiden<br />

en bruidegoms betaalden voor het registreren<br />

<strong>van</strong> hun voorgenomen huwelijk of niets, dus pro deo,<br />

of fl. 3.- , maar Pieter en Marijtje betaalden elk fl.<br />

6.- en daaruit blijkt dat ze tamelijk welgesteld waren.<br />

Haar vader, Matthijs Hendriksz Hofdijk, was bouman.<br />

Pieter en Marijtje kregen zes kinderen: Cornelia<br />

1735, Willem 1736-1739, Matthijs 1738-1739, Willem<br />

1740, Matthijs 1742-1744 en Pieter 1744. Marijtje<br />

werd begraven op 4 februari 1745. En misschien<br />

was er verband tussen Pieters gedrag in 1746 en<br />

het verlies <strong>van</strong> zijn vrouw - in die tijd werd gestraft<br />

zonder daarbij “verzachtende omstandigheden”<br />

te betrekken. Hoe het zij, op de Rechtdag <strong>van</strong><br />

23 juni 1746 moet hij voor Schout en Schepenen<br />

verschijnen.<br />

Johannes Thijssen, als procureur en gemachtigde<br />

<strong>van</strong> Josue l’Ange Josuezoon, de Baljuw, schout en<br />

secretaris <strong>van</strong> de Vrije Grondheerlijkheid <strong>van</strong> Hoogmade,<br />

is eiser en Pieter Klaverweijden, wonend in<br />

1 ‘Straten schrijven historie, door Hans <strong>van</strong> der Wereld, uitgave<br />

Hist.Ver. O.C.v.H.: 2 Leidse notarissen, mr. J.J. Klaverwijden en zijn<br />

zoon mr. C.H.P. Klaverwijden, die beiden gedurende enige tijd<br />

regent waren <strong>van</strong> de Stichting Erven <strong>Cornelis</strong> Sprongh.<br />

Hoogmade, de gedaagde. De eiser, als schout en<br />

secretaris <strong>van</strong> Hoogmade, was door de erfgenamen<br />

<strong>van</strong> de weduwe <strong>van</strong> Matthijs Hendriksz Hoffdijk verzocht<br />

om de roerende goederen die in de boedelwaren<br />

gevonden, in het openbaar te verkopen.<br />

Op 16 juni was hij met twee schepenen daaraan<br />

begonnen, maar Pieter probeert dat te verhinderen<br />

en valt de Baljuw aan op een “op een lasterlijke en<br />

faamrovende wijze”. En dat temidden <strong>van</strong> de<br />

schepenen, een massa mensen uit Hoogmade,<br />

stedelingen en anderen die naar het boelhuis<br />

waren gekomen, want boeldagen waren heel<br />

aantrekkelijke evenementen in die dagen, zeker<br />

voor de vrouwen. L’Ange is een aanzienlijk man en<br />

Pieter’s schelden en dreigen neemt hij niet. Maar<br />

Pieter weigert zijn mond te houden en schreeuwt:<br />

“Je komt om je geld te verdienen, ik wil niet swijgen,<br />

je kunt me niet deeren, ik scheijt in jou, je kunt doen<br />

wat je geleerd ben.” Daar bleef het niet bij, want<br />

Pieter heeft ook al de brutaliteit gehad om te hem<br />

toe te voegen: “Souw je hier drie à vier dagen<br />

boelhuijs houden, dat sal zo niet gaan, als je goddomen<br />

niet maakt dat je morgen avond gedaan<br />

hebt, sal ik tonen off ik niets te seggen heb, en sal je<br />

allegaars voor de kont schoppen.”<br />

Eerherstel gevraagd<br />

L’Ange vindt dat zijn ambt en goede naam door<br />

de verregaande hoon, smaad en laster, hem aangedaan<br />

op een publieke boelhuisdag dusdanig<br />

aangetast zijn, dat hij eerherstel en compensatie<br />

eist. Pieter zal zijn woorden moeten terugnemen. De<br />

procureur vraagt dan ook Pieter te veroordelen om<br />

in de openbare vierschaar God en justitie te bidden<br />

om vergiffenis, te doen erkennen dat zijn laster en<br />

beledigingen geen waarheid waren, dat het hem<br />

spijt en dat hij berouw heeft. Hij moet verklaren dat<br />

hij de eiser kent en erkent als een eerlijk man. En<br />

ten behoeve <strong>van</strong> de gereformeerde armen dezer<br />

heerlijkheid zal hij 200 zilveren ducatons2 moeten<br />

betalen, of meer, of minder, zulks ter beoordeling<br />

<strong>van</strong> de vierschaar.<br />

Pieter is echter niet verschenen en daarom wordt<br />

de rechtszaak tot 9 juli aangehouden. Dan is hij er<br />

2 Dukaton: Oudhollandse zilveren munt <strong>van</strong> 3 gulden en 3 stuivers,<br />

ook zilveren rijder genoemd.<br />

13


wel. Hij hoort de aanklacht, vraagt aan de sche-<br />

penen om matiging <strong>van</strong> de eisen en zegt dat het<br />

nooit zijn bedoeling is geweest de eiser te beledigen.<br />

En dat wordt in het verslag als volgt verwoord,<br />

alhoewel het de fraaie taal <strong>van</strong> de secretaris zal<br />

zijn, zelf zal hij het gewoner gezegd hebben: Ik<br />

onderschreeve Pieter Klaverweijden declareren<br />

bij deezen, dat mij niet wel voorstaat dat ik alle de<br />

expressien vervat in den Eijsch in cas <strong>van</strong> Injurie, mij,<br />

door de Bailjuw L’Ange ten lasten gelegt, zouden<br />

hebben gebruijkt, dog dat egter wel waar kan zijn,<br />

dat ik ten tijde bij die Eijsch gemelt, in haastigheijd<br />

wel eenige injurieuse woorden den Bailluw L’Ange<br />

heb aangewreven, die mij gantsch niet betaamde,<br />

vervolgens verklare ik met deze mijne ondertekening<br />

dat zo ik al eenige injurieuse woorden, bij<br />

die Eisch breder omschreeven, mogte hebben<br />

gebruijkt, mij zulks in haastigheijd is ontvallen, en<br />

dat ik die geenzints gestand houden, maar daar<br />

<strong>van</strong> wel expresselijk te peniteeren met betuijging<br />

dat mij zulks ten uijterste leet is, dat ik deswegen<br />

Excuus versoek en dat ik integendeel de Bailliuw<br />

L’Ange niet anders ken dan voor een eerlijk man.<br />

Versoekende verders, dat de Heeren Schout en<br />

Schepenen <strong>van</strong> Hoogemade (om redenen voorz.)<br />

het twede lith <strong>van</strong> de voorz. Eijsch en conclusie<br />

gelieven te modereren. Actum den 2 Julij 1746.<br />

(is get.) Pieter Willemsz Klaverweijde.<br />

Van Klaverweijdeweg<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

Spijt?<br />

Om te zeggen dat Pieter echt spijt heeft, nee, <strong>van</strong><br />

de beledigingen herinnert hij zich niet zo veel, hij<br />

was kwaad en daardoor heeft hij wellicht dingen<br />

gezegd die niet staande zijn te houden, hij weet<br />

dat de baljuw een eerlijk man is. Hij moet wel op de<br />

knieën, want als de schout en schepenen akkoord<br />

gaan met een boete <strong>van</strong> 300 zilveren ducatons3 , is<br />

Pieter heel slecht af.<br />

Thijssen accepteert de boetedoening, maar eist<br />

dat Pieter de proces- en onvermijdelijk overige<br />

kosten betaalt. Schout en schepenen overleggen<br />

en besluiten dat Pieter de proces kosten betaalt en<br />

als boete een Gouden Dukaat4 en behoeve <strong>van</strong><br />

de gereformeerde armen <strong>van</strong> de heerlijkheid moet<br />

fourneren.<br />

Rest de vraag: wat was er aan de hand? Matthijs<br />

Hendrickz Hofdijk, zijn vrouws vader, was getrouwd<br />

geweest met Aafje Dirksdr <strong>van</strong> Sijl. Matthijs overleed<br />

op of voor 6 december 1738 en Aafje werd begraven<br />

op 12 mei 1746. De erfgenamen verkochten onderhands<br />

het huis en de koper betaalde er veel meer<br />

voor dan het bij een publieke veiling zou hebben<br />

opgebracht. De enige reden zou kunnen zijn, dat<br />

het de boedel <strong>van</strong> zijn schoonmoeder was en hij,<br />

in de plaats <strong>van</strong> zijn overleden vrouw, niet bij de<br />

verdeling en verkoop betrokken was geworden.<br />

Maar....... hééft Pieter de kosten <strong>van</strong> het proces en<br />

de gouden dukaat betaald?<br />

Rechtdag<br />

Op de rechtdag <strong>van</strong> 15 september geeft Lucas<br />

Verhooft, de advocaat <strong>van</strong> de baljuw, een overzicht<br />

<strong>van</strong> de kosten, in totaal 31 gulden 12 stuivers<br />

14 penningen, die Pieter betalen moet, maar niet<br />

betaald heeft. De rekening ad 56 gulden 12 stuivers<br />

en 8 penningen <strong>van</strong> Johannes Thijssen wordt<br />

evenmin voldaan. Erger nog, Jan Maartensz <strong>van</strong><br />

der Boon, de gerechtsbode, merkt bij zijn laatste<br />

3 Een zilveren dukaat: Hollandse rijksdaalder = fl. 2.50. Er waren<br />

geen centen, wel duiten = 1/8 <strong>van</strong> een stuiver, en penningen =<br />

1/16 <strong>van</strong> een stuiver; een Vlaams pond bestond uit 40 grooten, en<br />

een groot was een ½ stuiver).<br />

4 Gouden Dukaat: oude gouden munt <strong>van</strong> 3,50 gram. Van<br />

Dale: sedert 1568 het voornaamste goudstuk <strong>van</strong> de Republiek,<br />

waar<strong>van</strong> aanmunting, als handelsmunt, is voortgezet onder het<br />

Koninkrijk tot 1960.<br />

aanmaning dat Pieter met een deel <strong>van</strong> het huisraad<br />

verdwenen is. Hij vraagt toestemming om,<br />

met hulp <strong>van</strong> de schout en twee schepenen, de<br />

overige goederen in beslag te mogen nemen. Dat<br />

gebeurt en als alles verkocht is en de rekening <strong>van</strong><br />

de lasten en baten is opgemaakt, blijft er nog 34<br />

gulden en 14 stuivers over. Die rekening is helaas<br />

niet bewaard gebleven. Op 3 november wordt het<br />

geld verdeeld: gerechtskosten, zoals het schrijfwerk<br />

<strong>van</strong> de secretaris, verteringen, de 100e penning<br />

enz., het bedrag dat Jan <strong>van</strong> der Boon voor<br />

zijn werk nog tegoed heeft en een restje dat voor<br />

onbekende crediteuren wordt bewaard.<br />

Pieter woonde op de Rijpwatering, maar bezat<br />

geen eigen huis. Maar waar is hij gebleven? Niet<br />

in Esselijkerwoude.<br />

De kinderen<br />

De twee kinderen, Cornelia en Willem, zijn in de<br />

loop <strong>van</strong> 1746 resp. 11 en 6 jaar geworden. Ze<br />

erven samen hun moeders erfdeel, een kwart <strong>van</strong><br />

de opbrengst <strong>van</strong> het huis en de inboedel <strong>van</strong><br />

hun grootouders. Maar dat geld wordt beheerd<br />

via de voogden, maar waar zijn ze zelf? In 1763<br />

erven ze wederom <strong>van</strong> hun moeder. Cornelia is<br />

dan getrouwd met Jurrie Schelling uit Ter Aar. Daar<br />

wordt ze moeder <strong>van</strong> zeven kinderen. Maar wie<br />

woont er ook in Ter Aar ? Pieter, die weer getrouwd<br />

is en wiens dood op 10.12.1768 aangegeven wordt<br />

door zijn vrouw. Haar naam staat er niet bij en in<br />

déze contreien is hun huwelijk niet gesloten. De<br />

aangifte is pro deo, geld was er dus niet. Jurrie en<br />

Cornelia hadden het beter, dankzij het bedrijf dat<br />

Jurrie had. Zij overleden in respectievelijk 1792 en<br />

1789 en voor beiden moest fl. 3.- betaald worden.<br />

Broer Willem Klaverweide, wonend in Alkemade<br />

aan de Rijpwetering, wordt voogd over hun jongste<br />

zoon, <strong>Cornelis</strong>. En alhoewel hier steeds Ter Aar<br />

genoemd wordt, zou dat wel Langeraar geweest<br />

kunnen zijn. Het gezin is R.K. en Jurrie overlijdt in Langeraar,<br />

zoals uit een notariële acte blijkt. Bovendien<br />

is Ter Aar een protestant, Langeraar een roomskatholiek<br />

dorp. Maar of Pieter ooit betaald heeft?<br />

Misschien is het in Hoogmade terug te vinden, maar<br />

ik laat het ongevonden en eindig hiermee dit<br />

verhaal uit het crimineel dingboek <strong>van</strong> Hoogmade.<br />

Uit het ‘Leidsch Dagblad’ <strong>van</strong> 1948<br />

27 juli 1948<br />

VISSER VERDRONKEN<br />

Maandagmorgen zag de molenaar K. <strong>van</strong> de<br />

watermolen aan de Wijde A dat een roeiboot<br />

al enige tijd niet ver <strong>van</strong> de molen gelegen had<br />

zonder dat hij iets <strong>van</strong> de inzittende bemerkte. Zijn<br />

vermoeden dat hier een ongeluk gebeurd was,<br />

bleek waar te zijn. Een visser, zekere S. uit Wassenaar,<br />

is op onverklaarbare wijze over boord geraakt<br />

en verdronken.<br />

31 juli 1948<br />

Uit de RAADSVERGADERING <strong>van</strong> vrijdagavond:<br />

Aan de heer H.v.d.Nagel, hulpkeurmeester bij de<br />

gemeentebedrijven, werd met ingang <strong>van</strong> 1 Juli j.l.<br />

eervol ontslag verleend.<br />

Het laatste agendapunt betrof de gemeentesubsidie<br />

ten behoeve <strong>van</strong> de R.K.school te Hoogmade.<br />

Deze school achtte een bedrag <strong>van</strong> fl. 13,62 per<br />

leerling te laag, vroeg aan de minister fl. 36.- per<br />

leerling en ontving als antwoord een voorstel <strong>van</strong><br />

de minister, akkoord te gaan met een bedrag <strong>van</strong><br />

fl. 25.-. De meerderheid <strong>van</strong> het college <strong>van</strong> B. en<br />

W. stelt voor, bij de minister in beroep te gaan tegen<br />

dit voorstel. Na enige discussie verklaarde de raad<br />

zich met 4 tegen 3 stemmen akkoord.<br />

14 15<br />

Hendrik <strong>van</strong> der Nagel werd geboren in 1878 als<br />

zoon <strong>van</strong> Jan v.d. Nagel en Magteldje Alblas.<br />

Hij trouwde met Aaltje <strong>van</strong> Beijeren <strong>van</strong> 1883. Er<br />

kwamen vijf kinderen: Jan 1907, die maar 6 weken<br />

werd, Jan 1908, Niesje 1911, Dirk 1913 en Hendrik<br />

1916. Van beroep was hij op papier veekoper,<br />

maar in de praktijk was dat knors of knost, de koper<br />

en slachter <strong>van</strong> kleinvee en kalveren.<br />

Henk de Jeu vertelde dat Henk v.d. Nagel, samen<br />

met Kees Boer, bij de boeren nuchtere kalveren<br />

ophaalde. Zo’n dier werd dan vervoerd in de mand<br />

voorop de transportfiets. Als er een noodslachting<br />

was kondigde Henk dat met veel kabaal aan. Aan<br />

zijn fiets hing hij een grote, glanzend gepoetste<br />

koperen platte pan (zoiets als een koekepan), sloeg<br />

er al rijdend met een houtje op en werd zo een<br />

bekend slagwerker. In 1946 woonde hij op no. 50


<strong>van</strong> de Boddens Hosangweg. Het vlees moest<br />

worden gehaald bij de noodslachtplaats aan de<br />

Aarkade in Alphen; een steen met VLEESCH-<br />

VERKOOP herinnert aan de tijd dat mensen in<br />

de rij stonden voor een stuk goedkoop vlees. Uit<br />

Woubrugge waren er heel wat die er lopend heen<br />

gingen.<br />

Ander geluid: de Harmonie behaalde 30 juli in<br />

Montfoort een derde prijs in de 2e afd. met 235<br />

punten<br />

1 september 1948<br />

GEMEENTERAAD<br />

De gemeenteraad kwam bijeen om een indrukwekkende<br />

toespraak <strong>van</strong> burgemeester Van<br />

Wageningen aan te horen, waarin deze o.m. de<br />

gemeentelijke wetenswaardigheden gedurende<br />

de regering <strong>van</strong> Koningin Wilhelmina de revue<br />

liet passeren. Met algemene stemmen besloot de<br />

raad een brief <strong>van</strong> hulde aan H.M. de Koningin te<br />

zenden.<br />

Inmiddels waren Maandag de feestelijkheden<br />

begonnen met een allegorische optocht. De<br />

versiering was door vele deelnemers goed verzorgd.<br />

Des middags was er een voetbalwedstrijd<br />

tussen WVV en Valken Boys (3-2). Des avonds vond<br />

de opvoering plaats <strong>van</strong> het openluchtspel<br />

“Om de Koningsmacht”, dat veel succes oogstte.<br />

De tweede dag werd begonnen met koraal<br />

muziek. De kinderen werden toegesproken door<br />

de burgemeester, waarna zij een zanghulde<br />

brachten. Het gezelschap Biesheuvel hield daarna<br />

de kinderen genoeglijk bezig op het feestterrein.<br />

Ook de volksspelen trokken de nodige belangstelling<br />

en deelname. Des avonds vond een<br />

voorstelling <strong>van</strong> het gezelschap Biesheuvel<br />

voor ouderen plaats.<br />

3 september 1948<br />

DE HEER H. DE BOER OVERLEDEN<br />

In de ouderdom <strong>van</strong> 77 jaar is te Zeist overleden de<br />

heer H. de Boer.<br />

De heer de Boer is ruim 40 jaar hoofd geweest <strong>van</strong><br />

de Chr. Nat. School alhier. Toen hij op 65 jarige leeftijd<br />

gepensioneerd werd vestigde hij zich te Zeist.<br />

De begrafenis heeft heden plaats gehad op de<br />

Jacobsladder <strong>2008</strong> <strong>Otto</strong> <strong>Cornelis</strong> <strong>van</strong> <strong>Hemessen</strong> jaargang 28 3<br />

Nieuwe Algem. begraafplaats te Zeist.<br />

Hendrik de Boer werd op 23.08.1871 in Workum<br />

geboren. In maart 1895 kwam hij, nog niet<br />

getrouwd, in Woubrugge. In de loop <strong>van</strong> dat<br />

jaar kwamen zijn zuster Dieuwke en, wat later,<br />

zijn ouders Pieter en Antje de Boer-Zuiderbaan,<br />

ook Friezen uit Workum. Hij trouwde met Maria Maal<br />

(1872) en er kwamen drie kinderen: Anna Maria in<br />

1906, Lydia Hendrika in 1908 en Pieter Arie Hendrik in<br />

1910. Lydia was 16 toen zij stierf. Anna trouwde met<br />

Jacob <strong>van</strong> den Hoofdakker en Rutger, hun tweede<br />

zoon, is de dichter Rutger Kopland. Pieter Arie<br />

Hendrik werd predikant, later hoogleraar en rector<br />

magnificus <strong>van</strong> de Universiteit <strong>van</strong> Leiden.<br />

17 september 1948<br />

Gisteren herdacht het echtpaar T.Schijf -<br />

A. Schijf-<strong>van</strong> der Veen de dag waarop het<br />

voor veertig jaar in de echt werd verbonden.<br />

‘s Avonds bracht de Woubrugse Harmonie het<br />

echtpaar een serenade.<br />

Teunis Schijf, zoon <strong>van</strong> <strong>Cornelis</strong> Schijf en Johanna<br />

Gaalswijk, werd in 1883 in Woubrugge geboren. Hij<br />

trouwde op 17 september 1908 met Adriana Janna<br />

<strong>van</strong> Veen (1885-1956). Er kwamen zes kinderen:<br />

Johanna, <strong>Cornelis</strong> (als kind overleden), Marinus,<br />

Marijtje, Johannes Marinus en een tweede <strong>Cornelis</strong>.<br />

Het gezin woonde op de Boddens Hosangweg<br />

no. 18. Teunis was eerst boerenarbeider, maar ging<br />

later in de fabriek werken.<br />

21 september 1948<br />

GEMEENTERAAD<br />

Maandagavond kwam de Raad der gemeente in<br />

openbare zitting bijeen. Uit het verslag:<br />

Hierna volgt de vaststelling <strong>van</strong> de bedragen<br />

bedoeld in art. 55ter <strong>van</strong> de L.O.wet 1920. Door<br />

de gemeente is voor de L.O.school uitgegeven fl.<br />

7199,53, waarna het uit te keren bedrag aan de<br />

bijzondere scholen wordt vastgesteld op fl. 14,62<br />

per leerling.<br />

Volgens art. 101 ont<strong>van</strong>gt de R.K. Parochieschool fl.<br />

4283,33 en de Chr.Nat. School ongeveer fl. 2100.-.<br />

25 september 1948<br />

BIJ MILITAIRE OEFENING GEDOOD<br />

Gistermiddag ontving de Wed. G. <strong>van</strong> ‘t Wout het<br />

droevige bericht, dat haar jongste zoon Gerard<br />

tijdens een militaire oefening om het leven was<br />

gekomen. Doordat de tank, welke hij bestuurde,<br />

moest uitwijken, kwam hij in de zachte berm <strong>van</strong> de<br />

weg terecht, zodat deze omsloeg met het gevolg,<br />

dat een der militairen gedood en de andere zwaar<br />

gewond werd.<br />

Gerard <strong>van</strong> ‘t Wout werd op 3 januari 1928 in<br />

Woubrugge geboren. Zijn vader was Gerard <strong>van</strong> ‘t<br />

Wout, in 1886 geboren in Oudshoorn en overleden<br />

in 1942 in Leiden. Ook zijn moeder, Neeltje <strong>van</strong> Iperen,<br />

werd in 1886 geboren, maar dan in Leimuiden.<br />

Vader <strong>van</strong> ‘t Wout was eerst schilder, later kocht<br />

en slachtte hij kleinvee en varkens. Officieel was<br />

hij veekoopman, maar stond bekend als knors.<br />

Gerards broers en zusters waren Dirkje, <strong>Cornelis</strong><br />

Jan, Meinsje, Jan en Pieter. Het gezin woonde in<br />

1948 op de Vierambachtsweg no. 73, een klein<br />

huis met een zolder waarop alle kinderen sliepen.<br />

Het staat er nog en is nu de werkplaats <strong>van</strong><br />

Wim Zandstra. Wim heeft ‘Opoe <strong>van</strong> Iperen’ nog<br />

gekend, ‘t was een lief mensje, zegt hij. Over de<br />

zolder vertelt Jan <strong>van</strong> ‘t Wout, zijn broer in de Van<br />

Wassenaarstraat: later sliepen we op de achterzolder.<br />

Het slachten werd gedaan in de houten<br />

schuur die tegen het huis aan stond, maar dat<br />

mocht niet meer, de slachtplaats moest <strong>van</strong> steen<br />

zijn. Daarboven kwam de achterzolder, maar geld<br />

voor het dakbeschot was er niet. ‘s Winters lag<br />

de sneeuw op de bedden en de vloer en voor ze<br />

naar beneden gingen, hadden de kinderen hun<br />

klompen al aan.<br />

28 september 1948<br />

G. v.’t WOUT MET MILITAIRE EER BEGRAVEN.<br />

Maandagmiddag is onze plaatsgenoot Gerard<br />

<strong>van</strong> ‘t Wout, die verleden week tijdens een militaire<br />

oefening te Waardenburg om het leven kwam,<br />

met militaire eer begraven. Kameraden <strong>van</strong> zijn<br />

sectie droegen de baar met de kist, gedekt met<br />

de driekleur naar de laatste rustplaats. Nadat<br />

de kist in de groeve was neergelaten, loste een<br />

peleton een salvo. Ds. W. <strong>van</strong> der Meulen, Geref.<br />

pred. alhier, sprak woorden <strong>van</strong> troost tot de<br />

na bestaanden, waarna ook de commandant en<br />

de veldprediker <strong>van</strong> de afdeling pantserartillerie<br />

nog enkele woorden spraken. Ook burgemeester<br />

Van Wageningen was aanwezig. Een grote schare<br />

<strong>van</strong> belangstellenden woonde deze droeve<br />

plechtigheid bij.<br />

Gerard <strong>van</strong> ‘t Wout<br />

16 17

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!